________________
१८७
उद्देशकः-६, मूल - १४९, [भा. २६२६] शिष्यःप्राह अस्यकीदशी निर्जराभवति? आचार्य प्राह सूत्रे अर्थे च यथोत्तरंबलिका । [भा.२६२७] सुत्तावासगमादी चोइसपुटवीण तह जिनानं च |
भावे सुद्धमसुद्धे सुत्तत्थे मंडली चेव ।।। वृ-सूत्रमावश्यकादियावच्चतुर्दशपूर्वाणि, एतद्धराणां यथोत्तरं महत्तरा निर्जरा एवमर्थेपिभावनीयं, तथा जिनानामप्यवधिजिनप्रभृतीनांयथोक्तंबलिका निर्जराइयमत्रभावना-एक आवश्यकसूत्रधरस्य
वैयावृत्यं करोति । अपरो दशवकालिकश्रुतधरवैयावृत्यकरस्तस्यावश्यकसूत्रधरवैयावृत्यकरान् महती निर्जरा । एवमधस्तनाधस्तनश्रुतधरवैयावृत्त्यकरादुपर्युपरितर श्रुतधरवैयावृत्त्यकरो यथोत्तरं महानिर्जरस्तावदवसेयो यावत्रयोदशपूर्वधरवैयावृत्यकराच्चतुर्दशपूर्वधरवैयावृत्त्यकरो महानिर्जरः । एवमर्थेऽपि भावनीयम् । तदभयचिन्तायां सूत्रवैयावृत्त्यकरादर्थवैयावृत्त्यकरो महर्धिको नवरं निशीथकल्पव्यवहारार्थधराणां वैयावृत्यकरात् कालिकश्रुतवैयावृत्त्यकरो महानिर्जरः । तथा श्रुतज्ञानिवैयावृत्त्यकरः तथा भावः परिणामस्तस्मिन् शुद्धेऽशुद्धे च तदनुसारेण निर्जरा प्रवर्तते । तथा सूत्रार्थे युगपच्चिन्त्यमाने यथोत्तरं बलिका तथा मण्डलीकसूत्रार्थवधिकृत्य विचारणीया इहाचार्यः प्रस्तुतमधिकृत्य वैयावृत्त्यकरणेमहती निर्जरा । तामेवाह. . [भा.२६२८] पावयणी खलुजम्हा, आयरितो तेन तस्स कुणमाणो ।
महतीए निज्जराएंवमृति साहूदसविहंमि ।। वृ-प्रावचनी प्रावनिकः खलु यस्मादाचार्यस्तेन तस्य वैयावृत्त्यं कुर्वन् साधुर्महत्यां निर्जरायां वर्तते । एवंदशविधेऽपिवैयावृत्त्ये महानिर्जराकत्वंभावनीयं, सम्प्रति यदुक्तंभावेशुद्धेऽशुद्ध चतदनु सारतो निजराभवतीति । तत्रशुद्धाभावो व्यवहारतः शुद्धवस्तुप्रभावाद्मवतीति प्रतिपिपादयिषुराह[भा.२६२९] जारिसगंजंवत्थु, सुयंचतिण्हंव ओहिमादीणं ।
तारिसतो च्चियभावो उपञ्जतिवत्थुतो जम्हा ।। वृ- यादृशं यद्वस्तु प्रतिमादिकं यस्य यावच्च श्रुतं त्रयाणां चावध्यादीनां स्वस्थाने ये विशेषास्तस्माद्वस्तुनः श्रुताद्विशेषाद्वातादृशान्भावः परिणामो व्यवहारतः ताशउत्पद्यते तदनुसारेण च निर्जरा, ततः पूर्वं श्रुतचिन्तायां अर्थचिन्तायां वा तथा जिनानांच यथोत्तरं वलिका निर्जरोक्ता तथा चैतमेव व्यवहारनयंप्रतिपिपादयिषुराह[भा.२६३०] गुणभूठे दव्वंमिजेन मत्ताहियत्तणंभावे ।
इति वत्थुतोइच्छति ववहारो निजरं विउलं ।। वृ-येनयतोगुणभूयिष्ठंद्रव्यंततस्तस्मिन्येनकारणेन मात्राधिकत्वंभावेपरिणामेभवतीति अस्मात् कारणात् वस्तुनः प्रतिमाश्रुतादेर्यथोत्तरं गुणभूयिष्टात् विपुलां निर्जरामिच्छति व्यवहारो व्यवहारनयः । एतदेव स्पष्टतरंभावयति[भा.२६३१] लक्खणजुत्ता पडिमा पासादी या समत्तलंकारा ।
पल्हायतिजह वयणंतह निजरमो वियाणाहि ।। वृ-या जिनप्रतिमा लक्षणयुक्ताः प्रसादी मनः प्रसादकरणं समस्तालङ्कारा तां पश्यतो यथैव मनः प्रह्लादते तथा निर्जरां विजानीहि । यद्यधिकं मनः प्रल्हत्तिस्ततो महती निर्जरा, मन्दमनःप्रल्हत्तौ तु मंदेतिभावः ।।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org