Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3

SR No.: 003372
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1046
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara
File Size: 21 MB

Page 68

उद्देशक : १, मूलं : १, [भा. १८३ ]
६७
अधुनापदविग्रहः, सचसमासभाक्षु पदेषुभवतीति, परिहारस्थानमित्यत्रपरिकुंच्यत्यत्र च द्रष्टव्यः । स च यथाभवति तथादर्शित एव संप्रति चालनावसरस्तत्रचादेक आह यदिपरिहारएवस्थानं, ततोद्वयोरप्येकार्थत्वात् परिहारशब्दस्यैवग्रहणमुचितं, परमस्योक्तार्थत्वादप्रयोगः । उक्तार्थानामप्रयोगः । इति न्यायात् अत्राचार्यः प्रत्यवस्थानं करोति, स्थानशब्दोनामशब्दशक्तिस्वाभाव्यादनेकविशेषाधारसामान्याभिधायी, तेनएतत् ध्वनयति । अनेकप्रकाराणिनाममासिकप्रायश्चित्तानि, अनेकप्रकारेण च मासिकेन प्रायश्चित्तेनोपन्यस्तेन प्रयोजनं, कल्प्पाध्ययनोक्तसकलमासिकप्रायश्चित्तविषयदानालोचनयोरभिधातुमुपक्रमात् । अतोअत्रस्थानग्रहणंपुनरप्याह, किंकारणं मासिकप्रायश्चित्तमधिकृत्यादिसूत्रीपनिबंधः कृतः, अथमतंजधन्यभिदंप्रायश्चित्तमत एतदधिकृत्यकृतोजधन्यमध्यमोत्कृष्टेषुप्रथमतोजधन्यस्याभिधातुमुचितत्वात् तदसम्यक्, रात्रिंदिवपंचकस्यजधन्यत्वात् । अत्रभाष्यकृत्प्रत्यवस्थानार्थमिदमाह -
[ भा. १८४ ]
दुहतोभिन्न पलंबे, मासियसोहिउ वणिआ कप्पे । तरसपुनइमं दानं भणियं आलोयणविहीय ।।
वृ- कल्पाध्ययने आदिसूत्रे आमेताल पलंबे इत्यादिरूपेप्रलंबते । प्रकर्षेण वृद्धिंयातिवृक्षोऽस्मादितिप्रलंबंमूलं । अकर्त्तरीतिधञ प्रत्ययः तस्मिन् उपलक्षणमेतत् तलोवृक्षस्तत्रभवतालं तालवृक्षफलं तस्मिन्नपिचद्धिधातोभिन्ने द्रव्यतोपि भावतोपि भिन्ने, मासकीशोधिरुपवर्णिता मासिकं प्रायश्चित्तमुपवर्णितमितिभावः । अथचा स्मिनव्यवहाराध्ययनोक्तस्यप्रायश्चित्तस्यदानविधिरालोचनाविधिश्चवक्तुमुपक्रांतस्ततोयदादौकल्पाध्ययने मासिकं प्रायश्चित्तमुक्तं, तस्सपुन इत्यादि पुनः शब्दोविशेषणे स चेमं विशेषं द्योतयति तत्रहि सामान्यतएव मासिकं प्रायश्चित्तमुक्तंनदानविधिरालोचना-विधिर्वेति, इहपुनर्व्यवहारेनस्य मासिकस्यप्रायश्चित्तस्येदंदानं भणितमालोचनाविधिश्च, न केवल मस्यैवमासिकस्य प्रायश्चित्तस्य, किंत्वन्येषामपिमासिकप्रायश्चित्तानां तत्रोक्तानां सामान्ये नसूत्रस्य प्रवृत्तत्वात् तथा चाह - [ भा. १८५ ]
एमेवसेसएसुवि सुत्तेसुकप्पेनामअज्झयणे
जहिं मासिय आवत्ती । तीसेदानं इहं भणियं । ।
बृ- एवमेव अनेनैव प्रकारेण कल्पनाम्नि अध्ययने यानि शेषाणि सूत्राणि सपरिक्खेवे अवाहिरिए कप्पइहेमंत गिम्हासु मासं वत्थए, जइमासकप्पंभिंदइ मास लहु एवं निग्गंधीणवि तहा अत्रस परिखेवे इति सपरिक्षेपेवृत्ति वरंडकादिसमन्विते अबाह्येग्रामस्या त्यंतमबहिर्भूते उपाश्रये इति गम्यतेवत्थए इति वस्तुंशेषंसुगमं, तथा अभिनिव्वगडाए तइए भंगे मासलहु । अत्र अभिनिव्वगडाए इति अभिनिर्व्याकृतायां पृथग्विभिन्नद्वारायां वसतावित्यर्थः एवंशेषाण्यपिसूत्राण्युच्चारणीयानि तेषुशेषेष्वपिसूत्रेषुगहिंतिअगृहीतवीप्स्योप्येषशब्दः सामर्थ्यात् वीप्स्यांगमयतिशेषः सूत्राणामतिप्रभूतत्वात् । ततोयमर्थः तत्रयत्रमासिका आपत्तिरुक्ता तीसेइति । अत्रापिवीप्सार्थोद्रष्टव्यः तच्छब्दस्ययच्छब्दापेक्षत्वात् । तस्यास्तस्थाइहआदिसूत्रेदानंभणितमुपलक्षणत्वात् । आलोचनाविधिश्च ।
[ भा. १८६ ]
छट्टअपच्छिमसुत्तेजिनथेराणांठिई समकुखाया । तहियंपिहोइमासो अमेरतोसोउनिफन्नो ।।
वृ- पष्ठेषष्ठोद्देशके अपश्चिमे सूत्रे अंतिमसूत्रे जिनकल्पिकानांस्थविराणां च स्थितिः