________________
२८०
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२-७/१७६ [भा.३१३७] चोदेतिसमुद्दिसिउंसाणो जइपोग्गलंतुएजाहि |
उदरगतेनं चिट्टइजाताचउहो असज्झातो ।। वृ-अत्रपरचोदयतिश्वा यदिपौद्गलं तैरश्चमांसंबहिः समुद्दिश्य तत्रागच्छेत्तर्हि यावत्स तत्रतिष्ठति तावत्तेनोदरगतेन पौद्गलेन स्वाध्यायः कस्मान्न भवति । सूरिराह[भा.३१३८] भणतिजइते एवं सज्झातो एव तो उनस्थि तुहं ।
असज्झाइयस्स जेणंपुनोसि तुमसया कालं ।। वृ-भण्यते-अत्रोत्तरं दीयते,-यदि तेएवं पूर्वोक्तप्रकारेणमतिस्ततः तव स्वाध्यायः कदाचनादपि नास्त्येव एवकारो भिन्नक्रमः {सच यथास्थानंयोजितः कस्मानस्वाध्यायः कदाचनापीत्यतआह-येन कारणेन सदाकालंसर्वकालं त्वमस्वाध्यायिकस्य पूर्णः शरीरस्यरुधिरादिचतुष्ट्यात्मकत्वात् । [भा.३१३९] जइफुसति तहिं तुडंजइवलेच्छारिएणसंविखे ।
इहरा न होतिचोयगवंतंपरिनयंजम्हा ।। वृ- यदिश्चा खरण्टेन मुखेन तत्रागत्यात्मीयं तुण्डं कापि स्पृशति, यदि वा खण्टितेनैव मुखेन संतिष्ठति । तदा भवत्यस्वाध्याय इतरथा यदि पुनर्वहिरेव मुखं लीढ्वा समागच्छति तदा न भवति, । तथा यद्यप्यागन्तुं वमति तथापि चोदक ! नास्त्यस्वाध्यायिकं, यस्मात्तद्वान्तं परिणतमेवं मार्जारादिकमप्यविकृ(तं)त्य भावनीयं ।गतं तैरश्चमधुना मानुषमाह[भा.३१४०] मानुस्सगंचउद्धा अलुि मुत्तूणसयमहोरतं ।
___ परियावण विवणासेसेइग सत्तअट्टेव ।। वृ-मानुषमानुषमस्वाध्यायिकंचतुर्धा । तद्यथा-चर्मरुधिरंमांसमस्थितत्रएतेष्वस्थिमुक्त्वा शेषेषु सत्सुक्षेत्रतोहस्तशताभ्यंतरेनकल्पतेस्वाध्यायःकालतोऽहोरात्रं. परियावणविवणत्ति-मानुषं तैरश्चंवा यद् रुधिरं तत् यदि पर्यापन्नत्वेन स्वभाववर्णाद् विवर्णीभूतं भवति, खदिरसारसमाससारादिकल्पं तदा तदस्वाध्यायिकं न भवतीति क्रियते तस्मिन् पतितेऽपिस्वाध्यायः, । सेसत्ति पर्यापन्नं विवर्णं मुक्त्वा शेषमस्वाध्यायिकं भवति, । तिगत्ति यत् अविरताया मासे मासे आर्तवमस्वाध्यायिकमागच्छति तत्स्वभावतस्त्रीणिदिनानीगलति, ततस्तानित्रीणि दिनानियावदस्वाध्यायत्रवाणांदिवसानां परतोऽपि कस्याश्चित् गलति, परंतदातवं न भवति तन्महारक्तं नियमात्पर्यापन्नं विवर्णभवतीति नास्वाध्यायिक गण्यते । तथा यदिप्रसूताया दारको जातस्तदा सप्तदिनान्यस्वाध्यायिकमष्टमेच दिवसे कर्तव्यः । अथ दारिकीजातातर्हिसारक्तोत्कटेतितस्यांजातायामष्टौ दिनान्यस्वाध्यायोनवमे दिने स्वाध्यायः कल्यते । [भा.३१४१] रत्तुक्कडा इत्थी अट्टादिनातेन सुत्त सुक्कहिए ।
तिएहदिनानवरेणं अनाउयंतंमहारत्तं ।। वृ-निषेककाले यदि रक्तोत्कटता तदा स्त्री इति तस्यां जातायां दिनान्यष्टावस्वाध्यायः दारक: शुक्राधिकस्तेन तस्मिन् जाते सप्तदिनानि अस्वाध्यायः । तथा स्त्रीणां त्रयाणां दिनानां परतस्तन्महारक्तमनार्तवंभवति ततोनगणनीयं[भा.३१४२] दंते दिडेविगिंचणसेसट्ठिगबारसेव वासाई ।
डामितेवूढेसीयाण पाणमादीण रुद्द घरे ।। वृ- यत्र हस्तशताभ्यन्तरे दारकादीनां दन्तः पतितो भवति तत्र निभालनीयं यदि दृश्यते तदा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org