Page Text
________________
१००
उत्तराध्ययन- मूलसूत्रम् - १-२/७४ म किं विसज्जेहिह ?, तेहि नायं - एयाए पियं, तेहिं भणियं - मालागारं बंधामो, तेहिं सो बद्धो अवहोडेण, जक्खस्स पुरतो बंधिऊण पुरतो चेव से भारियं भुजति,
साय तस्स भत्तारस्स मोहुप्पाइयाई इत्थिसद्दाई करेइ, पच्छा सो मालागारो चितेति एयं अहं जक्खं निच्चकालमेव अग्गेहिं वरेहिं पुप्फेहिं अच्चेमि, तहावि अहं एयस्स पुरतो चेव एवं कीरामि, जइ एत्थ कोइ जक्खो होंतो तो अहं न कीरतो, एवं सुव्वत्तं एवं कटुं नत्थि एत्थ कोइ मोग्गरपाणी जक्खो, ताहे सो जक्खो अनुकंपतो मालागारस्स सरीरमनुपविट्ठो, तडतडस्स बंधे छेत्तूण लोहमयं पलसहस्सनिप्पन्नं मोग्गरं गहाय अण्णाइट्ठो समाणो ते छप्पि इत्थिसत्तमे पुरिसे घाएति, एवं दिने छ इत्थिसत्तमे पुरिसे घाएमाणे विहरइ, जनवतोऽवि रायगिहातो नगरातो न ताव निग्गच्छइ जाव सत्त घातियाई ।
तेणं कालेणं तेणं समएणं भगवं महावीरे समोसरिए, जाव सुंदसनो सेट्ठी बंदतो नीइ, अज्जुनएण दिट्ठो, सागारपडिमं ठिओ, न तरह अक्कमिउं, परिपेरंतेहि भमित्ता परिसंतो, अज्जुनतो सुदंसणं अनामिसाए दिट्ठीए अवलोएइ, जक्खोऽवि मोग्गरं गहाय पडिगओ, पडितो अज्जुनतो, उडिओ य तं पुच्छइ कहिं गच्छसि ?, भणइ - सामि वंदिउं, सोऽवि गतो, धम्मं सोच्चा पव्वतितो । रायगि भिक्खं हिंडतो सयणमारगोत्ति लोएणं अक्कोसिज्जइ नानापगारेहिं अक्कोसेहिं, सो सम्म सहइ, सहतस्स केवलनाणं समुप्पन्नं ॥ एवमन्यैरपि साधुभिः आक्रोशपरीषहः सोढव्यः ॥ कश्चिदाक्रोशमात्रेणातुष्यन्नं धमाधमो वधमपि विदध्यादिति वधपरीषहमाह
मू. (७५)
हओ न संजले भिक्खू, मनंपि नो पउस्सए ।
तितिक्खं परमं नच्चा, भिक्खुधम्मंमि चिंतए ॥
वृ. 'हत: ' यष्ट्यादिभिः ताडितो 'न सञ्चलेत्' कायतः कम्पनप्रत्याहननादिना वचनतश्च प्रत्याक्रोशदानादिना भृशं ज्वलन्तमिवात्मानं नोपदर्शयेत्, भिक्षुः 'मनः' चित्तं तदपि 'न प्रदूषयेत्' न कोपतो विकृतं कुर्वीतं, किन्तु 'तितिक्षा' क्षमां
'धर्मस्य दया मूलं न चाक्षमावान् दयां समाधत्ते ।
तस्माद्यः क्षान्तिपरः स साधयत्युत्तमं धर्मम् ॥'
इत्यादिवचनतः ‘परमां' धर्मसाधनं प्रति प्रकर्षवतीं 'ज्ञात्वा' अवगम्य 'भिक्षुधर्मे' यतिधर्मे, यद्वा भिक्षुधर्मं क्षान्त्यादिकं वस्तुस्वरूपं वा चिन्तयेत्, यथा- क्षमामूल एव मुनिधर्मः, अयं चास्मत्रिमित्तं कर्मोपचिनोति, अस्मद्दोष एवायम्, अतो नेमं प्रति कोप उचित इति सूत्रार्थः ॥ समणं संजयं दंतं, हनिज्जा कोऽवि कत्थवि ।
मू. (७६)
नत्थि जीवस्स नासुत्ति, न तं पेहे असाहुवं ॥
वृ.'समणं' श्रमणं सममनसं वा- तथाविधवधेऽपि धर्मं प्रति प्रहितचेतसं, श्रमणश्च शाक्यादिरपि स्यादित्याह - 'संयतं' पृथ्व्यादिव्यापादननिवृत्तं, सोऽपि कदाचिल्लाभादिनिमित्तं बाह्यवृत्त्यैव सम्भवेदत आह- 'दान्तम्' इन्द्रियनोइन्द्रियदमेन 'हन्यात्' ताडयेत्, 'कोऽपि' इति तथाविधोऽनार्यः 'कुत्रापि ग्रामादौ तत्र किं विधेयमित्याह - नास्ति 'जीवस्य' आत्मन उपयोगरूपस्य ‘नाशः' अभाव:, तत्पर्यायविनाशरूपत्वेन हिंसाया अपि तत्र तत्राभिधानाद्, 'इती'त्यस्माद्धेतोः न 'त'मिति घातकं प्रेक्षेत असाधुमर्हति यत्प्रेक्षणं भ्रुकुटिभङ्गादियुक्तं
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003381 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 43 Uttaradhyayanani MoolSutra 4 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 704 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 43, & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 130 MB |