________________
२२
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२- ४/१०४ एमेवदेसरज्जे गामेसुवपुच्छकहणंतु ।। वृ-इह कोऽपि तस्मिन् ग्रामे नगरे देशे राज्ये वान प्रव्रजति, किं कारणमिति चेदुच्यते, निजकानां स्वज्ञातीयानांभयात्, मा निजका उत्प्रव्राजयेयुः, प्रव्रजन्तंवा मारुन्ध्युरिति । यदि वा तेषां निजकानां समक्षं लज्जते, ततो हीनो, वाऽथवाऽसंयमाधिकारः असंयमाधिकारणं तद् ग्रामादि अप्कायादिप्रचुरत्वात्। ततोऽन्यद्ग्रामादिकं गन्तुमनास्तथैव विचारादिगतंपृच्छेत्, यथा कस्मिन् ग्रामे नगरे देशे राज्ये वा साधय एवमन्यस्मिन् देशेराज्ये ग्रामेषुवा पृच्छायामेवंपूर्वोक्तेनैव प्रकारेण यथाभावं कथनं कर्तव्यं । किमुक्तं भवति-यथा त्रिविधेषूपाश्रयेषु आसन्नदूरतपस्विबहुश्रुतानां पृच्छायां व्याकरणमनाभाव्यमाभाव्यंचवर्णितंतथात्रापिद्रष्टव्यम् ।तद्यथायद्यथा ग्रामादिकंपृष्टंततयाकथनीयं वितथाख्याने तस्यप्रायश्चितमासलवु ।तत्रच गतो येषांसमीपमुपगच्छतिसतेषामाभवति ।। [भा.१८०७] अहवा वि अन्नदेसं संपट्ठियगंतगंमुणेऊण ।
माया-नियडि-पहाणो, विप्परिणामो इमेहिंतु ।। वृ-अथेतिप्रकारान्तरे । तच्चप्रकारान्तरंविपरिणामविषमं वक्ष्यमाणरीत्याद्रष्टव्यं विचारादिविनिर्गतं साधुंदृष्ट्राकोऽपिपरेण आदरेण वन्दते,तंच तथा वन्दमानं पृच्छतिकुतस्त्वं ? कुत्रवासम्प्रस्थित इति सपाह-अमुकंदेशंसम्प्रस्थितस्तत्र गत्वा प्रव्रजिष्यामि । तत एवमन्यदेशं सम्प्रस्थितं तंज्ञात्वा, माया परवञ्चनाभिपायो निकृतिराकारवचनाच्छादनं यथा कूटाख्यातृत्वेन नंक्ष्यते, मायानिकृती प्रधाने यस्य सतथा, एभिर्वक्ष्यमाणश्चैत्यादिभिर्विपरिणामयति ।। तान्येव विपरिणामस्थानानि चैत्यादीनिदर्शयति[भा.१८०८] चेइय साहूवसही, वेञ्जा वनसंतितम्मि देसम्मि ।
पडिनीय सन्निसाणी, वियारक्खेत्ता अहिगमगो।। दृ-यत्रत्वयागन्तव्यं तस्मिन् देशे चैत्यानि, यदिवासाधवो, ऽथवा वसतषो, यदा वैद्या ।नसन्ति; तथाबवस्तत्रप्रत्यनीकाः,नचदानादिप्रधानानिसंज्ञिकुलानि, श्वानः प्रभूता,नचतत्र विचारभूमिः, सर्वत्र पानीयाकुलत्वात्, नापि तत्र विहारयोग्यानि क्षेत्राणि, अधिकश्च भूयान्मार्गः पन्था, एतैः प्रकारैर्विपरिणामयति ।।तत्र प्रथमतश्चैत्यमधिकृत्याह[भा.१८०९] वंदन पुच्छाकणं अभुगं देसं वयामिपव्वइउं ।
नत्थितहिंचेइयाइंदंसणसोहीजतो होइ ।। वृ- परया भक्त्या विचारादिनिर्गतस्य सार्बोवन्दनं ततः पृच्छा कुत्र गन्तव्यम् । तदनन्तरं तस्य कथनममुकंदेशंव्रजामिप्रव्रजितुमिति । एवमुक्तेसप्राह-नसन्तितत्रचैत्यानि । यतोयेम्योदर्शनशोधिः सम्यग्दर्शननिर्मलता भवति ।। कथं तेभ्योदर्शनशोधिरित्यतआह. [भा.१८१०] पूयाउदटुंजगबंधवाणंसाहू विचित्तासमुवेतितत्थ ।
चागंचलूण उवासगाणं, सेहस्स विथिरइधम्मसद्धा। वृ- जगद्वान्धवानां पूजां द्रष्टुं तत्र तेषु चैत्येषु साधवो विचित्रा भव्या भव्यतराः समुफ्यन्ति, मूर्ति दृष्टा देशनांवासमाकर्ण्यतथा उपासकानांस्नानविलेपनादिषुत्यागंचवित्तत्यागंदृष्ट्राआस्तामन्येषां शुभपरिणामोल्लासः शैक्षस्यापि धर्मश्रद्धा स्थिरति स्थिरीभवतीत्यर्थः । चैत्यानि तुतत्र न विद्यन्ते ततः ततः किंतत्रगत्वा त्वया कार्यमिति।।साधुद्वारमाह
[भा.१८११] नसतिसाहूतहियं विवित्ता, उसन्नकिन्नोखलुसो कुदेसो ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org