________________
उद्देशकः-५, मूल - १४६, [भा. २३८९]
१४५ पूर्वमगारस्त्रीलिङ्गेनोत्पादयति । तथाप्यनुत्पत्तावर्चितलिङ्गेन तेनाप्युत्पादनाशक्तौ हंसादि वा यन्त्रमयं कृत्वा तेनोत्पादयेत् । यथा कोक्कासो यंत्रमयान् कापोतान् कृत्वा शालिमुत्पादितवान् । एवं तावनिर्ग्रन्थी निर्ग्रन्थस्य वैयावृत्त्यं करोत्येवं संयतोऽपि संयत्या ग्लानाया वैयावृत्त्यं करोति
मू. (१४७) निन्थं च नं राओ वा वियाले वा दिहपट्टो लूसेञ्जा; इत्थी वा पुरिसस्स ओमावेजा पुस्सिोवाइत्थीएओमावेजा एवंसेकप्पड़, एवंसेचिट्ठइ, परिहारंचसेनपाउणइ-एसकप्पेथेरकप्पियाण एवंसे नोकप्पइ, एवं से नो चिट्ठइ, परिहारंचनोपाउणइ-एस कप्पे जिणकप्पियाणत्ति बेमि ।। [भा.२३९०] ' पडिसिद्धमणुनायं वेयावच्चंइमंखलुदुपक्खे ।
सचेवय समणुन्ना, इहंपिकप्पेसुनाणत्तं ।। बृ- अनन्तरसूत्रे विपक्षे वैयावृत्यकरणं प्रतिषिद्धं । तच्चैदम-वैयावृत्त्यं खलु पुनर्द्विपक्षे परपक्षे चेत्यर्थः । सूत्रेणैवानुज्ञानात् । अस्थियाइण्ह केई वेयावच्चकरे कप्पतिण्हं वेयावच्चं करावित्तए इति वचनात्। सा च समनुज्ञा वैयावृत्त्य समनुज्ञा इहापि अस्मिन्नपि सूत्रेऽभिधीयते । केवलं कल्पयोननिात्वमधिकमित्येष सूत्रसम्बन्धः । पुनः प्रकारान्तरेणसम्बन्धमाह[भा.२३९१] अत्थेणवआगाद, भणिउइहमविया होइआगाढं।
अहवा अतिप्पसत्तं तेन निवारेइजिनकप्पे ।। वृ-वाशब्दः पक्षारद्योतनेपूर्वेसूत्रेऽर्थेऽनागाढंभणितंसूचितं,तथाचागाढेप्रयोजनेसमुत्पन्नेसंयती संयतस्यवैयावृत्त्यं कुर्वती समनुज्ञाता नान्यथा, | इहपि च भवत्यागाढं प्रयोजनमधिकृत्य वैयावृत्त्यकरणमिति सम्बन्धः । अथवातिप्रसक्तंखलु वैयावृत्त्यकरणं, तेन जिनकल्पेनिवारयति ।। [भा.२३९२] सुत्तम्मिकढियम्मिवोच्चत्थ करेंतिचउगुरूहोति ।
आणादिणो यदोसा विराधनाजा भणिय पुस्विं ।। वृ- सर्वत्रापि सूत्रे कर्षिते उच्चारिते सति सम्बन्धः । तथा श्रमणैः श्रमणस्य वैयावृत्त्यं कर्तव्यं, श्रमणीभिः श्रमण्या यपिनर्विपर्यासं करोति, तर्हि विपर्यासं कुर्वतिप्रायश्चित्तं चत्वारो गुरुका, न केवलं प्रायश्चित्तमाज्ञादयश्चाज्ञानवस्थामिथ्यात्वविराधनारूपाश्च दोषास्तथा या पूर्वं वैयावृत्त्यसूत्रे भणिता विराधनाशीलविराधनासा अत्रापिद्रष्टव्या ।सुत्तमि कढियंमीत्येतदेव प्रपञ्चयति[भा.२३९३] संबंधोदरिसिज्जइउस्सुतोखलुन विजते अत्थो ।
उच्चारितछिन्नपदे विग्गहिएचेव अत्थो उ ।। वृ-सूत्रे उच्चारितेसतिसम्बन्धोऽनन्तरसूत्रादिभिः सहदर्शतेयतः सम्बन्धोऽर्थतो भवति । वर्णानां स्वतःसम्बन्धाभावात् ।सचार्थः खलुउत्सूत्रःसूत्ररहितोन विद्यते, सम्बन्धेचोपदर्शितेउच्चारितसूत्रस्य च्छिन्नानि पदानि कर्तव्यानि, पदच्छेदोविधातव्य इत्यर्थः । ततो यानि पदानि विग्रहभाजि तेषु विग्रह उपदर्शनीयः । विग्रहीतेचसूत्रतोऽर्थो व्याख्येयः । [भा.२३९४] अकखेवोपुन कीरइ, कत्थइ विना वितस्सिद्धी।
जत्थ अवायनिदरिसणं एसेव उ होइअक्खेवो ।। वृ. आक्षेपः पुनः क्वचित् क्रियते । यथा किं कारणं परपक्षे वैयावृत्त्यं न क्रियते । कुत्रचित् पुनर्विनाप्याक्षेपंतत्सिद्धिराक्षेपसिद्धिः । कथंमित्याह-यत्रापायनिदर्शनमपायप्रकटनमेष एव भवत्याक्षेपः [22710
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org