________________
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२-७/१७६ चोदइ अनिठसद्दे जति होति कालघाताउ ।। [भा.३२०७] एवं बारसवासे खरसद्देणं तुहम्मती कालो ।
भणइमानुसनिढे तिरियाणंतूपहारंभि ।। वृ-प्राभातिके काले गृह्यमाणे त्रयः पुरुषाः क्षुतरुदिताति संचिक्खे इति परिभावयंति गाथायां तु सप्तमी द्वितीयार्थे बहुवचन सकला स्वाध्यायिक सूचनार्थं तेन क्षुतरुदितादीनीति द्रष्टव्यं । अत्र परश्चोदयति यदि अनिष्टे रुदितशद्धे कालघातो भवति । एवं सति खरशद्धेन गर्दभशद्वेन द्वादशवर्षाणि कालोहन्यतेखरशद्धस्यात्वानिष्ठुतत्वात्सूरिराह-भण्यतेअत्रोत्तरंदीयतेमानुष्यानिष्टेशद्वेकालोपघातः तिरश्चां तुप्रहारे दीयमाने विस्वर शद्धे । । [भा.३२०८] पावासि जाइया ऊजइरोविज्जाहिकालवेलम्मि ।
ताहे घेप्प अनागत अहपुनारोएपगेचेव ।। वृ- प्रवसतीत्येवं शीलः प्रवासी तस्य जायैव जायिका भार्या यदि कालवेलायां कालग्रहणसमये रुद्यात् तर्हि यावन्नरोदिति तावदनागते एवं कालो गृह्यते । अथ पुनः सा प्रगे एव अति समन्धकारेण रुदितिततआह[भा.३२०९] ताहे उप्पन्नविज्जइअह अन्नविया जया न वा एक्का ।
ताहे उग्घाडेज्जइअहपुन वालंरुवेज्जासि ।। [भा.३२१०] वीसरसरंरुवंते अव्वत्तगडिं भगंमि मागिण्हे ।
अप्पेण वि विरसेणं महल्लवेडंतु उवहनती ।। वृ- यदि सा अतिसमन्धकारे एवं रुदितिमा गृह्णीयात् कालं महत् पुनः खेदरूपमल्पेनापि विरसेन स्वरेणकालमुपहन्ति । तदेवं प्राभातिककालग्रहणविधिरुक्तः ।सम्प्रतिप्रस्थापन विधिमभिधित्सुराह[भा.३२११] गोसेउपठावंतीछीएछीए उतिन्निवारातो।
आइण पिसियमहियाइपेहणट्टादिसा पेहे ।। वृ- गोसे प्रभाते स्वाध्याये प्रस्थाप्यमाने यदि क्षुतं भवति तदा आकीर्णमासमन्तात् विकीर्णं यत् पिशितं यत महिकादिकमस्वाध्यायिकं तत्प्रेक्षणार्थं दिशः प्रेक्षते । तत्र यदि नहष्टमस्वाध्यायिकं तदा पुनः प्रस्थापयति । तत्रापियद्यर्धप्रस्थापितेभवतितदापुनरप्याकीर्ण पिशितमहिकादिप्रेक्षणार्थ दिशः प्रेक्षते । एवं क्षुते क्षुतेउपलक्षणमेतदन्यस्मिन् वा स्वाध्यायभङ्ग कारिणिसमुपस्थिते त्रीन्वारान् आकीर्ण पिशितादि निरीक्षणार्थंदिशः प्रेक्षते । न केवलं दिशःप्रेक्षते किन्तु[भा.३२१२] सेज्जायस्सेज्जादिसुछारादिठाए विसिउ पेहंति ।
तिण्हयरेणं नत्थउतत्थवि उ तिन्निवाराउ ।। वृ-त्रिष्वपि वारेषु प्रत्येकमन्यत्र शय्यातरगृहे सेझंति प्रातिवेशिकागृहे आदिशब्दादन्यस्मिन् वा परतरादौ गृहे क्षारादिग्रहणनिमित्तंमध्ये प्रविश्व पिशितादिकमस्वाध्यायिकंप्रेक्षते । यदिन दृष्टं किमपि वाराणां त्रयाणां परतोऽन्यत्रगत्वा स्वाध्यायं प्रस्थापयन्ति । तत्रापि यदि त्रीन् वारानुपहतः स्वाध्यायः क्षुतादिना। [भा.३२१३] ताहे पुनोवि अन्नत्थ तत्थविय तिन्निवाराउ |
एवं नववाराहतेताहे पढमाएनपढंति ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org