________________
८७
-
-
उद्देशक : १, मूलं: १, [भा. २४९] विनिर्गतस्ततस्तस्य निर्गमनमशुद्धमिति कृत्वा पयहीयव्वात्ति परिहर्त्तव्यः । तदपरिहरणे प्रायश्चित्तं, तत्राधिकरणविषये प्रायश्चित्तमाह - [भा.२५०] गिहिसंजयअहिगरणे, लघुगुरुतस्स अप्पणोच्छेदे ।
विगइन देइधेत्तुभुतउद्धरियंचगहिएवि ।। वृ-गृहिभिः संयतैश्चसहाधिकरणेविनिर्गतंयद्याचार्यः स्वीकरोति,ततोयथाक्रमप्रायश्चित्तं लघुगुरुकं इयमत्र भावना यदि गृहस्थेन सहाधिकरणं कृत्वा विनिर्गतस्तं यद्याचार्यः संगृह्णाति, ततस्तस्याचार्यस्य परिहारस्थानंचत्वारोलघुमासाः, अथ संयतेनसमधिकरणकृत्वासमागतंसंगृह्णातिततश्चत्वारो गुरुकाः, तस्य पुनरागंतुकस्यपणत्ति रात्रिंदिवसपंचकप्रमाणः पर्यायस्यच्छेदःइहाधिकरणादिदोषतो विनिर्गतास्ते प्रश्रेऽप्रश्ने वा सति तदुक्तिवशादवसीयंते, तत्र विकृतिदोषविनिर्गतस्य पृष्षस्यापृष्टस्य वा य उक्तिविशेषस्तं दर्शयति विगइमित्यादि । स आचार्यो विकृतं घृतादिकं ग्रहणाय न ददाति, तथा योगवाहिभिर्योगोत्तीर्णैः कायोत्सर्गकरणतो गृहीतेपि परिपूर्ने विकृतिजातेऽन्यैर्भुक्ते या उद्धरिता विकृतिस्तामपि नानुजानाति किंचभा.२५१] नववज्जियाव देहो पगईए दुब्बलो अहंभंते,
तब्भावियस्स इण्हिनय गहणांधारणकत्तो । वृ-वज्जियायो नाम देशीवचनत्वादिक्षुः उक्तंच वज्जियावगो उच्छुइति नववज्जियावत् देहो यस्य स तथा इयमत्रभावनास ब्रूते अहं भगवन् नवेक्षुतुल्यो मम देहो यथास इक्षुः पानीयेन विना शुष्यति, तथा ममापिदेहो विकृति विनासीदति, अन्यच्चाहं स्वभावेनदुर्बलो, न विकृतिमंतरेणबलिको भवाभि, तथा सर्वदैव विकृत्याभावितदेहस्ततस्तद्भावितस्य सतोममेदानीं तस्याभावेन बलंन सूत्रस्यार्थस्यवा ग्रहणमशक्तत्वात्पूर्वगृहीतस्यतुसूत्रस्यार्थस्य वाधारणंकुतः । तत् अशक्त्या सर्वंटूरत एव विस्मृतं, ततोहं विनिर्गतः संप्रतियोगविषये प्रत्यनीकविषये चोक्तिविशेषं दर्शयति - [भा.२५२] एणंतरनिव्वगति, जोगो पञ्चत्थिगोव मे अस्थि ।
बुक्कखलिएसुगेण्ह, छिद्दाणि कहेइयगुरूणं । वृ-तस्मिन् गच्छेयोगएकांतरनिर्विकृतिकः विमुक्तंभवति!; सपृष्टोऽपृष्टोवाब्रूते तस्याचार्यस्य गच्छं योगं एकांतरोपवासेनोह्यते, एकांतराचाम्लेन वा तथा योगवाहिनो योगोत्तीर्णस्यापिते आचार्या विकृति न विसृजंति, ततः कर्कशास्तत्र योगा इति विनिर्गतः । तथा तद्गच्छे मे मम प्रत्यर्थिकः प्रत्यनीकोस्तिस कथंचित्त सामाचारीयोगेषुबुक्कखलिएसुत्ति बुक्के विस्मृते, सामाचारीविशेषे स्खलिते दुःप्रत्युपेक्षणादिके मां गृह्णाति, अत्यर्थं खरंटयति, अथवा चुक्कखलितेषु जातेषु तानि चुक्कस्खलितानि अपराधपदे छिद्राणीव छिद्राणि गृह्णाति गृहीत्वा च गुरूणां कथयति पश्चात् गुरुवो मां खरंटयंति, ततो विनिर्गतः, संप्रति लुब्धस्य स्तब्धस्य वोक्तिविशेषं दर्शयति - [भा.२५३] चंकमणादिउट्ठाणे, कटिगहणं झाउनत्थिथद्धेवं;
भुंजइ सयमुक्कोसं,नय देत तेसिंलुद्धवं । वृ- स्तब्ध एवं भाषते, चंक्रमणादावुत्थाने कटिग्रहणां स्वाध्यायश्च नास्ति एतदुक्तं भवति, यद्याचार्याश्चंक्रमणं कुर्वन् आदिशब्दात् यदिवा कायिक्यादिभूमि गच्छंत्यागच्छंति वा तथा अभ्युत्थातव्याः तेषां नायकत्वात्तत एवं चंक्रमणादावभ्युत्तिष्ठतामस्माकं कटी वातन गृह्यते भूया
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org