________________
उद्देशक :-७, मूल - १७३, [भा. ३०१४]
२५९ सिध्यति, न केवलंन सिध्यति, किन्तुययादेवतयासूत्रमधिष्ठितं,साकालातिक्रमणपठनतः क्षाभ्यन्ती प्रान्ता वा काचिद्देवता अकाल अकालपठनलक्षणं च्छिद्रं अवाप्यावध्वं संदध्यात् । अथ कथं ज्ञायते सूत्रं देवतयाधिष्ठितमत आह[भा.३०१५] सलक्खणमिदंसुत्तंजेणसव्वन्नुभासियं ।
सव्वं च लक्खणोवेयंसमहिठंतिदेवया । वृ- इदमधिकृतं सूत्रं सलक्षणं येन कारणेन सर्वज्ञेन भाषितं, सर्वमपि च लक्षणोपेतं वस्तु जगति देवताः समधितिष्ठन्ति, ततो ज्ञायतेसूत्रमपिदेवताधिष्ठितं । अन्यच्च[भा.३०१६] जहा विज्जा नरिंदस्सजं किंचिदपिभासियं ।
विजाभवतिसा चेह देसे कालेय सिज्झइ।। वृ-यथा विद्या नेन्द्रस्य विद्या चक्रवर्तिनो यत्कञ्चिदपि भाषितं विद्या भवति, सा चेह जगति देशे काले वा सिद्ध्यति, नकालाद्युपचारमन्तरेण तथा[भा.३०१७] जहा य चक्किणोचकं पस्थिवेहिं वि पुज्जइ ।
तया वि कितणंतस्स जत्थ तत्थन जुज्जति ।। वृ-यथावाशरो दृष्टान्तान्तरसूचने, चक्रिणश्चक्रवर्तिनश्चक्रमाज्ञा पार्थिवैरपिसर्वैः पूज्यते, नचापि तस्य चक्रस्य यत्रतत्र वाकीर्तनं संशब्दनं पुज्यते ।उक्तौ दृष्टान्तवुपनयमाह[भा.३०१८] तहेहठ्ठगुणोवेया जिनसुत्तीकायवती।।
पुजतेनयसव्वत्थती सज्झायाओ जुज्जती ।। वृ-तथातेनप्रकारेणइहजगतिवाकसूत्रीकृताअष्टगुणोपेता वक्ष्यमाणनिर्दोषत्वाद्यष्टगुणसमन्विता सर्वैरपि सुरासुरमनुजैः पूज्यते, न च सर्वतः देशे काले वा तस्याध्याता युज्यते किन्तु यथोक्त एव देशे कालेच, ।सम्प्रतितानेवाष्टौ गुणानाह[भा.३०१९] निदोसं सारखंतंच हेउजुत्तमलंकियं ।
उवनीयंसोवयारंच मियं महुरमेव य ।। वृ-निर्दोषं द्वात्रिंशतापिदोषैर्विनिर्मुक्तं, सारवत्बह्वर्थमधिकृतव्यवहारसूत्रवत्, हेतवोऽन्वयव्यतिरेकलक्षणास्तैर्युक्तम्, अलंकृतमुपमाद्यलंङ्कारोपेतं, उपनीतमुपनयोपसंहतं, सोपचारं, मितं परिमिताक्षरं, मधुरंललिताक्षरपदाद्यात्मकतया श्रोत्रमनोहारि, __ [भा.३०२०] पुव्वह्ने अवरह्ने यअरहाजेनभासई।
एसावि देसनाअंगेजंचपुव्वुत्तकारणं ।। वृ-येन कारणेन भगवानर्हन् पूर्वाह्नेऽपराह्ने च (भाषते) एषैव भगवतो देशना अङ्गे निबद्धा, तस्मादुद्घाटायां पौरुष्यांन पठनीयं, नाप्युद्देष्टव्यम् । यच्चपूर्वनिशीथाध्ययने उक्तंकारणंतत्रोदाहरणं लक्षणंतस्मादप्यकालेन पठनीयं, नाप्युद्देष्टव्य मितः संध्या [श्रद्धे] कालेन पठनीयं । यत आह[भा.३०२१ रती दिनानमझेसुउभयतो संज्झतोरवि ।
चरंतिगुज्झगाकेईतेन तासिंतुनोसुयं ।। वृ-रात्रिदिनमध्ययोः प्रातः सन्ध्यायां विकालसन्धायांचेत्यर्थः । तथा उभयोरपिसन्धयोर्मध्याह्रसन्ध्यायामर्धरात्रासन्ध्यायांचेत्यर्थः ।येन कारणेन केचित्गुह्यकाव्यन्तरविशेषाश्चरन्ति परिभ्रमन्ति,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org