Page Text
________________
९८
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-१/१ पुनः सर्वत्रापिशुद्ध इतिनतत्रकस्यापिप्रायश्चित्तमिति,इहाचार्यस्यापिप्रमादतःसूत्रादिषुवर्त्तनादिकमकुर्वंतमुपसंपन्नमसारयतः प्रायश्चित्तमतो नियमात्स आचार्येण सारयितव्यस्तथा चएतदेवाह - [भा.२८८] सारेयव्यो नियमाउवसंपन्नोसि जं निमित्तंतु ।
तंकुणसुतुमभंतेअकरेमाण विवेगोउ ।। वृ- स उपसंपन्नो नियमात्सारयितव्यः कथमित्याह 1 अहो भदंत ज्ञानाद्यभ्यासकारितया परमकल्याणयोगिन्इह शिष्यस्याप्याचार्येणप्रोत्साहनार्थतथाविधयोग्यतासंभवमधिकृत्यैवंविधमप्यामंत्रणंकर्तव्यमितिज्ञापनार्थं, अन्यथाभदंतेतिगुर्वामंत्रणेरुढत्वात्तत्रैव न्यायं नशिष्ये इति यन्निमित्तमुपसंपन्नस्त्वंतत्कुरु एवमेकद्वित्रिवारंसारितोपियदिनकरोतिवर्तनादिकं,ततस्तस्मिन्नकुति विवेक एव परित्यागः कर्तव्यः तुरेवकारार्थः: यदुक्तमनापुच्छाइतितंव्याख्यानयति - [भा.२८९] अननुन्नाएदेतपडिच्छंतभंगचउरोउ ।
भंगतियंमिविमासी, दुहतोणुनाए सुद्धोउ ।। वृ-अननुज्ञातो मकारोऽलाक्षणिकः । अनुनुज्ञाते ददाति इतरस्तुप्रतीच्छतीत्येवं ददानप्रतीच्छतां चत्वारो भंगाः सूत्रभंगत्रिकेपि आद्येषु वर्तनादिपु प्रत्येकं प्रायश्चित्तं मासो लधुमासः, अर्थे गुरुमासस्तदुभयस्मिन् तदुभयं प्रायश्चितमिति व्याख्यानात् दुहतोणुनाए इति उभयतो ददानतया प्रतीच्छकतयावानुज्ञातेभंगश्चतुर्थःशुद्धएव तुखकारार्थः एषोऽक्षरार्थः ।भावार्थस्तुप्रागेवोपदर्शितः, एष प्रायश्चित्तविधिः ज्ञानार्थं उपसंपद्युक्त एवं दर्शनार्थमप्युपसंपदि द्रष्टव्यस्तथा चाह - भा.२९०) एमेव दंसणेवी वत्तणमादीपयाउजहनाणे ।
वेयावच्चकरो पुन इत्तरितोआवकहितोय ।। वृ- यथा ज्ञाने वर्तनादिपदान्यधिकृत्य प्रायश्चित्तविधिरुक्तः एवमेव अननेवै प्रकारेण दर्शनेपि वर्तनादीनि पदान्यधिकृत्य वेदितव्यः गता ज्ञानर्दशनोपसंपत् । इदानीं चारित्रोपसंपत्भावनीया, तत्र काले आवकहाएय इति व्याख्यानयन् वेयावच्चेइति पदं व्याख्यानयति वेयावच्चेत्यादि वैयावृत्त्यकरो वैयावृत्त्यार्थ उपसंपन्नः पुनर्द्विधा इत्वरः स्वल्पकालभावी यावत्कथितो यावज्जीवभावी अस्य च द्विविधस्यापि वैयावृत्त्यकारापणविधिरयं, एको गच्छदासी वैयावृत्त्यकरोपरः प्राघूर्णकः स च वक्ति, अहं वैयावृत्त्यं करोमि तत्र विधिमाह ।। [भा.२९१] तुलेसुजोसुल्लद्धी अन्नस्सववारएणनिच्छंते ।
तुल्लेसुव आवकही तस्स मएणंच इत्तरितो।। वृ- यदि द्वावपि कालतस्तुल्यावित्वरौ च तत्र यद्येको लब्धिमान् अपरोऽलब्धिकस्तर्हि तयोस्तुल्ययोर्यः सलब्धिकः सकार्यते, इतरस्तुउपाध्यायादिभ्यो दीयतेअथद्वावपियावत्कथिको तत्रापि योलब्धिमान्सकार्यते, इतरोऽन्येभ्योदीयते, यदिपुनर्वावपिसलब्धिको यावत्कथिको चतत्र अन्यतर उपाध्यायादेः कार्यते, अर्थकोपित्तस्यनेच्छतिततः आगंतुको विमुच्यते, अथ द्वावपिसलब्धिकावित्वरी च तत आगंतुक उपाध्यायादीनां वैयावृत्यं कार्यते, सूत्रालापकश्च उपाध्यायादिवैयावृत्त्यफलप्रदर्शकस्ततः प्रोत्साहनार्थं पठनीयः । उवज्झायवेयावच्चं, करेमाणे समणे निगंथे महानिजरे महापज्जवसाने होइइत्यादि।
अथ नेच्छति तर्हि तस्मिन्नन्यस्योपाध्यायादेवैयावृत्त्यमानिच्छति वा शब्दो भिन्नक्रमत्वात्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |