________________
अध्ययनं-४, उद्देशकः - [नि.२३३]
१३५ मू.(४१)सेभिक्खू वाभिक्खुणी वा संजयविरयपडिहयपच्चक्खायपावकम्मे दिआवाराओ वाएगओवा परिसागओवासुत्ते वा जागरमाणे वासे पुढविवाभित्तिवासिलवालेलुंचा ससरक्खं वाकायं ससरक्खंवा वत्थं हत्थेण वा पाएण वाकडेण वा किलिंचेण वा अंगुलियाए वासिलागाए वासिलागहत्थेण वा नआलिहिज्जा नविलिहिज्जा न घट्टिज्जा नर्भिदिज्जा अन्नंनआलिहाविज्जा नविलिहाविज्जा न घट्टाविज्जा नभिदाविज्जा अन्नं आलिहंतंवाविलिहंतं वा घट्टतं वाभिदंतं वान समणुजाणेज्जा जावज्जीवाए तिविहंतिविहेणं, मणेणं वायाएकाएणंन करेमिन कारवेमि करतपि अन्नं न समणजाणामि, तस्स भंते! पडिकमामिनिंदामि गरिहामिअप्पाणं वोसिरामि।।
वृ-'से' इति निर्देशे सयोऽसौ महाव्रतयुक्तौ, भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा-आरम्भपरित्यागाद्धर्मकायपालनाय भिक्षणशीलो भिक्षुः, एवं भिक्षुक्यपि, पुरुषोत्तमो धर्म इति भिक्षुर्विशेष्यते, तद्विशेषणानि च भिक्षुक्या अपि द्रष्टव्यानीति, आह-'संयतविरतप्रतिहतप्रत्याख्यातपापकर्मा' तत्र सामस्त्येन यत: संयतः-सप्तदशप्रकारसंयमोपेतः, विविधम्-अनेकधा द्वादशविधे तपसि रतो विरतः, प्रतिहतप्रत्याख्यातपापकर्मेति-प्रतिहतंस्थितहासतो ग्रन्थिभेदेन प्रत्याख्यातंहेत्वभावतः पुनर्वृद्धयभावेन पापं कर्म-ज्ञानावरणीयादि येन स तथाविधः, 'दिवा वा रात्रौ वा एको वा परिषद्गतो वासुप्तो वा जाग्रद्वा रात्रौ सुप्तो दिवा जाग्रत, कारणीकएकः,शेषकालं परिषद्गतः, इदं च वक्ष्यमाणं न कुर्यात्।।
'से पुढविवा' इत्यादि, तद्यथा-पुथिवीं वा भित्र्तिवा शिलांवालोष्टंवा, तत्र पृथिवी-लोष्टादिरहिता भित्तिः-नदीतटी शिला-विशाल: पाषाणः लोष्टः-प्रसिद्धः, तथा सहरजसा-आरण्यपांशुलक्षणेन वर्तत इति सरजस्कस्तं सरजस्कं वा 'कायम्' कायमिति देहं तथा सरजस्कं वा वस्त्रंचोलपट्टकादि एकग्रहणे तज्जातीयग्रहणं'मिति पात्रादिपरिग्रहः, एतकिमित्याहहस्तेन वा पादेन वाकाष्ठेन वा कलिओनवा-क्षुद्रकाष्टरूपेण अङ्कल्या वाशलाकयावा-अयःशलाकादिरूपयावाशलाकासंघातरूपेण 'णालिहिज्ज'त्ति नालिखेत न विलिखेत न घट्टयेत् न भिन्द्यात, तत्र ईषत्सकृद्धाऽऽलेखन, नितरामनेकशो वा विलेखन, घट्टनं चालनं, भेदो विदारणम्, एतत् स्वयं न कुर्यात्, तथा अन्यमन्येन वा नालेखयेत्, न विलेखयेत् न घट्टयेत् न भेदयेत्, तथाऽन्यं खत एव आलिखन्तंवा विलिखन्तं वाघट्टयन्तंवाभिन्दन्तं वान समनुजानीयादित्यादि पूर्ववत्॥ - मू. (४२) से भिक्खु वा भिक्खुणी वा संजयविरयपडिहयपच्चक्खायपावकम्मे दिआ वा राओवाएगओवा परिसागओवा सुत्ते वा जागरमाणे वासे उदगंवाओसंवाहिमंवा महियं वाकरगं वा हरतणुगंवा सुद्धोदगंवा उदउलंवा कायंउदउलंबावत्यंससिणिद्धंवा कायंससिणिद्ध वावत्थ नआमुसिज्जा न संफुसिज्जा न आवीलिज्जा न पवीलिज्जा न अक्खोडिज्जा न पक्खोडिज्जा न आयाविज्जा न पयाविज्जा अन्नं न आमुसाविज्जा न संफुसाविज्जा न आवीलाविज्जा न पवीलाविज्जा न अक्खोडाविज्जा न पक्खोडाविज्जा न आयाविज्जा न पयाविज्जा अनं आमुसंतं वा संफुसंतं वा आवीलतं वा पविलंतं वा अक्खोडतं वा पक्खोडतं वा आयावंतं वा पयावंतं वा न समणुजाणेज्जा जावज्जीवाए तिविहेणं, मणेणं वायाएकाएणन करेमिन कारवेमि करतंपिअनंन समणुजाणामि, तस्स भंते! पडिक्कमामिनिंदामि गरिहामिअप्पाणंबोसिरामि।
वृ- तथा 'से भिक्खू वा इत्यादि यावज्जागरमाणे वत्ति पूर्ववदेव! 'से उदगं वे'त्यादि,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org