________________
मूलं - २६४
स्त्वसंसक्तं कल्पते । तथा चाहमू. ( २६५ )
मू. (२६६ )
[प्र. 3]
जं जह व कयं दाह तं कप्पर आरओ तहा अकयं । कयपाकमनिट्टत्ति ठियंपि जावत्तियं मोत्तुं ॥ छक्काय निरनुकंपा जिनपवयणबाहिरा बहिफोडा, एवं वयंति क्रोडा लुक्कविलुक्का जह कवांडा ॥ वृ. यत् सामान्यतो द्रव्यं यद्धा यथा क्षेत्रनिर्द्धारणेन वा भूयोऽपिकृतं दास्यामीत्युक्ते तथैव कृतं चेद्ददाति न कल्पते, तथाऽकृतं तु भूयोऽपि पाकादारतः कल्पते. यत्तु निर्धारित क्षेत्रकालव्यतिरेकेण पच्यते तन्न दातु सङ्कल्पितमिति कल्पते, यत्तु क्षेत्रकालनिर्द्धारणमविवक्षित्त्वैव सामान्यतो भूयोऽपि पक्त्वा दास्यामीति सङ्कल्पितं तदन्तर्बहिर्वा श्वस्तनेवानकल्पते । अथकम्र्म्मोद्दिशिकंकृतपाकमात्मार्थीकृतमपियावदर्थिकंमुक्त्वा शेषमनिष्टं नानुज्ञातं तीर्थकरगणर्धरः, यावदार्थिकत्वात्मार्थीकृतं कल्पते। अथाऽऽधाकर्म्मिकम्मेद्दशिकयोः कः परस्परं प्रतिविशेषः ?, उच्य यत् प्रथमत एव साध्वर्थं निष्पादितं तदाधाकम्मं यत् प्रथमतः स भूयोऽपि पाककरणेन संस्क्रियतं तत्कम्र्म्माद्दिशिकमिति । उक्त मौद्देशिकद्वारं, सम्प्रति पूतिद्वारं वक्तव्यं पूतिश्रुतुर्द्धा, नामपूतिः स्थापनापूर्तिर्द्रव्यपूतिर्भावपूतिश्च तत्र नामस्थापने सुज्ञानत्वादनादृत्य द्रव्यभावपूतीपूर्वकम्मं दुविहं दव्वे भावे य होइ नायव्वं । दव्वंमि छगणधम्मिय भावंमि य बायरं सुहुमं ॥
मू. (२६७)
वृ. 'पूतिकर्म्म' पूतीकरणं द्विधा तद्यथा- 'द्रव्ये' द्रव्यविषयं भावे' भावविषयं तत्रद्रव्ये 'छगणधार्मिकः' गोमयोपलक्षितो धार्मिको दृष्टान्तः । भावविषयं पुनर्द्विधा - बादरं सूक्ष्मं च, इह यद् द्रव्यस्य पूतिकरणं तद् द्रव्यपूतिः, येन पुनर्द्रव्येण भावस्य पूतिकरणं तद् द्रव्यमप्युपचारात भावपूतिः, ततो वक्ष्यमाणमुपकरणादि भावपूतित्वेनाभिधीयमानं न विरुध्यते । तत्र प्रथमतो द्रव्यपूतिलक्षणमाह
मू. (२६८)
गंधा गुणसमिद्धं जं दव्वं असुइगंधदव्वजुयं ।
३१९
पूइत्ति परिहरिज्जइ तं जाणसु दव्वपूइत्ति ॥
वृ. इह यत्पूर्वस्वरूपतो' गन्धादिगुणाविशिष्टं सुरभिगन्धादिगुणविशिष्टमपि, अपिरत्रसामर्थ्याद्गम्यते पश्रादशुचिगन्धद्रव्ययुक्तं सत् पूतिरिति परिहियते तद्रव्यं जानीहि द्रव्यपूतिरिति ।
मू. (२६९ )
गोडिनिउत्तो धम्मी सहाए आसन्नगोट्टिभत्ताए । समयसुरवल्लमीसं अजिन सन्ना महिसिपोहो ।। संजयत्तिभत्ते गोट्टिगगंधात्ति वल्लवणिआयो । उक्त्रणिय अन्न छगन लिंपनं दव्वपूई उ ॥
मू. (२७०)
वृ. समिल्लं नाम पुरं तत्र बहिरुद्यान सभाकलितंदेवकुनिकायां माणिभद्रा नाम यक्षः, अन्यदा च तस्मिन पुर शीतलकाभिधमशिवमुपतस्थे, ततः कैश्चित्तस्य यक्षस्यापयाचितकमिष्टं यद्यस्मादशिवाद्भयं निस्तरामस्ततस्तवकवर्षमष्टम्यादिषूद्यापनिकां करिष्यामः, ततां निस्तीर्णाः कथमपितस्मादशिवात्, जातच तेषां चेतसि चमत्कारी यथा नूनमयं सप्रातिहार्यो यथ इति, ततादेवशर्माभिधो भाटकप्रदानेन पूजाकारको बभण, यथा वर्षमेकं यावदष्टम्यादिषुप्रातरेवयक्षसमां गामयेनोपलिम्पेः, येनतंत्र पवित्रीभूतायांवयमागत्योद्यापनिकां कुर्मः, तथैवर्तन प्रतिपन्नः, ततः कदाचिदद्योद्यापनिका भवष्यितीतिकृत्वा सभोपलेपनार्थमनुद्गत एव सूर्ये सक्यापि कुटम्बिनो गोपाटके छगणग्रहणाय प्रविवेश, तत्र च केनापि कर्म्मकरेण रात्री मण्डकवल्लसुराद्यभ्यवहारतो जाताजीर्णेन
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International