________________
२८९
उद्देशकः-७,यूल - १७६, [भा. ३१८७] तुदीयते, एवमत्रापिये प्रस्थापनावेलायां नागतास्तेप्रमादेनतीर्थकराज्ञाभङ्गकारिणइतिकालस्तेषां न दातव्यः शेषाणां तु दातव्य इति स्वाध्यायप्रस्थापनानन्तरं च कालग्राही अन्यो वा बहिः स्थितः कालं प्रतिचरतिततो दण्डधरः स्वाध्यायप्रस्थापनार्थ मध्ये प्रविशति । [भा.३१८८] पठवित वंदितेताहे वुच्छंति केन किंसुयंभंते ।
तेविय कहंति सव्यंजंजेनसुयंवा दिटुं वा ।। वृ- दण्डधरेणा प्रस्थापिते स्वाध्यायेगुरौ च वन्दिते कालग्रादिदण्डधरावन्ये वा पृच्छन्तिसाधून केन किं श्रुतंभदन्त तेऽपिसाधवः कथयन्ति यत्येन दृष्टं वा श्रुतंवा । [भा.३१८९] एगस्स दोण्हवा संकियंमि कीरइन कीरए तिण्हं ।
. सगणंमिसंकिए परगणंमि गंतुंन पृच्छति ।। वृ-एकस्यद्वयोर्वाक्षुतादौशङ्कितेस्वाध्यायः क्रियतेत्रयाणां शंकितेनक्रियते,बहूनांशङ्कास्पदतया तस्य परमार्थतो निश्चितीभूतत्वात् । तथास्वगणेशङ्कितेपरगणंगत्वानपृच्छन्ति यतोयत्रास्वाध्याविक संभवस्तत्राशङ्का परगणस्यस्थानान्तरवर्तिनस्तत्रास्वाध्यायिका संभवान्न भवेदप्याशंकेति । [भा.३१९०] पादोसितो अभिहितोइयानि सामन्नतो उवृच्छामि ।
कालचउक्कस्सविऊ उवधाय विही उजो जस्स ।। वृ- तदेव मुक्तप्रकारेण प्रादोषिककालोऽभिहितः । सम्प्रति कालचतुष्कस्यापि सामान्यत उपघातविधिं वक्ष्ये । विशेषतोऽपियो यस्योपघातविधिस्तमपि । प्रतिज्ञातमेव निर्वाहयति । [भा.३१९१] इंदियमाउत्ताणं हणंतिकणगा उसत्तउक्कोसं ।
वासासुयि तिन्निदिसाउउबद्धे तारगा तिन्नि ।। वृ- सर्वैरपीन्द्रियैर्मनसा वा युक्तानामुपयुक्तानां कनका उत्कर्षतः सप्त कालं घ्नन्ति । किमुक्तं भवति ? ग्रीष्मकालेयत्रः कणकाःकालंघ्नन्ति । शिशिरेकालेपञ्चवर्षाकालेसप्त, उल्काकणकयोश्चायं विशेषः ।सरेखा उल्का, रेखारहितः कनक इति तथा वर्षासुतिस्त्रो दिशः प्रकाशयुक्ता यदि स्युस्तदा प्राभातिककाल शुद्धिरिति वा शेषः । इयमत्र भावना-वर्षाकाले उपरिच्छन्ने तिर्यग् दिक्ष्वच्छन्नासु मण्डपिकादौ काला गृह्यन्ते । तत्राधेषु कालेषु यदि चतस्त्रोऽपि दिशः प्रकाशयुक्ता अनन्तरिता इति भावस्तदा शुद्धयति, तथा यधुपरिनीचं तदा प्राभातिकं कालमुपविष्टोऽपि गृह्णाति । ऋतुबद्धे काले चतुर्ध्वपिकालेषुयदिचतस्त्रोऽपिदिशः प्रकाशयुक्तास्तदाशुद्धिरितरथा नेति । उउबद्धतारगा तिन्नित्ति ऋतुबद्ध काले आयेषु त्रिषु यदि तिस्त्रस्तारका दृश्यन्ते तदा कालो गृह्यते । अदृष्टासु न कालो गृह्यते, कालग्रहणानन्तरं तु यद्यपि न दृश्यन्ते तारकास्तथापि पठंति प्राभातिके पुनः काले अदष्टेऽपि तारके ग्रहणमनुज्ञातंवर्षाकाले चत्वारोऽपिकाला अदृश्यमानास्वपितारकासुगृह्यन्ते । [भा.३१९२] कणगा हणंतिकालं तिपंचसत्तेव घिसि सिरवासो।
। उक्काउसरेहागारेहारहितोभवेकनगो ।। [भा.३१९३] वासासुंपाभाइए तिन्नि दिसा जइ पगासजुत्तातो।
सेसेसुतिसुविचउरो उउंमिचउरो चउदिसंपि ।। [भा.३१९४] तिसु तिन्नितारगातो उउंमि पाभाइएअदिठेवि । [22][1]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org