________________
६०
दशवैकालिक - मूलसूत्र - १ /-/ २
पुनर्गृहस्था: तत्रापि रात्रौ 'आदरतरेणं अत्यादरेण राध्यन्ति, श्रमणैः सुविहितैश्चतुर्विधाहारविरतैः सद्भिरिति गाथात्रयार्थः ॥ किंच
नि. [११४]
अत्थि बहुगामनगरा समणा जत्थ न उवेंति न वसंति । तत्थवि रथंति गिही पगई एसा गिहत्थाणं ।।
न
वृ. सन्ति बहूनि ग्रामनगराणि तेषु तेषु देशेषु 'श्रमणाः ' साधवो यत्र नोपयान्ति अन्यतो, वसन्ति तत्रेव, अथ च तत्रापि राध्यन्ति गृहिणः, अतः प्रकृतिरेषा गृहस्थानामिति गाथार्थः ॥ अमुमेवार्थं स्पष्टयन्नाहनि. [११५]
वृ. प्रकृतिरेषा गृहिणां वर्त्तते यद्गृहिणो ग्रामनगरनिगमेषु, निगमः-स्थानविशेष:, राध्यन्ति आत्मनः परिजनस्य 'अर्थाय' निमित्तं कालेनेति योग इति गाथार्थः ॥ तत्थ समणा तवस्सी परकडपरनिट्ठियं विगयधूमं । आहारं एसंति जोगाणं साहणट्ठाए ॥
नि. [११६]
वृ.तत्र श्रमणाः ‘तपस्विन' इति उद्यतविहारिणो नेतरे, परकृतपरनिष्ठितमिति, कोऽर्थः ? - परार्थं कृतम्-आरब्धं परार्थं च निष्ठितम्-अन्तं गतं, विगतधूमम्-धूमरहितम्, 'एकग्रहणे तज्जातीयग्रहण' मिति न्यायाद्विगताङ्गारं च रागद्वेषमन्तरेणेत्यर्थः, उक्तं च- "रागेण सइंगालं दोसेण सधूमगं वियाणाहि" ' आहारम्' ओदनादिलक्षणम् 'एषन्ते' गवेषन्ते, किमर्थम् ? अत्राह' योगानां' मनोयोगादीनां संयमयोगानां वा साधनार्थं, न तु वर्णाद्यर्थमिति गाथार्थः ॥ नवकोडीपरिसुद्ध उग्गमउप्पायणेसणासुद्धं ।
प्र. [१]
छट्टा रक्खणट्ठा अहिंसअनुपालणट्ठाए ।।
वृ . इयं च किल भिन्नकर्तृकी, अस्या व्याख्या- नवकोटीपरिशुद्धम्, तत्रैता नव कोट्यः, यदुत - न हणइ १ न हणावेइ २ हणंतं नानुजाणइ ३, एवं न किणइ ३, एवं न पयई ३, एताभिः परिशुद्ध, तथा उद्गमोत्पादनैषणाशुद्धमिति, एतद्वस्तुतः सकलोपाधिविशुद्धकोटिख्यापनमेव, एवम्भूतमपि किमर्थं मुञ्जते ? - षट्स्थानरक्षणार्थम्, तानि चामूनि
पगई एस गिहीणं जं गिहिणो गामनगरनिगमेसुं । रंधति अप्पणो परियणस्स कालेण अट्टाए ।
'वेयणवेयावच्चे इरियट्ठाए य संजमट्टाए । तह पाणवत्तियाए छटुं पुन धम्मचिंताए । '
अमून्यपि च भवान्तरे प्रशस्त भावनाभ्यासादहिंसानुपालनार्थम्, तथा चाह“नाहारत्यागतोऽभावितमतेर्देहत्यागो भवान्तरेऽप्यहिंसायै भवती" तिगाथार्थः ॥ दितसुद्धि एसा उवसंहारो य सुत्तनिद्दिट्ठो ।
नि. [११७]
संति विज्जतित्तिय संतिं सिद्धिं न सार्हेति ।
वृ.दृष्टान्तशुद्धिरेषा, प्रतिपादिता, 'उपसंहारस्तु' उपनयस्तु 'सूत्रनिर्दिष्ट: ' सूत्रोक्त: तच्चेदं
सूत्रम्मू. ( ३ )
Jain Education International
एमेए समणा मुत्ता, जे लोए संति साहुणो । विहंगमा व पुप्फेसु, दानभत्तेसणेरया ||
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org