________________
मूलं-६७५
४०९
वृ.एतादृशंपूर्वोक्त स्वरूपममसत्त्वं शटं' कुटिलंघट्टितस्य-धीवरादिकृतस्योपायस्यघट्टन चालकं, ततस्त्वमिच्छसि मां गलेन ग्रहीतुमित्यहो । ते तव 'अहीकता' निर्लज्जतेति । तदेवमुक्तो द्रव्यग्रासैषणाया दृष्टान्तः, सम्प्रतिभावाग्रासैषणायामुपनयःक्रियते-मत्स्यस्थानीयःसाधुमासस्थानीयंभक्त पानीयमात्स्यिकस्थानीयो रागादिदोषगणः, यथा न छलितो मत्स्य उपायशतन तथा साधुरपि भक्तादिकमभ्यवहर. न्नात्मानमनुशास्तिप्रदानेन रक्षयत्। तामेवानुशास्तिं प्रदर्शयतिमू. (६७६) बायालीसेसणसंकडंमिगहणंमि जीव । न ह छलिआ।
इण्हेिं जहन छलिज्जसि तो रागदोसेहिं॥ व. इहैषणाग्रहणेन एषणागता दोषा अभिधीयन्ते, ततोऽयमर्थः-द्विचत्वारिंशतसङ्गया ये एषणादोषा गवेषणाग्रहणैषणादोषारंतैः सङ्कटे' विषमे ‘ग्रहणे' भक्त !पानादीनामादाने हे जीव । त्वं नैव छलितः, तत इदानींसम्प्रतिभुनानो रागद्वेषाभ्यांयथानछल्यसेतथाकर्तव्यं सम्प्रतितामेवभावग्रासैषणांप्रतिपादयतिमू. (६७७) घासेसणा उभावे हाइ पसत्था तहव अपसत्था।
अपसत्था पंचविहा तविवरीया पसत्था उ॥ वृ. 'भावे' भावविषया ग्रासैषणा द्विविधा, तद्यथा-प्रशस्ताऽप्रशस्ता च, तत्राप्रशस्ता पञ्चविधा संयोजनातिबहुकाङ्गारधूमनिष्कारणरूपा, तद्विपीरता संयोजनादिदोषरहिता प्रशस्ता। मू. (६७८) दव्वे भावे संजोअणा उ दब्वे दुहा उ बहिअंतो।
भिक्खं चिय हिंडंतो संजोयंतमि बाहिरिया॥ वृ.संयोजना द्विथा, तद्यथा-'द्रव्ये' द्रव्यविषया 'भावे' भावविषया, तत्र 'द्रव्ये' द्रव्यविषया संयोजना द्विविधा, तद्यथा-बहिरन्तश्च, तत्र यदा भिक्षार्यमव हिण्डमानः सन क्षीरादिकं खण्डादिभिः सह रसगृद्वया रसविशेषोत्पादनाय संयोजयति एषा बाह्या' बहिर्भवा संयोजना। एनामेव स्पष्टं भावयतिमू. (६७९) खीरदहिसूवकट्टरलंभे गुडसप्पिवडगवालुंके।
अंतो उतिहा पाए लंबण वयणे विभासाउ। वृ. क्षीरदधिसूपानां' प्रतीतानां कट्टरस्य-तीमनोन्मिश्रधृतवटिकारूपस्य देशविशेषप्रसिद्धस्य लाभे सति तथा गुडसर्विटकवालुङ्कानां चप्राप्तौ सत्यारसगृद्धयारसविशेषोत्पादनायानुकूलद्रव्यैः सहसंयोजना यत्करोति बहिरेव भिक्षामटन एषा बाह्या द्रव्यसंयोजना । अभ्यन्तरा पुनयंद्रसतावागत्य भोजनवेलायां संयोजयति.तथा चाह-'अन्तस्तु' अभ्यन्तरापुनःसंयोजना त्रिधा त्रिप्रकारा, तद्यथा-पात्रेलम्बनेवदनेच, नवरं लम्बन' कंवलः, ततोऽस्यास्त्रिविधाया अपिविभाषा' व्याख्या कर्तव्या, साचैवयहव्यं यस्यद्रव्यस्य ग्यविशेषाधायि तत्तेन सह पात्र रसगृळ्या संयोजयति, यथा सुकुमारिकादिक खण्डादिना मह. एषा पात्र भ्यन्तरासंयोजना,यदातुहस्तगतमवकवलतयात्याटितचूर्णसुकुमारिकादिखण्डादिनासहसंयोजयत्ति तदा कवलेऽभ्यन्तरा संयोजना, यदा पुनर्वदन कवलं प्रक्षिप्य ततःशालनक प्रक्षिपति यद्वा मण्डकादिकं पूर्व प्रक्षिप्यपश्चाद्गुडादिकंप्रक्षिपतिएषावदनऽभ्यन्तरासंयोजना। एषाचद्रव्यसंयोजनासमस्ताऽप्यप्रशस्ता, यतोऽनयाऽऽत्मानं रागद्वेषाभ्यां संयोजयति ॥ तथा मुमव दोषं वक्तुकाम आहमू. (६८०) संयोयणाए दोसो जो संजोएभत्तपानं तु।
दन्वाई रसहेडंवाधाओ तस्सिमो होइ॥ वृ. संयोजनायां'प्रागुक्त स्वरूपायामयंदोषः-'दब्वाईरसहेउ'न्ति, अत्रार्षत्वादादिशब्दस्यव्यत्यासेन
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org