________________
&
10
15
28
28
20
जयपाहुडनाम निमित्तशास्त्रम् ।
[ गाथा ३-९]
खानुपलब्धं सोऽतिस (श) यः । अतिर्य ( शय) ज्ञानं निमित्तशास्त्रात्यु (दु) पलभ्यत इत्यतिस (श) यः । अतीतानाग[त] वर्त्तमान निमित्ताद्यनेकप्रकारं नष्ट-मुष्टिचिन्ता विकल्पाद्य तिस (श) यपूर्ण प्रश्नज्ञानं जग[१० ३,पा० १ ]त्प्रकटने हेतुभूतं जगत्प्रकटनं व्याख्यामीति ॥ ३ ॥
२
अकचटतपयश पुबे, वग्गे लक्खेज्ज पण्हमादीए । उत्तरधरा य तेसिं, जाणे वग्गक्खरसराणं ॥ ४ ॥
इह शास्त्रे द्विधा वर्गक्रमः उक्त (क्तः) । अष्टवर्गी क्रम (मः) पञ्चवर्गी क्रमश्चेति । कृतं एतत् । तथा शास्त्रे व्यवहारदर्शनात् । तत्राय मत्राष्टवर्गक्रमः - 'अ क च ट त प य श' इत्येते ऽष्टौ प्रथमा वर्णा वर्गाणां सूचका इति । प्रस्ना (ना) यामादौ प्रस्ना (अ) मातृकायां वा मात्रिके त्यनेकार्थोपसङ्ग्रहत्वात् । वर्गाणां अक्षराणां स्वराणां च उत्तरत्वमधरत्वं च वक्ष्यमाणं अवगच्छ ॥ 11
जेत्तियमित्ते सको, [५०३, पा० २] घेत्तुं पण्हक्खरे परमुहाओ । . ते सधे ठावेउं, तेसिं पढमक्खरपाहुदिं ॥ ५ ॥
1
यावन्मात्रान् प्रश्नाक्षरान् परमुखानु (द) प्रहीतुं शक्तः नैमित्तिकः । ते सर्वे स्थापयितव्याः प्रथमाक्षरात् प्रभृति तेषामक्षराणाम् ॥ ५ ॥
Jain Education Intemational
संजुत्तमसंत्तं, अणभिहयं अभिहयं च जाणित्ता । आलिंगियाभिधूमिय, दडाणि य लक्खए तेसिं ॥ ६ ॥
तेषां वाक्याक्षराणां पूर्वस्थापितानां संयुक्तमसंयुक्तं इति । तत्र संयोगोऽनेकधाऽभिधास्यति । स्वकाय स्ववर्ग- परवर्ग इति । स्वभावस्थो वर्णोऽसंयुक्तः । तथाभिघातो वक्ष्यमाणकस्ट (खि) - विधः [०४, पा० १] | आलिङ्गित अभिधूमित दग्धलक्षणः । अनभिहतः अभिघातः (त ) रहित(च) ति ॥ ६ ॥
मोत्तो (तुं) पढमालावं, णेमित्ती अप्पणो य पडिपन्हं । सेसेसु जीवमादीपरिचित्तं वागरे मइमं ॥ ७ ॥
पृच्छुकस्य सम्भाषणादिकं प्रथमालापं मुक्त्वा प्रस्त्र ( अ ) शास्त्रवित् प्रतिप्रस्सा (श्रा) यात्मीयां (यं) च मुक्त्वा अन्यस्मात् प्रस्नं (अं) गृहीत्वा बाल-मूर्ख - स्त्रीणां प्रथमवाक्यमेव प्रगृह्य जीव-मूल[] राणा (णां त्रयाणां येऽधिकसंख्यास्तै जी (र्जी) वधातुमूलयोनि निर्देश्यम् ॥ ७ ॥
पढमो य सत्तमसरो, क च ट त प य शा य पढमओ वग्गो ।
बिदि अट्ठमसरसहिया, ख छ ठ था १० ४, पा० २ ]फर षा वितीओ य ॥८॥ पंच-वर्गक्रम इदानीं कथ्यते - अकारः प्रथमः स्वरः । एकारः सप्तमः स्वरः । ' क च ट त प यश' सहितौ प्रथमो वर्गः । आकारो द्वितीयः स्वरः । एकारोऽष्टमः स्वरः । 'ख छ ठ थ फर ष समेतौ द्वितीयो वर्गः ॥ ८ ॥
तइओ णवमेण समं, गजड द ब ल सां य तइयओ वग्गो । चउदसमसरेण समं, घ झ ढध भव हा य चउत्थो उ ॥ ९ ॥
(18)
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org