________________
मूलं-१७३
वृ. वसतिरन्वेषणीया, क्व ?, अत आह- समणुन्नेसु' संविग्नसमनोज्ञेषु आदी वसन्तिरन्वेषणीया, 'नितियादणुन्न अन्नाहि निवेए' अथ तु तत्र नित्यवास्यादयः अमनोज्ञा अन्यसामाचारीप्रतिविद्धावा भवन्ति, आदिशब्दात्पार्श्वस्थादयोगृह्यन्ते, ततश्च तेषु विद्यमानेषुनैतेषां मध्ये निवसितव्यं, किन्तु, 'अन्नहि' अन्यत्र वसतिंकृत्या निवेदे निवेदयित्वाएषामेव-यथाऽमुष्मिन अहंवसिष्यामिप्रतिजागरणीयोभवदिभरिति, कासौ निवसति? किंविशिष्टेवागृहेनिवसति?-सञ्जी-श्रावकः सचयदिमहिलयारहितस्ततस्तदहवसति, अथासा नास्तिततः गिहि'त्तिगहीभद्रकोऽत्रसूचितः,सचस्त्रियारहितस्तत्समीपेवसति,अथभद्रकोऽपिस्त्रीरहितो नास्तिकिन्तुसहितः स्त्रिया,ततःसहिते-स्त्रीयुक्ते सति वीसुतिपृथग्निवसति, क्व ? 'घरकुटीए'तस्यैव गृहस्थस्यबहिरवस्थितंधनकादि, अथवा तत्फलहिकान्तर्गतुकुठ्यांवा निवसति।अथभद्रकादिगृहं नास्ति ततः शून्यगृहे निवसति । किंविशिष्टे ?, अत आह. मू. (९७४) अहनुव्वासिअ सकवाड निब्बिल निच्चले वसइ सन्नो।
अनिवइएयरेसिंगेलन्ने नएस अहति॥ वृ. 'अहुनुब्वासिय'त्तिअधुना यदुद्वसितंतदपिसकपाटयदिभवति तदपि निर्बिल भवति निर्बि-लमपि यदि निश्चलं भवतिनपतनमयं यत्र वसितव्यं चैते गाथोपन्यस्तानां चतुर्णा पदानां षोडशभङ्गका निष्पद्यन्ते. स चैवविध गृहे वसतिं कथयित्वा नित्यवास्यादीनां यथाऽहमत्रोषितो भवद्भिर्भलनीयो, यदा पुनः 'अनिवेदितेतरेसि'तियदातुनित्यवास्यादीनामनिवेद्यवसति,तत्रचडषितःसन्दैवयोगाद्ग्लानःसंजातस्ततो ग्लानत्वे सति नित्यवास्यादीनां स गृहस्थं आगत्य कथयति- यदुत प्रव्रजितऽपट्टः संजातः, ते नित्यवास्यादयोऽस्माकंन कतितमितिकृत्वा एवं ब्रुवते-नएस अम्हं' तिन एषोऽस्माकं नायमस्मभोचरे यदा, तु पुनः पूर्वोक्तानां सर्वेपावेवाभावः संजातः, किन्तु तस्मिन् क्षेत्रे नित्यवास्यादयः सन्ति ततस्तेष्वेव वसितव्यम्, एतदेवाह. मू. (१७५) नीयाइअपरिभुत्ते सहिएयर पक्खिए व सन्झाए।
कालो सेसमकालो वासो पुन कालचारीसु॥ वृ.नित्यवास्यादौ वसति, आदिशब्दादमनोज्ञेषु वसति, कथमित्याह- अपरिभुत्ते'त्ति तैर्नित्यवास्या. दिभिर्य प्रदेशस्तस्यावसते परिभुक्तः अनाक्रान्तस्तमिरमनप्रदेशेअपरिभुक्ते चसतिवसति, सहितेततर' त्तितेच नित्यवास्यादयः सहितेतरे संहिताः संयतीभिर्युक्ताः केचननित्यावास्यादयोभवन्ति.इतरेडत्यपरे संयतीरहिता भवन्ति: ते, च निवसति । ये ते संयतीभिर्युक्तारते द्विविधाः एके कालचारिणीभिः संयतीभियुक्ताः, तत्रनिवसत्येव.परे अकालचारिणीभिःसंयतीभिर्युक्ताः कश्चकालः? पक्खिएवसाए'त्ति ता: संयत्यः पाक्षिकक्षामणार्थमागच्छन्ति स्वाध्यायार्थ, वा अयं कालः, शंषस्तु अकालः, तत्र वासो पुन कालचारीसु'वासस्तुतस्यसाधाःकालचारिश्रमणीयुक्तषुभवर्तीति।अथकालचारिसंयतीयुक्ताः साधवो नसन्ति ततःमू. (१७६) तेन परंपासत्थाइएसुनय बसइऽकालचारसु।
गहिआवासगकरणं ठाणं गहिएणऽगहिएणं ।। वृ. ततः पार्थस्थादिषु वसति, न च वसत्यकालचारिसंयतीयुक्तेषु, तेषु च पार्श्वस्थादिषु को विधिरित्येतदाह- 'गहिआवासगकरणं तिकेन?-उपधिना, अनिक्षिनेत्यर्थः आवश्यकं प्रतिक्रमणंकरोति, ततश्च प्रतिक्रान्ते सति तत्रैव 'ठाण'ति कायोत्सर्ग करोति । 'गहिएण गहिएण'ति यदि शक्नोति ततो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org