________________
पिण्डनियुक्तिः मूलसूत्रं तावन्तिसंयमस्थानानिप्रागतिक्रान्तानितावन्ति तथैव क्रमेणभूयाऽपिवक्त व्यानि, ततःपुनरप्येकमनन्तगुणाधिकं संयमस्थनं वक्तव्यं, ततो भूयोऽपि मूलादारभ्य तावन्ति संयमस्थानानि तथैव क्रमेण भूयोऽपि ततःपुनरप्येकमनन्तगुणाधिकंसंयमस्थानंवक्तव्यं,एवमनन्तगलणाधिकानिसंयमस्थानानितावद्वक्त. व्यानियावत्कण्डकमात्राणिभवन्ति,ततोभूयोऽपितेषामुपरिपञ्चवृद्ध्यात्मकानिसंयमस्थानानिमूलादारभ्य तथैव वक्तव्यानि, यत्पुनरनन्तगुणवृद्रिस्थानं तन्न प्राप्यते षट्स्थानकस्य परिसमाप्तत्वात, इत्थंभूतान्यसमयेयानिकण्कानिसमुदितानिषट्स्थानकंभवति,तथा चाहभाध्यकृत् ‘संखाईयाणिउकंडगाणिछट्टाणगं विणिद्दिष्टुं सुगम, अस्मिंश्च षट्स्थानके षोढा वृद्रिरुक्ता, तद्यथा-अनन्तभागवृद्धिरयङ्ग्येयभागवृद्धि: सङ्ख्येयभागवृद्धिः सङ्ग्येयगुणवृद्धिरसङ्गचेयगुणवृद्धिरनन्तगुणवृद्धिश्च, तत्र याशोऽनन्ततमो भागोऽसङ्ख्येयतमःसङ्गयेयतमोवागृह्तयेयाशस्तुसङ्ञ्येयोऽसङख्येयोऽनन्तोवागुणकारःसनिरूप्यते.
तत्रयदपेक्षयाऽनन्तभोवृद्धतातस्यसर्वजीवसङ्ख्याप्रमाणेनराशिनाभागोहियतहतेचभागेयल्लब्धं सोऽनन्ततमोभागः, तेनाधिकमुत्तरं संयमस्थानं, किमुक्तं भवति?-प्रथमस्य संयमस्थानस्य ये निविभागा भागास्तेषां सर्वजीवसङ्ख्याप्रमाणेन राशिनाभागे हृत सतियेलभ्यन्ते तावत्प्रमाणैनिर्विभागैगिर्द्वितीय संयमस्थाने निर्विभागा भागा अधिकाः प्राप्यन्ते, द्वितीयस्य संळमस्थानस्य ये निर्विभागा भागास्तेषका सर्वजीवसङ्ख्याप्रमाणेन राशिना भागे हृते सति यावन्तो लभ्यन्ते तावत्प्रमाणनिर्विभागैरधिकास्तृतीये संयमस्थाने निर्विभागा भागाः प्राप्यन्ते, एवं यद्यत् संयमस्थानमनन्तभागवृद्धमुपलभ्यते तत्तत्पाश्चात्यस्य पाश्रात्यस्य संयमस्थानस्य सर्वजीवसङ्ख्याप्रमाणेन राशिना भागे हृते सति यद्यल्लभ्यते तावत्प्रमाणेन तावत्प्रमाणेनानन्ततमेनभागेनाधिकमवगन्तव्यम्, असङ्ख्येयभागाधिकानिपुनरेवं पाश्रात्यस्यपाश्चात्यस्य संयमस्थानस्य सत्कानां निर्विभागभागानामसङ्ख्येयलोकाशप्रदेशप्रमाणेन राशिना भागे हृते सति यद्यल्लभ्यतेससोऽसङ्ख्येयतमोभागःययस्तेनतेनासङ्घयतमेनभागेनाधिकानिअसङ्ख्येयभागाधिकानि वेदितव्यानि, सङ्गयेयभागाधिकानि चैव-पाश्चात्यस्य पाश्चात्यस्य संयमस्थानस्योत्कृष्टेन सङ्ख्ययेन भागे हृते सति यद्यल्लभ्यते सस सङ्ख्येयतमो भागः, ततस्तेन तेन सङ्घयेयतमेन भागेनाधिकानि सङ्ग्येयभागाधिकानिसंयमस्थानानिवेदितव्यानि, सङ्घयेयगुणवृद्धानिपुनरेवं पाश्चात्यस्यपाश्चात्यस्य संयमस्थानस्य ययेनिविरभागा भागास्तेते उत्कृष्टेन सङ्घयेयकप्रमाणेन राशिनागुण्यन्ते, गुणितीचसति यावन्तोभवन्ति तावत्प्रमाणानि तावत्प्रमाणानि सङ्ग्येयगुणाधिकानिसंयमस्थाननानि द्रष्टव्यानि एवमसङ्ग्येयगुणवृद्धानि अनन्तगुणवृद्धानि च भावनीयनि, नवरमसङ्गोयगुणवृद्धा पाश्चात्यस्य संळमस्थास्य निर्विभागा भागा असइख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणनासङ्ख्येयेनगुण्यन्ते,अनन्तगुणवृद्धातुसर्वजीवप्रमाणनानन्तेन,इत्थं च भागहारगुणकारकल्पनं मा स्वमनीषकाशल्पकल्पितं संस्थाः, यत उक्त कर्मप्रकृतिसङ्गहण्यां षटस्थानकगतभागहारगुणकारविचाराधिकार
"सव्वजियाणप्रसंखज्जलांग संखिज्जगरस जिट्टरस । भागो तिसु गुणणात्तिसु' इति, प्रथमाच्च पदस्थानकादर्द्धवमुक्त क्रमेणैव द्वितीयं षट्स्थानकमुत्तिष्ठति, एवमेव च तृतीयम्, एवं षट् स्थानकान्यपि नावद्वाच्यानि यावदयङ्ग्येयलाकाकाशमदेशप्रमाणानि भवन्ति, उक्तं च.
छट्ठाणगणवसाणे अन्नं छट्ठाणयं पुणो अन्नं। एवमससा लोगा छठाणाणं मुणेयव्वा॥ ___ इत्थंभूतानि चासङ्ख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणानि षट् स्थानकानि संयमश्रेणिरुच्यते, तथा चाह'छट्ठाणा उअसंखा संजमसेढी मुणेयन्वा' । तथा 'लेसाउत्ति कृष्णादयो लेश्याः, स्थितिविशेषा उत्कृष्टानां For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International