________________
૨૮૨
व्यवहार-छेदसूत्रम्-२-७/१७६ - [भा.३१४७] कोवी तत्थभणेजा पुम्फादी जाउतत्थपरिसाढी ।
जादीसंतितावउनकीरएतत्थसज्झातो ।। वृ-कोऽपितत्रयात्यामृतकेनीयमानेपुष्पादीनामादिशब्दात् जीर्णधीवरखण्डादीनामुपाश्रयस्य पुरतो हस्तशताभ्यन्तरे परिशाटिः सा यावतश्यते तावत्तवन क्रियतेस्वाध्यायः ।अत्रसूरिराह[भा.३१४८] भन्नइ न यतंतुतहिं निर्जतो मोत्तुहो असज्झायं ।
जम्हा चउप्पयारंसारीरमतो नवज्जति ।। ___ वृ-भण्यते-अत्रोत्तरंदीयतेतवनीयमानंमृतकंमुक्त्वाअन्यत्कतकपुष्पादिकंपतितमस्वाध्यायिक न भवति । यस्मात् शरीरमस्वाध्यायिकं चतुः प्रकारं रुधिरादिभेदतश्चतुर्विधं पुष्पादिकं च तद्व्यतिरिक्तमतोऽस्वाध्यायिकतया तन्न वर्जयन्ति । आत्मसमुत्थंत्वग्रेतनसूत्रे व्याख्यास्यते । तदेवं नोकप्पइनिगंथाणवा २ असज्झाइएसज्झायंकरेत्तएइतिसूत्रव्याख्यातमधुना कप्पइनिगंथाणवा निगंथीण वासज्झाइए सम्झायं करेत्तएइति सूत्रव्याथ्यानार्थमाह[भा.३१४९] एसो उअसन्झातो तव्वजित्तो झायो तत्थिमा जयणा ।
सज्झाइए विकालंकुणइअप्पहिंतुचउलहुगा ।। वृ-एषोऽनन्तरोदित आत्मसमुत्थपरसमुत्थभेदभिन्नोअस्वाध्याय उक्तस्तद्विवर्जितस्तद्व्यतिरिक्तः स्वाध्यायः स्वाध्यायिकमित्यर्थः । तत्र स्वाध्यायिक इयं वक्ष्यमाणयतना तामेवाह-स्वाध्यायिकेऽपि सतिकालंप्रत्युपेक्ष्यस्वाध्यायं करोतियदि पुनःकालमप्रत्युपेक्ष्य स्वाध्यायंकरोतितदातस्य प्रायश्चित्तं चत्वारो लघुकाः । अत्रपरावकाशमाङ्कते[भा.३१५०] जइनस्थि असज्झायं किं निमित्तंतुधेप्पए कालो।
तस्सेव जाणणठाभणइ किं अत्थिनस्थित्तिं ।। बृ-ननु यदि नास्त्यस्वाध्यायमस्वाध्यायिकं तर्हि कं निमित्तं केन कारणेन कालो गृह्यते । सूरिशहभण्यते तस्यैवास्वाध्यायिकस्य परिज्ञानार्थं कालो गृह्यते यथा किमस्तितद स्वाध्यायिकं किं वा नेति । यद्यस्वाध्यायिकंभविष्यतिततः कालोनशुद्धमासादयिष्यतिअथनास्तिततः कालोशुद्धो भविष्यति । [भा.३१५१] पंचविह असज्झाइस्स जाणणठाएपेहए कालं ।
काए विहीएपेहे सामायारी इमा तत्थ ।। वृ- यतो अस्वाध्यायस्यैव परिज्ञानाय कालग्रहणमुक्तं तीर्थकरगणधरैस्ततः पञ्चविधस्यास्याध्यायिकस्य ज्ञानायावश्यं प्रेक्षते साधुःकालं, । शिष्य प्राह-केन विधिना प्रेक्षते कालः । सूरिराहतत्रकालप्रेक्षणे इयं वक्ष्यमाणा सामाचारी तामेवाह[भा.३१५२] चउभागवसेसाए चरिमाएपोरसीए।
उग्गतो ततोपेहेजा, उच्चारादीनभूमीतो ।। वृ-दिवसस्य चतुर्थी पौरुषीचरम पौरुषीतस्यांचरमायांपौरुष्यांचतुर्भागावशेषायांतिस्त्रउच्चारादीनां उच्चारप्रश्रवण कालादीनांभूमी प्रत्युपेक्षेत । इयमत्रभावना-उपाश्रयपरिधस्तस्यान्तरित्रोभूमीरुचारस्याध्यासितव्याः प्रत्युपेक्षते तद्यथा आसन्ने दूरे मध्ये च तिस्त्रौऽनध्यासितव्यास्ता अध्येवमेवमेताः परिघस्थान्तः । षट् एवमेव परिघाबहिरपि षट् तद्यथा-आसन्नदूरमध्य भेदतस्तिस्त्रोऽनध्यासितव्यास्तिवस्त्रोऽनध्यासितव्या इति सर्व संकलनया उच्चार भूमयो द्वादश एवमेव प्रश्रवणस्य
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org