________________
मृलं.४४३
३५.
वृ. क्षार क्षारविषय एका धात्री या स्तन्यं पाययति, द्वितीया मज्जनविषया, तृतीया मण्डनविषया, चतुर्थी क्रीडनधात्री. पश्रम्यङ्कधात्री । एककाऽपि च द्विधा, तद्यथा स्वयं करण कारणे च. तथाहि-या स्वयं स्तन्यपाययति बालक सास्वयंकरण क्षीरधात्री. यात्वन्ययापाययतिसाकारणे. एवं मज्जनादिधात्र्योऽपि भाव नीयाः। सम्प्रति धात्रीशब्दस्य व्युत्पत्तिमाहमू. (४४४) धारेइ धीयए वा धयंति वा तमिति तण थाई उ।
जहविहवं आमि पुरा खीराई पंच धाईओ॥ वृ. धारयति बालकमिति धात्री, यद्वा धीयते भाटकप्रदानेन ध्रि(धी)यते' पोष्यते इनिधात्री. अथवा 'धयन्ति पिबन्तिबालकास्तामितिधात्री. धात्री'तिनिपातनसूत्रादूपनिष्पत्तिः ताश्रधान्यः पुरा' पूर्वस्मिन् काले यथाविभवं' विभवानुसारण क्षीरादिविषया बालकयोग्याः पञ्च आसन सम्प्रति तथारूपविभवाभावेन ता न दृश्यन्ते । तत्र यथा स्तन्यदापनधात्रीत्वं साधः करोति तथा दर्शयतिमू. (४४५) वाराहारो रोबइ मज्झ कयासाय दहिणं पिज।
पच्छा व मज्झदाही अलं व भुज्जा व एकामि ।। वृ. पूर्वपरिचिते गृहे साधुर्भिक्षार्थ प्रविष्टः सन् मदन्तं बालकं दृष्ट्रा तज्जननीमवमाह-एप बालोऽद्यापि क्षीराहारस्ततःक्षीरमन्तरेणावसीदन रोदिति' आरटति,तस्मान्मयकृताशाय-विहितभिक्षालाभमनारथाय झटित्येव भिक्षादेहि.पश्चात् णम्' एनंबालकं पेज्ने पायय स्तन्यं यद्वा प्रथमत एनं स्तन्यंपाययपश्चान्मह्य भिक्षा दहि, यदिवाऽत्न में सम्मति भिक्षया पायय स्तन्यं बालकमहं पुनर्भूयोऽपि भिक्षार्थमष्यामि । तद्यथामू. (४४६) मइमं अरोगिदहाउआय होइ अविमाणिओ बालो।
दुल्लमयं खु सुयमुहं पिज्नाहि अहं व से देमि ।। वृ. 'अविमानितः' अनपमानितो बालो मतिमानरोगी दीर्घायुश्च भवति. विमानितः पुनर्विपरीतः। तथा दुल्लम खलु लोके सुतमुखं पुत्रमुखदर्शनं, तस्मात्सर्वाण्यप्यन्यानि कर्माणिमुक्त्वा त्वमेन बालकंस्तन्यं पायय, यदि त्वं न घाययसितर्बाह वा ददाम्यस्यै क्षीरं बालकाय, अन्यया वा स्तन्यं पाययामि। अत्र अहं वा सं देमि' इत्यनेन स्वयंकरणा(णेन धात्रीत्वं साधोर्दर्शितं, शेषपादैः कारणेन। अत्र दोषमाहम. १४४७), अहिगरण भद्दपंता कम्मुदय गिलायण य उड्डाहां।
चड़कारी य अवन्नो नियगो अन्नं चणं संक॥ वृ.यदिबालकजननीभद्रा-धर्माभिमुखीभवनितर्हिप्राक्तनःसाधवचनराजितासती अधिकरणमआधाकादि कगति, अथ प्रान्ता-धर्मानभिमरवी तर्हि प्रद्वेष यातीति शेषः, तथा यदि स्वकर्मोदयात्कथमपि यबाला ग्नाना भवति तर्हि उहाह. प्रवचनमालिन्यं, यथा साधना तदानीमालपितः क्षीरं वा पाविनान्यत्र वा नीत्या कन्या अपि स्तन्यं पावितस्तन ग्लाना जातः. तथाऽतीव चाटुकाति लोक 'अवर्णः अश्लाघा. तथा निजकः भत्तां अन्यछा' मथुनादिकं णम्' इति वाक्यालङ्कार तथारूपसाधुवचनश्रवणतः शकत' सम्भावयति । अथवा प्रकारान्तरेण धात्रीकरणे यो दोषस्तं दर्शयति. मू. (४४८) अग्रमवग उबिकल्पा भिक्वायर यहि अन्द्रिई एच्छा।
दक्खसहाय विभासा हिय में धाइत्तणं अज्न। मू. (४४९) वयगंडथल्लतण्यत्तणेहिं तं पुच्छिर अयाणतो।
तत्थ गओ तरसमक्वंभणाइतं पासिउं बालं ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org