________________
४०२
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-३/६६ वृ. चोदयति परी यथा-यः स लब्धिको भावेन चयोऽसंच्छनपरिच्छदरहितो न पूर्वमेव वस्त्रादीनि पिण्डयति ।किन्तुकार्येसमुत्पन्ने गृह्णाति ।तस्वकिंकस्मात्कारणात्गणोनदीयतेप्रागुक्तदोषासंभवात्,
अत्रसूरि राह[भा.१३८८] चोयग अप्पभूय असतीपूया, पडिसेह निजरतलाए ।
संतंसे अनुजाणसि, पव्वाविए-तिनिच्छासे ।। वृ-चोदक!सभावतोऽपरिच्छन्नोऽप्रभुरहितोऽतस्मात्तस्मैगणोनदीयते, एतौतृतीयभंगवर्तिन्याक्षेप परिहारी असतिति यस्य गणो नास्ति तस्य तृतीयभङ्गवर्तिन आक्षेपपरिहारावभिधातव्याविति वाक्यशेषः । तथा पूयत्ति पूजार्थे गणो ध्रियते इति कस्यापि वचनं तस्य प्रतिषेधो वक्तव्यः । किन्तु निर्जरार्थे गणोधारणीय इति वाच्यं, निज़रार्थे व्यवसिताः केचित् पूजामपीच्छन्ति । तत्र निर्जरार्थ गणं धारयतः पूजामपिप्रतीच्छत आचार्यस्य यथान दोषः तथातडागं दृष्टान्तत्वेन दृष्टव्यं, । तथायो भावतः परिच्छिन्नशिष्योलब्धिमांश्चशतंपरिवारंसेतस्यात्मीयस्याचार्यस्यानुजानाति । कियंतमिस्थाह, जधन्यत स्त्रीन्प्रव्राजितान् किमुक्तंभवति? जधन्यतस्त्रयः प्रव्रजिता अवश्यं दातव्याः इच्छा सेति इच्छा वा से तस्य आचार्यस्येयमत्रभावना | आचार्य आत्मनो यथेच्छया त्रीन् वाबहुतराभवासर्वान्वा प्रव्राजितान गृह्णाति । एष गाथासंक्षेपार्थो व्यासार्थ तु भाष्यकृत विवक्षुः प्रथमतः चोयग अप्पभुत्तिपदं व्याख्यानयति[भा.१३८९] भणइअविगीयस्स हुउक्गरणादीहिंजइविसंपत्ती।।
तहविनसोपजत्तो वोढव्वे करीलकाउव्व ।। वृ-चोदकेनाक्षेपे प्रागुक्ते कृते सति प्रतिवचनं भण्यते-अविगीतस्य विशिष्टगीतार्थत्वरहितस्य हु निश्चितंयद्यपिउपकरणादीनामुपकरणशिष्यादीनांगाथायांतृतीयाषष्ठ्यर्थे प्राकृतत्वात्सम्पतिस्तथापि नस पर्याप्तः समर्थो वोढव्ये उत्क्षिप्ते गणभारे किमिवेत्यत आह-करीलकाउव्व करीलो नाम वंशजाति विशेषो दुर्बलस्तन्मयीकापोतीव कस्माद्गणभारवहनेनसमर्थ इतिअतआह-- [भा.१३९०] नयजाणइवेणइयं कारावेउँनयावी कुव्यति।
तइयस्सपरिभवेणंसुत्तत्थेणं अपडिवद्धा ।।। वृ-वा यस्मादर्थे यस्मान जानाति विनय एव वैनयिकं । किं विनयादिभ्य इति स्वार्थे इकणप्रत्ययः अति वर्तन्ते । स्वार्थेक प्रत्ययः प्रकृत(ति) लिङ्गवचनानीतिवचनात विनयशब्दस्य पुंस्त्वेऽपिप्रत्यये समानीते नपुंसकलिङ्गता । तत् न शिष्यान् कारयितुमगीत्वात् । न च तस्य गणपार्श्वे सूत्रमर्थो वा भावतोऽसंच्छन्नत्वात् । ततः सूत्रार्थाभ्यां गाथायांसप्तमी तृतीयार्थे प्राकृतत्वात् । अप्रतिबद्धाः सन्तः शिष्याः परिभवमेव केवलं मन्यन्ते, जन्मनो निष्फलीभवनात तेन च परिभवेन तस्य ततीयस्य तृतीयभङ्गवर्तिनो वैनयिकं कारयितुं जानतोऽपि न चापि न चैवं ते शिष्या विनयं कुर्वन्ति । तस्मान्न तृतीयभगवर्ती गणधारणयोग्यः ।साम्प्रतमसतित्ति पदंव्याख्यानय द्वितीयमङ्गगतावाक्षेपपरिहारावाह[भा.१३९१) बियभंगेपडिसेहोजपुच्छसि तत्थ कारणंसुणसु । .
जइसे होजधरेजा तदभावे किंनधारेउ ।। [भा.१३९२] तंपियहुदव्वसंगह परिहीणं परिहरंतिसेहादी ।
संगहरिएयसयलंगणधारीतंकहं होइ।। . .
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org