Page Text
________________
१६६
व्यवहार-छेदसूत्रम्-२-६/१४९ धूलिलगतीत्येवंरूपया प्रस्फोटयितव्याः । एष द्वारगाथासंक्षेपार्थः साम्प्रतमेनामेव विवरीषुरिदमाह[भा.२५१९] बाहिं अपमजतेपणगंगणिणो उसेसएमासो ।
___ अप्पडिलेहदुपेहा पुव्वुत्तासत्तभंगाउ ।। वृ- आचार्यः कुलादिकार्येण निर्गतः प्रत्यागत उत्सर्गेण तावद्वसतेर्बहिरेव पादान् प्रस्फोटयति प्रत्युप्रेक्षतेप्रमार्जयति चेत्यर्थः । यदिपुनर्निष्कारणंबहिः पादान्नस्फोटयति,तदाबहिरप्रमार्जन गणिन आचार्यस्य प्रायश्चित्तंपञ्चकंशेषकेसाधौबहिः पादान् (अ)प्रमार्जयतिलघुको मासःप्रायश्चित्तं, तस्मात बहिः पादान्प्रस्फोटयान्तः प्रस्फोटयान्तःप्रवेष्टव्यं, । तच्च प्रस्फोटनं विधिनाकर्त्तव्यं, सचायं विधिः प्रत्युपेक्षते ततः प्रमार्जयति, अविधिः पुनरयं न प्रत्युपेक्षते न प्रमार्जयति ? न प्रत्युपेक्षते प्रमार्जयति २ प्रत्युपेक्षते न प्रमार्जयति ३ प्रत्युपेक्षते प्रमार्जयति ३ प्रत्युपेक्षते प्रमार्जयति च ४ । अत्रायेषु त्रिषु भङ्गेषु प्रत्येकं प्रायश्चित्तं मासिकं चतुर्थे भङ्गे भङ्गाश्चत्वारस्तद्यथा दुःप्रत्युपेक्षते दुःप्रमार्जवति १, टुःप्रत्युपेक्षते सुप्रमार्जयति २, सुप्रत्युपेक्षते दुःप्रमार्जयति ३, सुप्रत्युपेक्षते सुप्रमार्जयति ४ । अत्रच चतुर्थोभङ्गःशुद्धःशेरेपुत्रिषुभङ्गेयुप्रत्येकंप्रायश्चित्तंपञ्चरात्रिंदिवं एतदेवाहअप्रेक्षणेउपलक्षणमेतत् । अप्रमार्जने च तथा दुःप्रेक्षायामत्राप्युपलक्षणव्याख्यानमिति दुःप्रमार्जनायां च पूर्वोक्ताः कल्पाध्ययनोक्ताः सप्तभङ्गाः । तत्रचोक्तः प्रायश्चित्तविधिः[भा.२५२०] - बहिअंतो विवज्जासो पनगंसागारिए असंतंमि ।
सागारियमि उचले, अच्छंति मुहत्तगंथेरा ।। वृ- यदि सागारिक अथ सागारिको बहिस्तिष्ठति सोऽपि चलश्चलो नाम मुहूर्तमात्रेण गन्ता तस्मिन् सागारिके चले तिष्ठति मुहूर्तकमल्पार्थे कप्रत्ययोऽल्पं मुहूर्त । किमुक्तं भवति ? सप्ततालमात्रं सप्तपदातिक्रमणमात्रं वा कालं स्थविरास्तिष्ठन्ति ।।। [भा.२५२१] थिरवक्खित्ते सागारिए अनुवउत्तोपमञ्जिपविसे ।
निविक्खित्तुवउत्तेअंतोउपमञ्जणा ताहे ।। वृ- स्थिरो नाम यस्तत्रावस्थाधी ध्रुवकर्मिको व्याक्षिप्तः कर्मणि कर्तव्ये व्याकुलस्तद्विपरीतोऽव्याक्षिप्तः उपयुक्त आचार्यान् दृष्ट्या निरीक्षमाणस्तद्विपरीतोऽनुपयुक्तः । तत्र स्थिरे व्याक्षिप्तेऽनुपयुक्तेसागारिके विद्यमाने बहिः पादान्प्रमार्त्यप्रविशेत्, स्थिरेनिक्षिप्ते उपयुक्तेः बहिः सागारिके सतिवसतरेन्तःप्रमार्जनापादानां, अथाचार्यस्य पादाः किंस्वयमेवाचार्येणप्रस्फोटयितव्या उतान्येन साधुना ततआह[भा.२५२२] आभिगाहियस्स असती तस्सेवरओहरेन अन्नयरे ।
पाउंछणुन्निए नवपुस्संतियअनन्नभुत्तेणं ।। दृ-केनापिसाधुनाअभिग्रहो गृहीतोवर्तते । यथामयाआचार्यस्य बहिर्निर्गतस्य प्रत्यागतस्य पादाः प्रस्फोटमितव्या इति, यद्यस्ति तर्हि तेन प्रमार्जनायोफ्स्थातव्यम् तत्र चाचार्येणात्मीयं रजोहरणं तस्य समर्पयितव्यं पादप्रमार्जनाय, ततः स आभिग्रहिकस्तेनाचार्यसक्तेन रजाहरणेन आचार्यस्य पादान् प्रमार्जयति, अथवा यदन्यदौर्णिकंपादप्रोज्छनकमन्येन साधुनापादप्रमार्जनेनापरिभुकतंतेनाचार्यस्य पादानप्रस्फोटयति । अथाभिग्रहिकोन विद्यते ।ततआभिग्रहिकस्यासत्यभावे अन्यतरस्तस्यैवाचार्यस्य रजोहरणेन औणिकन वा पादप्रोञ्छनकेनानन्यभुक्तेन पादान् पुंसयति । यदि पुनख्यापृता अपि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |