________________
४१४
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्र
मू. (७०४) देयण वेयावच्चे इरियट्टाए य संजमट्टाए।
तह पानवत्तियाए छटुं पुन धम्मचिंताए । वृ.इहपदैकदेशेपदसमुदायोपचारात् वेयण त्तिक्षुद्वेदनोपशमनाय,तथाऽऽचार्यादीनांवैयावृत्यकरणाय, तथर्यापथसंशोधनार्थ, तथा प्रेक्षादिसंयमनिमित्तं, तथा प्राणप्रत्ययार्थ' प्राणसन्धारणार्थ, षष्ठं पुनः कारणं 'धर्मचिन्तार्थ धर्मचिन्ताऽभिवृद्धयर्थं मुश्रीतेति क्रियासम्बन्धः। एनामेव गाथां गाधाद्वयेन विवृण्वन्नाहमू. (७०५) नत्थि छुहाए सरिसा वियणा भुजेज्ज तप्पसमणट्ठा।
छाओवेयावञ्चनतरइकाउं अओ जे ॥ मू. (७०६) इरिअंनऽवि सोहेई पेहाईअंचसंजमं काउं।
थामो वा परिहायइ गुणऽनुप्पेहासु अ असत्तो॥ वृ. नास्ति क्षुधा-बुभुक्षया सदृशी वेदना, उक्तं च
पंथसमा नत्थि जरा दारिद्दसमा यपरिभवा नत्थि। ___ मरणसमं नित्थभयं छुहासमा वेयणा नत्थि। तं नात्थिन वाहइ निलतुसमित्तंपिएत्थ कायस्स।
सन्निझं सव्वदुहाइ देति आहारराहियस्स॥ 'तत्प्रशमनार्थ क्षुद्वेदनोपशमनार्थमुभीत, तथा छातो बुभुक्षितःसन्वैयावृत्यं न शक्नोतिकर्तुं, तथा चोक्तं -गलइबलं उच्छाहो अवेइ सिदिलेइ सयलवावारे। नासइ सत्तं अरई विवड्डए असणरहियस्स॥
अतो वैयावृत्यकरणाय भुञ्जीत । तथा बुभुक्षितः सन्नीर्यापथं न विशोधयति, अशक्त त्वात्, अतस्तच्छोधननिमित्तं वाऽश्रीयात, तथा क्षुधातः सन्न प्रेक्षादिकं संयमं विधातुमलमतः संयमाभिवृद्धयर्थं भुञ्जीत, तथा स्थाम बलं प्राण इत्येकोऽर्थः, तद्भुभुक्षितस्य 'परिहीयते' परिहानि याति ततोऽश्नीयात्, तथा गुणनंग्रन्थपरावर्त्तनमनुप्रेक्षा-चिन्तातयोः, उपलक्षणमेतते,वाचनादिष्वपिबुभुक्षितःसन्अशक्तः असमर्थो भवति ततोऽश्रीयात्। इत्यंभूतैश्चषभिः कारणैः समग्रैरन्यतमेव वा कारणेनाहारयन्नातिक्रामति धर्ममिति । __ मू. (७०७) अहवन कुज्जाहारं, छहिं ठाणेहिं संजए।
पच्छा पच्छिमकालंभि, कार्ड अप्पक्खमंखम ॥ १. अथवाषभिः स्थान वक्ष्यमाणस्वरूपैः संयत आहारं न कुर्यात, तत्र विचित्रा सूत्रगति'रिति षष्ठं शरीरव्यवच्छेदलक्षणकारणव्याख्यानयति पच्छा' इत्यादि,पश्चात-शिष्यनिष्पादनादिसकलकर्त्तव्यानन्तरं 'पश्चिमे काले' पाश्चात्ये वयसि 'अप्यक्खम'त्ति संलेखनाकरणेनात्मानं क्षपयित्वा यावज्जीवानशनप्रत्याख्यानकरणस्य क्षम' याग्यमात्मानं कृत्वा भोजनं परिहरेत, नान्यथा] एतेन शिष्यनिष्पादनाद्यभावे प्रथम द्वितीय वा वयसि संलेखनामन्तरण वा शरीरपरित्यागार्थमनश्नन (तः। तत्प्रत्याख्यानकरणे जिनाज्ञाभङ्गमुपदर्शयति । सम्प्रत्यभोजनकारणानि निर्दिशति.मू. (७०८) आयके उवसग्गे, तितिक्खया बंभचेरगुत्तीसु।
___ पाणिदया तबहेड, सरीरवोच्छेयणट्ठाए। वृ. 'आतङ्के' ज्वरादावुत्पन्ने सतिन मुञ्जीत १, तथा उपसर्गे' राजस्वजनादिकृते देवमनुष्यतिर्यक्कृते वासनातेसति तितिक्षार्थम्' उपसर्गसहनार्थर,तथाब्रह्मचर्यगुप्तिष्विति. अत्रषष्ठयर्थेसप्तमी,ततोऽयमर्थःब्रह्मचर्यगुप्तीनां परिपालनाय ३, तथा प्राणिदयार्थ ४, तथा तपोहेतोः' तपःकारणनिमित्तं ५, तथा चरमकाले
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org