________________
उद्देशक :-६, मूल - १५३, [भा. २७६८]
२१३ द्वारगाथायामादिशब्दस्य व्याख्यानं तत्रैव कृतं तथा असहायस्य से तस्य ग्लानत्वे सति कः कृत्यं करिष्यति ।।खद्धप्रत्यनीकप्रेरणद्वाराण्याह[भा.२७६९] मंदग्गी भुंजएखद्धं ऊसढंति निरंकुसो ।
एगोपरूढगम्मो यपेल्लेउब्भामया वनं ।। वृ- एकाकी निवारकामभावान्निरंकुशं ऊसढंति उत्कृष्टमितिकृत्वा मन्दाग्निः प्रचुर भुङ्क्ते ततो ग्लानत्वादिदोषसंभ'शअथथा एकोऽसहायः प्ररुष्टस्य प्रत्यनीकस्य गम्यो भवति । तथा उद्भ्रामका नगरादिरक्षका एकाकिनममुंचौरादिरिति कृत्वा नगरादेर्बहिः प्रेरयेयुः । अधुनास्त्रीद्वारमाह[भा.२७७०] विभिचारिम्मिपरिणते निनिंदणसमणवसहीतो ।
पंतावनादगारो उड्डाहो पउसएमादी ।। वृ-या व्यभिचारी नाम जारस्तस्मिन् परिणते सा स्त्री केनापि कारणेन संयतिवसतिं गता भवेत् । ततः श्रमणवसतेस्तांनिर्गच्छन्तीं दृष्ट्राअगारस्तस्याभर्ता अन्योवा निजकोऽनिजकोवातस्यामासक्तः प्रान्तापनादि मारणादि कुर्यात् । तथा च सति प्रवचनस्य उड्डाहः प्रान्तापनाद्यभावे तस्य दर्शनस्य वा सकलस्योपरि प्रद्वेषउपजायते । तथाचसति तस्यान्यस्यवाभक्तपानादिव्यवच्छेदइत्यादयो दोषाः ।। [भा.२७७१] वालेणवाविडंकस्ससेको कुणइभेसज्जं ।
दीहरोगे विवद्धिंच गतो किंसो करिस्सइ ।। वृ- व्यालेन सादिना दष्टस्य से तस्य को भेषजं करोति । नैव कश्चिदेकाकित्वात्तथा दीर्घरोगे कृत्याकरणतो विवृद्धिंगतः सपश्चात्किंकरिष्यति । नैव किञ्चित्केवलंमरिष्यतीत्यर्थः ।। [भा.२७७२] सल्लुद्धरणविसोहीमए दोसा बहुस्सुएवावि।
सविसेसा अप्पसुए रक्खंतिपरोप्परंदोवि ।। वृ-शल्योद्धरणेविशोधेिरैकाकिनःशल्योद्धरणाभावस्ततोमृतेऽपिचसशल्येतस्मिन् दोषास्तथाहिसशल्योयो म्रियतेस दीर्घकालंसंसारमनुवर्ततेइतिबहुश्रुतं चाप्येकाकिनिमृतेदोषास्तथाहि-सोप्येकाकी मृतो गृहिणाबलीवाभ्यांमल्लेनराजकुलेन वा निष्काश्यते । तथावालोकनिन्दाप्रवृत्तेप्रवचनव्याघातः सविसेसा अप्पसुएत्ति अल्पश्रुते एकाकिनि सविशेषा दोषास्तथाहि-बहुश्रुत आलोचना भावे सिद्धानामन्तिके आलोचयति । अल्पश्रुतस्त्वमुंविधिंनजानातीतिसशल्य एव म्रियते । यदिद्वावपि बहु (श्रुताल्प) श्रुतावभिनिर्विगडायांवसतौ परस्परसंभूयवसतस्तदाद्वावपितौ परस्परंरक्षयतः । अधुना सविसेसा अप्पसुए इत्येतद्वयाख्यानयति[भा.२७७३] अप्पेवजिनसिद्धेसुआलोएहि बहुस्सुतो।
अगीतो तमजानंतोससल्लोजातिदुग्गतिं ।। वृ- अप्येवमेवमपि एकाक्यपीत्यर्थः । बहुश्रुतो जिनेषु अर्हत्सु सिद्धेषु मनसि सम्प्रधारितेष तेषां पुरत आलोचयिष्यते । अगीतोऽबहुश्रुतः पुनस्तं विधिमजानानः सशल्यो मृत्वा याति दुर्गतिमतः सविशेषा अल्पश्रुते ।।सम्प्रति रक्खंति परोप्परं दोवित्ति' व्याख्यानार्थमाह[भा.२७७४] सीहोरखईतिनिसे तिनिसेहिं विरक्खितो तहासीहो ।
एवणमनसहिया बिइयमद्धाणमादीसु ।। वृ- सिंहो रक्षति तिनिशात् तिनिशवृक्षगुहां तिनिशैरपि तिनिशवृक्षगुहयापि सिंहो रक्ष्यते ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org