________________
पिण्डनियुक्तिः- मूलसूत्र सर्वाण्यप्यात्मार्थीकृतानि मा गृह्णीयात् साधुः कुटुम्बे भविष्यतीत्यवमात्मसत्ताकीकृतानि साधवां गृह्णन्ति । घृतं त्वात्मार्थीकृतमपि तेजः कायाऽऽरम्भादाधाकर्मेतिन कल्पते, घृतं च स्थापितं सत तावद्घटतेयावद्देशोना पूर्वकोटी, तथाहि पूर्वकोट्यायुषा केनापि साधुना वर्षाष्टकप्रमाणेन कस्याश्चित्पूर्वकोट्यायुषोऽगारिण्याः पार्श्वे घृतंययाचे, तयोक्तं - क्षणान्तरे दास्यामि, साधुना चान्यत्रघृतं लब्धं ततः सा ऋणभीतेव तावद् धृतं घृतवती यावत् साधोरायुः, ततो मृते साधौ तदन्यत्रेोषयुक्त मिति नास्ति स्थापना, इह वर्षाष्टकस्याधः पूर्वकाटस्परि च चारित्रं न भवति, चारित्रिणं चाधिकृत्य स्थापनादोषः, ततो देशोना पूर्वकोटीत्युक्तम् । एवं गुडादेरप्यविनाशिनो द्रव्यस्य यथायोगंस्थापनाकालपरिमाणं द्रष्टव्यं । 'कुसुणियंपि' त्तिकुसुणितमपि करम्बादिरूपतया कृतमपि यावन्तं कालमविनाशि तावत्कालं तस्य स्थापना द्रष्टव्या, परतस्तु कुथितत्त्वादुज्यते एवेति भावः । तदेवं क्षीरादिकं परम्परास्थापितमुक्तं ।
मू. (३०९)
रस कक्कब पिंडगुला मच्छंडिय खंडसक्कराणं च ।
३२८
होइ परंपरठवणा अन्नन्थ व जुज्नए जत्थ ।
वृ . इह केनापि साधुना किमपि प्रयोजनमुद्दिश्य कोऽपीक्षुरसं याचितः, स च प्रतिज्ञातवान् क्षणान्तरे दास्यामि, साधुना चान्यत्रेक्षुरसोलैब्धः, पूर्वमस्यर्थितश्रऋणभीतवतमिक्षुरसं कक्कबंकरोतियावत शर्करति एषांचक्षुरसकक्कबादीनामुत्तरोत्तरपिण्डगुल्पादिपर्यायापादनपुरस्सरध्रियमाणानां स्थापनापरम्परास्थापना. एवमन्यत्रापि द्रव्यान्तरे यत्रैवं परम्परया स्थापना घटते तत्र परम्परास्थापना द्रष्टव्या । यावच्च स्थापितस्य नाधाकर्मसम्भवस्तावदात्मार्थीकृतं कल्पते, कृतपाकारम्भं तु न कल्पते ।
मू. (३१०)
भिक्खागाही एगस्थ कुणइ बिइओ उ दोसु उवओगं । तेन परं उक्खित्ता पाहुडिया होइ ठवणा उ ॥
वृ. भिक्षाग्राही एकत्रोपयोगं करोति द्वितीयस्तु द्वयगृहयोः, तत्र त्रिषु गृहेषपयोगसम्भवे स्थापनादोषो न भवति, गृहत्रयात्परं साध्वर्थमुत्पाटिता भिक्षा प्राभृतिका स्थापना भवति । उक्तं स्थापनाद्वारं । मू. (३११) पाहुडियावि हु दुविहा बायर सुंहुमा य होड़ नायव्वा । ओस्क्कमणमुक्कण कब्बडीए समोसरणे ॥
वृ. द्विविधा प्राभृतिका, तद्यथा- बादरा सूक्ष्मा च, एकैकापि द्विधा, तद्यथा-अवष्वष्कणेनोत्ष्वष्कणेन च. सृते चात्र विभक्ति लोप आर्षत्वात, तंत्र' अवष्वष्कणं' स्वयांगप्रवृत्तनियतकालावधेर्वाक्करणम उत्ष्व'ष्कणं' परतःकरणं तत्रत्रादरप्राभृतिकाविषयमाह- 'कब्बडीए समासरणं' इहसमयपरिभाषया कबड्डीलवी दारिका भण्यते तस्याः सत्कस्य, उपलक्षणमेतत्, पुत्रादेन सत्कस्य वीवाहस्यावष्वष्कणमुत्ष्वष्कणं वा समवसरणं साधुसमुदायविषये, इयमत्र भावना- साधुसमुदायं यथाविहारक्रममायातं दृष्ट्वा कांऽपि श्रावकचिन्तयति, यथा - ज्योतिर्विदापदिष्टं विवाहदिने यदि विवाहः क्रियते ततोऽवांगंव सुविहितजनां विहारक्रमेण गमिष्यति ततो न किमपि मदीयं विवाहसम्भवं मादकादिकं तण्डुलधावनादि वोपकरिष्यते, तत एवं चिन्तयित्वाऽर्वाग विवाहं करोति यदिवा भूयान् सुविहितजनो विहारक्रमेण गमिष्यति ततो न किमपि मदीयं विवाहसम्भवं मादकादिकं तण्डुलधावनादि वोपकरिष्यते, ततएवं चिन्तयित्वाऽवांग विवाह करोति.
वा भूयान् सुविहितजनो यथाविहारक्रमागच्छन् श्रुयते वीवाहश्च तदागमनादवांक् ततो न किमपि तेषां मदीयमुपकरिष्यतीति, तत एवं विचिन्त्य परतो वीवाहं करोति, इदं च विवाहस्वावष्वष्कणमुत्वकणं वा कृत्वा यदुपरिस्क्रयते भक्तादि सा बादरा प्राभृतिका ! सम्प्रत्यपसर्पणरूपां सूक्ष्मप्राभृतिकां
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org