________________
३६२
अनुयोगद्वार - चूलिकासूत्रं स्वरसमूहे, शेषं कण्ठ्यं, गीतविचारप्रस्तावादिदमपि पृच्छति - 'केसी गायई' त्यादिप्रश्नगाथा सुगमा, नवरं 'केसि 'त्ति कीदृशी स्त्री इत्यर्थः, 'स्वरं'ति स्वरस्थानं, रूक्षं प्रतीतं, चतुरं दक्षम्, विलम्बितं परिमन्थरं द्रुतं शीघ्रमिति । विस्सरं पुण केरिसि'त्ति गानाऽधिकमिदं ।
अत्र क्रमेणोत्तरमाह-'गोरी गायइ महुर' मित्यादि, अत्रापि 'विस्सरं पुण पिंगल' त्ति गाथाऽधिकमेव, व्याख्या सुकरैव, नवरं पिङ्गला- कपिला इत्यर्थः । समस्तस्वरमण्डलसंक्षेपाभि'धानेनोपसंहरन्नाह-'सत्तसरे' त्यादि, तता तन्त्री तानो भण्यते, तत्र षड्जादयः स्वराः प्रत्येकं सप्तभिस्तानैर्गीयन्त इत्येवमेकोनपञ्चाशत्ताना: सप्ततन्त्रिकायां वीणायां भवन्तीति । एवं तदनुसारेणैकतन्त्रीकायां त्रितन्त्रिकायां कण्ठेनापि वा गीयमाना एकोनपञ्चाशदेव लाना भवन्तीति । तदेवमेतैः षड्जादिभिः सप्तभिर्नामभिः सर्वस्यापि स्वरमण्डलस्याभिधानात् सतनामेदमुच्यते, 'से तं सत्तनामे 'त्ति निगमनम् ।
अथाष्टनाम प्रतिपादयन्नाह-
-
पू. (२०६ )
मू. ( २०७ )
मू. (२०५ ) से किं तं अट्ठविहा वयणविभत्ती पन्त्रत्ता, तंजहानिदेसे पढमा होइ, बितिआ उवएसन । तइया करणमि कया, चउत्थी संपवायणे ॥ पंचमी अ अवायाणे, छुट्टी सस्सामिवायणे । सत्तमी सन्निहानंत्थे अट्टमाऽऽमंतणी भवे ॥ तत्थ पढमा विभत्ती निद्देसे सो इमो अहं वत्ति । बिइआ पुण उवएसे भण कुणसु इमं व तं वत्ति ॥
मू. (२०८ )
पू. (२१० )
मू. (२०९) तइआ करणमि कया भणिअं च कयं च तेण व मए वा । हंदि नमो साहाए हवइ चउत्थी पयामि ।। आवण्य गिण्ह य एत्तो इउत्ति वा पंचमी अवायाणे । छुट्टी तस्स इमस्स व गयस्स वा सामिसंबंधे ॥ हवइ पण सत्तमी तं इममि आहारकालभावे अ । आमंतणी भवे अट्टमी उ जह हे जुवानति ॥ सेतं अट्ठनामे |
मू. (२११)
मू. ( २१२ )
वृ. उच्यन्त इति वचनानि - वस्तुवाचीनि विभज्यते प्रकटीक्रियते अर्थोऽनयेति विभक्तिः वचनानां विभक्तिर्वचनविभक्तिः, नाख्यातविभक्तिरपि तु नामविभक्तिः प्रथमादिकेति भाव:, सा चाष्टविधा तीर्थकरगणधरैः, प्रज्ञता, का पुनरियमित्याशङ्कय यस्मिन्नर्थे या विधीयते तत्सहितामष्टविधामपि विभक्तिं दर्शयितुमाह
'तद्यथे' त्यादि 'निद्देसे' इत्यादि श्लोकद्वयं निगदसिद्धं, नवरं-लिङ्गार्थमात्रप्रतिपादनं निर्देशः, तत्र सिऔ जसिति प्रथमा विभक्तिर्भवति, अन्यतरक्रियायां प्रवर्तनेच्छोत्पादनमुपदेशस्तस्मिन् अम् सौ शस् इति द्वितिया विभक्तिर्भवति, उपलक्षणमात्रं चेदं, कटं करोतीत्यादिषूपदेशमन्तरेणापि द्वितीयाविधानाद्, एवमन्यत्रापि यथासम्भवं वाच्यं, विवक्षितक्रियासाधकतमं करणं तस्मिँस्तृतीया 'कृता' विहिता, सम्प्रदीयते यस्मै तद् गवादिदानविषयभूतं सम्प्रदानं तस्मिँ
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org