________________
२२८
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२.७/१६१ वृ-चोदकः प्राह-प्रवर्तिन्यास्तुच्छेऽपराधे गुरुको दण्डो दत्तः । आचार्यः प्राह-अपराधोऽपितासां गरीयान्यत्व्याहृताः (अभिहिताः)सत्योनिष्ठुरंभाषते ।अन्यच्चताएवसशिष्यमाणाअनापृच्छयोपधिं गृह्णत्यश्चरिकासिद्धपुत्रीभ्यां प्रक्षेपकमुपचारविषयनिमित्तहरणार्थतवा न ज्ञास्यन्ति । नापि कयाचित् सिद्धपुत्रिकया स्तैन्यकरणाय प्रव्रजितया एतत् उत्कृष्टवस्त्रादिकं स्नेनितं न ज्ञास्यंति तस्मादेतिच्छिष्यापननिमित्तमेष गुरुकोदण्डः । एतदेव सप्रपञ्चमाह[भा.२८४३] अवराहो विगुरूतासिंसच्छंदेनोवहिंतुजावेत्तुं ।
न कहंती भिन्न वाजं निठुरमुत्तरंबेति ।।। वृ-अपराधोऽपितासांसंयतीनांगुरुरेव यत्स्वच्छन्दसा उपधिंगृहीत्वा न कथयन्तिभिन्ना वा ज्ञाता वा सत्यो यन्निष्ठुरमुत्तरं ब्रुवते । अन्यच्च अनापृच्छया गृह्णत्यो विषयहरणार्थतया चरिकासिद्धपुत्रीभिः प्रक्षेपकं नज्ञास्यन्ति । एतदेव भावयति[भा.२८४४] अचियत्ता निक्खंता निरोहलावन्नलंकियं दिस्सा।
विरहालंभेचरिया आराधना दिक्खलक्खेण ।। वृ- कापि महेला कुटुम्बिनो अवियत्ता अप्रीतिमती अहमिति प्रव्रजिता । नवरं संयतीत्वे निरोधेन कुतोऽपि कर्मकरणादीनामर्थाय निर्गमनं ततः शरीरस्य लावण्यमद्भुतांलावण्यालंकृतां भिक्षामटतींस भर्ता दृष्ट्रा लोभं गतः । सा चात्मतृतीया भिक्षामटती विरहो न विद्यते यत्र तामालापयति । ततः स चरिकां दानसन्मानाभ्यामाराधयति । ततश्चरिका ब्रूते-सन्दिश यन्मया कर्तव्यं । स प्राह-एतां संयती तथा कुरुत यथा प्रतिभज्यते । ततः सा दीक्षालक्षेण दीक्षाव्याजेनाहं प्रव्रजिष्यामीत्येवं रूपेण तां संयतीमुपागता ।। [भा.२८४५] अहवावि अनो कोई रूवगुणुम्माइतोसुविहियाए ।
चरियाए पक्खेवंकरेज च्छिदं अविंदंतो ।। दृ-अथचकोऽप्यन्योऽविस्तःसुविहितायाः संयत्या रूपगुणेनोन्मादितउन्मादंग्राहितच्छिद्रमविन्दन अलभमानश्चरिकयदानसन्मानाभ्यामाराधितया प्रक्षेमुपचारंकुर्यात् ।। [भा.२८४६] सिद्धीवि काविएवं अहवा उक्कोसनंतगा भिन्ना ।
होहं वीसंभेउंअगहियगहिएयलिंगंमि ।। वृ- अथवा चरिकया अभावे चरिकया प्रयोजनासिद्धौ कापि सिद्धयपि सिद्धपुत्रिकापि एवं दानसन्मानाभ्यां गृहीत्वा प्रयुज्येत, ततोऽनापृच्छया ग्रहणेऽजानत्यस्ता स्तमप्युपचारं गृह्णीयुस्तथा च सति महान् दोषः । अथवा सा सिद्धपुत्रिका तासां संयतीनामुत्कृष्टान्ययन्तकानि वस्त्राणि दृष्टा भिन्ना वस्त्रग्रहणलोभेन चित्त(वि)भक्तमुपागता भविष्याम्यहं प्रव्रजितेति विश्रम्य गृहीत अगृहीते च लिङ्गे उत्कृष्टवस्त्राणांस्तैन्यं कुयात् । पर आह[भा.२८४७] वीसिज्जिय नासिहिती दिटुंतो तत्थ घंटलोहेण ।
तम्हा पवित्तिनीए सारणजयणाएकायव्या ।। वृ-चोदकः प्राह-नन्वेवं विसर्जितास्तानंक्ष्यन्तितस्मान्मा क्रियतामीहशोगुरुको दण्डः । आचार्यः प्राह-दृष्टान्तस्तत्रघण्टालोहेन । किमुक्तंभवति? यस्मिन्नेव दिने यत्र लोहे घण्टा कृतातल्लोहंतस्मिन्नेव दिने विनष्टं । एवं यत्र दिवसे ताः स्वच्छन्दतो वस्त्राणि गृहीतवत्यः प्रव्रज्यां वा दत्तवत्य स्तस्मिन्नेव दिने
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org