________________
आधनियुक्ति: मूलसूत्र सो खल तस्स विसेसो पमाणानुत्तां तु सेसाणं ।। . वृ. वयावृत्त्यकारो वा नन्दीपात्रं धारयत्यापग्रहिकमाचार्यण समर्पितं निजं वा, स खलु तस्यैव वयावृत्त्यकरस्य विशेषः, एतदुक्तं भवति-यतिरिक्तमानपात्रधारणमयं तस्यैवकस्य वयावृत्त्यकरस्य विशेषः क्रियत. शेषाणां तु साधूनां प्रमाण युक्त मेव पात्रं भवति. उदरप्रमाणयक्तमित्यर्थः। मू. (१०३७) दिजाहि भाणपूरंति रिद्धिमं कोवि रोहमाईस ।
तत्थवि तरसुवआगो सेसं कालं तु पडिकुट्टा ॥ वृ. पतञ्च तेन प्रमाणातिरिक्तेन पात्रकेण प्रयोजनं भवति. दद्याभाजनपूरकं कश्चिदद्धिमान् पात्रभरणं कश्चिदीश्वरः कुर्यात, कदा ?. पत्तनरोधकादा, तत्र पात्रकभरणे तस्य नन्दीपात्रकस्योपयोगः शेषकाल मुपयोगस्तस्य प्रतिकृष्टः' प्रतिषिद्धः कारणमन्तरेणेत्यर्थः तत्र पात्रकं लक्षणोपेतं ग्राह्यं नालक्षणोपेतम्मू. (१०३८) पायस्स लक्खणमलक्खणं च भुजो इम वियाणित्ता ।
लक्खणजुत्तस्स गुणा दोषा य अलक्खणस्स इम ॥ मू. (१०३९) वटुं समचउरंस होइ थिरं थावरं च वन्नं च ।
हुंडं वायाइद्धं भिन्न च अधारणिज्जाई॥ मू. (१०४०) संठियंभि भवे लाभो, पतिट्ठा सुपतिट्टिते।
निव्वणे कित्तिमारोगे, वन्नड्ढे नाणसंपया ॥ मू. (१०४१) हंडे चरित्तभेदो सबलंमि य चित्तविभमं जाणे ।
दुप्पते खीलसंठाणे गणे च चरणे च नो ठाण ।। मू. (१०४२) पउमुप्पले अकुसलं. सव्वणे वनमादिसे।
अतो बहिं च इटुंमि, मरणं तत्थ निद्दिसे ॥ मू. (१०४३) अकरंडगम्मि भाणे हत्था उ जहा न घट्टइ।
___ एयं जहन्नयमुहं वत्थु पप्पा विसाल तु॥ वृ. पात्रकस्य लक्षणं ज्ञात्वा' विज्ञाय अपलक्षणं च बुद्धा 'भूयः' पुनर्लक्षणोपेतं ग्राह्य, यतो लक्षणोपतस्यामी गुणाः, अपलक्षणस्य चत दोषाः वक्ष्यमाणा भवन्ति तस्माल्लक्षणांपेतमेव ग्राह्य नालक्षणापत ।। नच्चदम 'वृत्तं वर्तलं तंत्र वृत्तमपि कदाचित्समचतरसं न भवत्यत आह-समचतरलं सर्वतस्तथा स्थिरंच यदभवति-सुप्रतिष्ठानं नगृह्यते नान्यन, तथा स्थावरं च यदभवति न परकीयोपस्करवद याचिनं कतिपयदिनस्थापि, तथा वर्ण्य' स्निग्धवणोंपतं यद्भवति तद ग्राह्य, नतरत् । उक्तं लक्षणापेतम. इदानीमलक्षणापतमुच्यते हुण्ड' कचिन्निन्नं कचिदुन्नतं यत्तदधारणीय, वायाइन्ध्रति अकालेनैव शुष्क सङ्कचितं वलीभृतं तदधरणीयं. तथा भिन्नं' राजियुक्त संछिद्र वा एतानि न धार्यन्त परित्यज्यन्त इत्यर्थः । इदानी लक्षणयुक्तस्य फलदर्शनायाह-संस्थितेपात्रक वृत्तचत्र ध्रियमाण लाभी बवति, प्रतिष्ठा गच्छ भवति सुप्रतिष्ठित स्थिर पात्रके, निव्रणे नखक्षतादिरहित कीर्तिरारोग्यं च भवति. वांढ्ये ज्ञानसंपदभवति । इदानीमलक्षणयु क्त फलं प्रदर्शयन्नाह-हण्डे' निम्नान्नते चारित्रस्य भेटा भवति विनाश इत्यर्थः. 'शबल' चित्तले 'चित्तविभ्रमः चित्तविलुप्तिर्भवति, 'दप्पए' अधाभागा प्रतिष्ठित पतिष्ठारहिते, तथा कीनसंस्थान' कीलवदीर्घमुच्चं गतं तस्मिंश्च एवंविधे गणे गच्छे च चरण' चारित्रे वा न प्रतिष्ठानं भवति। पद्मोत्पले हे घासगागारे पात्र कुशलं भवति, सव्रण पात्रक सनि व्रणा भति पात्रकस्वामिनः तथा अन्तः अभ्यन्तर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org