Page Text
________________
२८१
अध्ययनं-१०,[ नि. ३०९] मू. (३०६) लभृणऽवि मानुसत्तणं, आयरित्तणं पुनरावि दुल्लभं ।
बहवे दसुया मिलेक्खया, समयं ।।। वृ. 'लभ्वाऽपि' प्राप्यापि 'मानुषत्वं' इदं तावदतिदुर्लभमंत्र कञ्चित्तु लब्ध्वाऽपीत्य -- पिशब्दार्थः, 'आर्यत्वं' मगधाद्यायंदेशोत्पत्तिलक्षणं 'पुनरपि' भूयोऽपि आकारस्त्वलाक्षणिकः, 'दुर्लभः' दुरवापं, किमिति ।, अत आह-बहवः --प्रभूता दस्यवो-देशप्रत्यन्तवासिनश्चोराः 'मिलेक्खु यत्ति म्लेच्छा-अव्यक्तवाचो, न यदुक्तमार्यैरवधार्यते, ते च शकयवनशबरादिदेशोद्भवाः, येप्ववाप्यापि मनुजत्वं जन्तुरुत्पद्यते, एते च सर्वेऽपि धर्माधर्मगम्यागम्यभक्ष्याभक्ष्यादिसकलार्यव्यवहारबहिष्कृतास्तिर्यक्प्राया एवेति समयमपि गौतम ! मा प्रमादीः । मू. (३०७) लद्धवि आरियत्तणं. अहोनपंचिंदियया हु दुल्लहा।
विगलिंदियता हु दीसइ, समय० ॥ ७. इत्थमार्यदेशोत्पत्तिरूपमार्यत्वमतिदुर्लभं, तथाविधमपि लब्ध्वाऽपि 'आर्यत्वम्' उक्तरूपम्, अहोनानि-अविकलानि पञ्चेन्द्रियाणि-स्पर्शनादीनि यस्य स तथा तद्भावोऽहोनपञ्चेन्द्रियता 'हुः' अवधारणे भिन्नक्रमश्च, दुर्लभा एव, यद्वा हुः पुनरर्थे, अहोनपञ्चेन्द्रियता पुनर्दुलभा, इहैव हेतुमाह-विकलानि-रोगादिभिरुपहतानीन्द्रियाणि येषां तद्भावो विकलेन्द्रियता, हुरिति निपातोऽनेकार्थतया च बाहुल्यसूचकः, ततश्च यतो बाहुल्येन विकलेन्द्रियता दृश्यते ततो दुर्लभैवाहीनपञ्चेन्द्रियता, तथा च समयमपि गौतम ! मा प्रमादीः । मू. ( ३०८) अहीनपंचिदियत्तंपि से लहे, उत्तमधम्मसुती हु दुल्लहा।
मिच्छत्तनिसेवए जने, समयं०॥ वृ. तथा कथञ्चिदहीनपञ्चन्द्रियतामप्युक्तन्यायतोऽतिर्दुलामपि 'स' इति जन्तुः ‘लभेत' प्राप्नुयात्, तथाऽप्युत्तमः-प्रधानो यो धर्मस्तस्य श्रुतिः' आकर्णनात्मिका या सा तथा, 'हुः' अवधारणे भिन्न क्रमश्च, ततो दुर्लभैव, किमिति?, यतः-कुत्सितानि च तानि तीर्थानि कुतीर्थानि च-शाक्यालूक्यादिप्ररूपितानि तानि विद्यन्ते येषामनुष्ठेयतया स्वीकृतत्वात्ते कुतीर्थनस्तान्नितरां सेवते यः स कुतीथिनिषेवको जनो-लोकः, कुतीथिनो हि यश: सत्काराद्येषिणो यदेव प्राणिप्रियं विषयादि तदेवोपदिशन्ति, तत्तीर्थकृतामप्येविधत्वात्, उक्तं हि
___ "सत्कारयशोलाभार्थिभिश्च मूडैरिहान्यतीर्थकरैः ।
अवसादितं जगदिदं प्रियाण्यपथ्यान्युपदिशद्भिः॥" इति सुकरैव तेषां सेवा, तत्सेविनां च कुत उत्तमप्रमादीः । मू.(३०९) लद्धवि उत्तमं सुइं, सद्दहणा पुनरावि दुल्लहा ।
मिच्छत० समयं० ।। वृ.किंच-लब्ध्वाऽपि उत्तमधर्मविषयत्वादुत्तमा ता 'श्रुतिम्' उक्तिरूपां ' श्रद्धान्' तत्त्वरुचिरूपं 'पुनरावि'त्ति पुनरपि 'दुर्लभं' दुरापम्, इहैव हेतुमाह-मिथ्याभावो मिथ्यात्वम्अतत्त्वेऽपि तत्त्वप्रत्ययरूपं चं निषेवते यः स मिथ्यात्वनिपेवको जनो-लोकः, अनादिभवा-- भ्यस्ततया गुरुकर्मतया च तत्रैव प्रायः प्रवृत्तेः, यत एवमतः समयमपि गौतम? मा प्रमादीः ।
मू.( ३१०) धम्मपि हु सद्दहंतया, दुल्लभया कारण फासया।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003381 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 43 Uttaradhyayanani MoolSutra 4 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 704 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 43, & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 130 MB |