________________
मूल-६६८
१४५
अनंतरंपइडिआतयोरभावात. उत्था४. एससुद्धा भंगा। एवंहरित बीजपददयेनानन्तरप्रतिष्ठितत्वकल्पनया भङ्गचतुष्टयं लब्धं । इदानीं हरितबीजयांरव परम्परप्रतिष्ठित-त्वकल्पनया यथा भङ्गचतुष्कलभ्यते तथाच्यते. तच्चेवं हरित परंपरपट्टि गक्ती बीए परंपरपट्टिआ एगा भंगो अन्ना हरिए परंपरडट्टिया ण बीए परंपरपइडिआ वीजानामभावात. बिइओ भंगो. तहा अन्ना हरिते ण परंपरपइडिआ तेषामभावात बीजे परंपरपइडिआ तडओ अन्ना ण हरिए परंपरपइद्रिआ णवीए परंपरपइडिआ चउत्थो भंगी तयोरभावात. एस सुन्द्री भंगी । ' आयादयं च पडट्टिअंति एत्थपि चडभंगां' तथा तेष्वव हरितबीजेषु आत्मा - आत्मा प्रतिष्ठितः द्विपदं च प्रतिष्ठितमिति, एतस्मिन्नपि पदद्रये चतुर्भङ्गिका भवति कथम् ?. आया हरितबीएस पट्टिओ दुपयं चहरितबीएसु पद्विअं एगो भंगो १ । तथा आया हरित - बीएसु पइडिओ न दुपयं हरियबीएसु पइडिअ बितिओ २, तथा आया न हरितबीजेस पडट्टिओ दुपयं च हरितबीएस पइडिअ तड़ओ ३ | तथा आया हरितबीएस न पट्टिओ दुपयं च हरितबीएस नपतिट्टिशं च उत्था भंगो४. एसो सुद्धा । एवं अन्नवि परित्तणंताईहिंभंगा सबुद्धिए ऊहयव्वा । हरित बत्ति गयं. चलत्ति व्याख्यानयन्नाह
मू. (६१९)
दव्वे भाव य चलं दव्वंभि दुपहट्टिअं तु जं दुपयं । आया य संजममि अ दुविहा उ विराधना तत्थ ।।
[भा. २०५ ] वृ. चलं द्विविधं द्रव्यचलं भावचलं च, तत्र द्रव्यचलं 'दुपइट्टियं तु जं दुपयं दुष्प्रतिष्ठितं यदिद्वपदं - शकटं तद्दव्यचलमुच्यते, तत्र च द्रव्यचले लेपं गृह्णत आत्मसंयमविराधना भवति द्विविधा ।
भावचलप्रतिपादनायाह
मू. (६२० )
भावचलं गंतुमनं गोणाई अंतराइयं तत्थ ।
व अंतराय वित्तस चलणे य आयाए ।
[भा. २०६ ] वृ. भावाचलमुच्यते यच्छकटं गमनाभिमुखं वर्त्तते तत्र च लेपं गृह्णतः गांणाई अंतराइयंति- गवादीनां अंतरायं भवति, कथं ?, स कथाइ सगडवई भद्दओ भवति ततो सो जाव साहू लेवं गेण्हइ ताव ते बइल्ले न जोएइ पच्छा ऊसूरे जोतेति ततो ताणं वइल्लाणं पयट्टत्तिकाउं चारि न देति, अग्गतो व जा सा चारी ऊसूर पत्ता, एवं भावचले गेण्हंतस्स अंतराय हवड़ । जुत्तेत्ति व्याख्यायते, तत्राह - 'जुत्तेवि अंतराय ' बलीवयुक्ते ऽपि शकटे एवमेवान्तरायं भवति । तथाऽयं च दोषः वित्तस चलणं य आयाए' ते बलीवर्दाः कदाचित्तं साधु दृष्टा वित्रसन्ति ततश्च गन्त्र्याश्चलन लेप गृह्णत आत्मोपधानो भवति । वच्छा भएण नासड़ डिंभक्खोभेण आयवावती ।
मू. (६२१)
आया पवयण सांग काया य भएण नासंति ||
[भा. २००७ ] वृ. यदि च तत्र वत्सक आसन्नो भवति ततोऽसा तं साधुं दृष्ट्वा कदाचिद्भयेन नश्यति ततो नश्यन कायान व्यापादयति । अथासौ तस्यामेव गन्यां बद्धस्ततोऽसो भयेन नश्यन गन्त्र्याः क्षोभं करोति, तेन चडिम्भक्षभेण गन्त्रीक्षाभंग आत्मव्यापत्तिर्भवति । दारं । 'सा' त्ति व्याख्यायते कदाचित्तत्र वा तिष्ठति स च नमक्षं जिह्वया लिखति, ततथ लेपं गृह्णत आत्मोपघातो भवति प्रवचनोपघातच. भयेन नश्यता कायाथ विनाश्यन्ते । पुढविति व्याख्यायते तत्राह
मू. (६२२)
जो चैव य हरिए सौ चैव गमो उ उदगपृढवीसु । संपामा तसगणा सामाए होड़ चरभंगा ||
( भा. २०८ ]
वृ. य एव हरितबीजषु गमः-अधिगम उक्तः असावेवादकपृथिव्यार्द्रष्टव्यः, एतदुक्तं भवति यथा तत्र
26 | 10
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org