Jaypayad Nimmittashastra

SR No.: 003385
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Prakrit Bharti Academy
Publication Year: 2009
Total Pages: 76
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 8 MB

Page 79

जयपाहुडनाम निमित्तशास्त्रम् / [गाथा 267-270 ] आइल्लाणं दोण्हं, सबे वि सरा हवंति सरिपक्खा / [10 157, पा० 1] पंचम-चउत्थ-णवमा, होइं(हों)ति इकारस्स सरपक्खा // 267 // आद्यौ द्वौ स्वरौ 'अ आ' तयोः सर्वे खराः भवंति मित्राणि / पंचम उकारः, चतुर्थ ईकारः, नवम ओकारः / इत्येते त्रय इकारस्य मित्राणि // 267 // अट्ठम-दसमा दोणि वि, एते सत्तमसरस्स सरिपक्वा / एकारस-बारसमा, छट्ठो हवंति उकारसरिपक्खो(क्खा) // 268 // अष्टम ऐकारः, दशम औकारः / इत्येते द्वौ सप्तमस्वरस्य एकारस्य मित्राणि / एकादशमखर[ 'अ', द्वादशमखर] 'अ' षष्ठस्वर ओ(ऊ)कारः / एते त्रय(श्च) उकारस्य मित्राणि / ऐकारौकाराणं, दुविहा [50 157, पा० 2] दिट्ठी उ होइ नायबा / जइ उत्तराणुवलिया, लहंति तो संकडा एदे // 269 // ऐकारस्य औकारस्य च द्विविधा संज्ञा संकट(टा) चिकटा चेति / प्रयोजनमुपरिष्टाद्वक्ष्यति / 'अ इ एउ' इत्येते स्वराश्चत्वारः संकटसंज्ञाः / एतैरुप[रि]गतैः ‘क च ट त प य शा'द्याः पंचवर्गाक्षराः संकटसंज्ञा भवंति / एतैरेव संकटस्वरै प० 158, पा.१र्युक्तानां अक्षराणां विद्यमानाभिघाते शोधिते सति योऽक्षर उत्पद्यति संकट विधिना लभ्यत इति संकट॥ संज्ञा // 269 // अधरबलेण य वियडा, उत्तरअहरेण मिस्सया होति / अहरुत्तरेण वि(?)सेसं, लक्खेज बलाबलविसेसं // 270 // 'आई औ' इत्येते त्रयो विकटसंज्ञाः / एतैर्युक्ताः 'कच ट त प य शा'याः पंच [प० 158, पा. 2 ]वर्ग:(र्गाः?) संकटसंज्ञा भवन्ति / एतैरेव विकटस्वरैर्युक्तानां अक्षराणां विद्यमानाभिपाते ॥शोधिते सति योऽक्षरः प्रश्ने आकारयुक्तः स आलिंगितत्वात्स्वरसंख्यया द्वितीयवर्ग प्राप्नोति। यथा ककार आकारेणालिंगितो द्वितीयवर्गं प्राप्नोति / (यथा ककार आकारेणालिंगितो द्वितीयवर्ग प्राप्नोतीति।) {प० 159, पा० 1] तस्मिनप्यधराक्षरो(रा)नुवलितत्वादधराक्षरम् / स एव ककार इकारेणाभिधूमितो टवर्गमिश्रांतस्वरसंख्यया पवर्ग प्राप्नोति / तस्मिन्नप्यधरानुवलितत्वादधराक्षरम् / स एव ककार उकारयुक्तेन दह्यते / दग्धः स वर्गे मिश्रांतखरसंख्यया तवर्ग प्राप्नोति / तवर्ग 20 उत्तरानुवलितत्वादुत्तराक्षरम् / एभिः स्वरैस्तु(स्त्रि)भिरन्येऽप्यप० 159, पा०२]क्षराः पूर्वोक्तन्यायेन द्रष्टव्याः। 'ऊ ऐ औ' इत्येते त्रयः संकट-विकटसंज्ञाः / एतैर्युक्ताः पूर्ववर्गीयाः] पंच संकटविकटसंज्ञा भवन्ति / एतैः संकटविकटैयु(यु)क्तानां अक्षराणां अभिघाते शोधिते सति संकट-विकटप्रकारेण योऽन्योऽक्षरो लभ्यते स संकट-विकटसंज्ञः। आलिंगिताभिधूमितदग्ध-लक्षणवर्गप्राप्तिश्च पूर्वामिह (हि?)ता / लक्षयेत् बलाबलविशेषमिति / येऽक्षरा आलिंग्यन्तेऽभिधूम्यन्ते दह्यन्ते वा // तेषामा 50 160, पा० १]भिघातशुद्धानां या(यः) संख्याधिको भवति स बलीयान् तेनादेशः कार्यः // 27 // +लेखकप्रमादात आदर्श द्विरुक्तः पाठोऽयम् / (76)