________________
३८०
व्यवहार -छेदसूत्रम्-१-२/६१ स्वभावेन नतु कपटभावती मृदुस्वभावमरोषण स्वभावं तथा प्रकृत्या स्वभावेन सम्मतमभिमतं समस्तस्यापि गच्छस्येति गम्यते स्वजनसम्बन्धभावतो वा निजकमात्मीयं ज्ञात्वा गणस्य गुरुः स्थापयितव्यः । तस्य चतुर्भङ्गवर्तिनः सचित्तादिषुव आभवन व्यवहारस्तमभिधित्सुराह[भा.१३०६] साहारणं तुपढमे बिइएखेत्तंमितइय सुहदुक्खे।
अनहिजंतेसीसे सेसेएकारस विभागा ।। वृ- प्रथमे वर्षे साधारणं विमुक्तं भवतियी यावल्लभ्यते तस्य तद्वितीय वर्षे यत् क्षेत्रे तदीये लभ्यते तद्गच्छवर्तिनां साधूनां, शेषं गणधरस्य, तृतीये वर्षे समदुःखोयभोगालभन्ते । तत्तेषामेव गवर्तिनामाबावयति शेषं गणधरस्य, चतुर्थादिपु वर्षेषु सर्वगणधरस्य, एष आभवव्यवहारो. ऽनधीयानेशिष्ये । किमुक्तं भवति । ये स्थापिताचार्यस्य समीपे न पठन्ति तान् प्रतिद्रष्टव्यः, । ये पुनराचार्यस्य समीपे पटन्ति तेषामेकादशविभागास्तथा चाह-शेपेऽधीयाने एकादशविभागाः प्रकारा आभयव्यवहारस्यतानव प्रतिपिपादविषुराह-- [भा.१३०७] पुव्युट्टि पडित्थेपच्चुट्ठि पवादयंतस्स |
संवच्छरंमि पढमे पहिच्छजं एवसचित्तं ।। ह-प्रतीच्छकेगच्छान्तरादध्ययनार्थमधिकृतच्छोपसम्पदंप्रपन्नेयत्आचार्यपदस्थापनातः पूर्वमुद्रिष्टं सचितं उपलक्षणमेतत् अचित्तं वस्त्रपात्रकंबलादिप्रथमे वर्षे भवति सम्पद्यते तत्सर्वतस्य प्रतीच्छकस्य एपप्रथमो विकल्पः । वत्पुनराचार्यपदस्थापनातः पश्चादुष्टिंप्रथमेवर्षेसम्पद्यते ।सचित्तादिकंतत्सर्व प्रवाचयतोऽधिकृतस्थापनाचार्यस्याध्यापयितुः एष द्वितीयो विकल्पः । [भा.१३०८] पुवं पच्छद्दिढेपडिच्छए जंतुहाइसचित्तं ।
संवच्छिरंमि बितिएतंसव्वंपवाययं तस्स ।। वृ- आचार्यपदस्थापनातः पूर्वं उहिष्टं यत्सचित्तमुपलक्षणमेतत् अचित्तं वा द्वितीये संवत्सरे भवति सम्पद्यते क्वेत्याह-प्रतीच्छके गच्छान्तरादागत्य सूत्रस्यार्थस्य वा प्रतीच्छनं प्रतीच्छा तया चरति .. प्रतीच्छिकस्तस्मिंस्तत्सर्व प्रवादयतोऽध्यापयितुरधिकृतस्थापिताचार्यस्य वेदितव्यम् ।
एष तृतीयोऽपि विकल्पः ।। {भा.१३०९ पुव्वं पच्छुद्दिहंसीसंमिउजंतु होइसच्चित्तं ।
संवच्छरंमि पढमेसव्वं गुरुरस आभवति ।। वृ-आचार्यपदस्थापनातः पूर्व पश्चाद्वा उद्दिष्टं यत्सचित्तमुपलक्षणत्वादस्याचित्तं वस्त्रादिकं शिष्ये प्रथमे वर्षेभवतिसम्पद्यते तत्सर्वं भवति । एथ चतुर्थो विभागः ।। [भा.१३१०] पुबुद्दिलु तस्सय पच्छुट्टि पवाइयं तस्स ।
संवच्छरंमि बिइएसीसंमि उजंतुसच्चित्तं ।। वृ- यत्सच्चितमचित्तवाचार्यपदस्थापनातः पूर्वमुद्दिष्टंसचित्तमचित्तंवाशिष्यं द्वितीयेसंवच्छरेभवति सम्पद्यते तत्सर्वं तस्य शिष्यस्या भवति एप पञ्चमा विभागः । यत्पुनराचार्यपदस्थापनातः पश्चादुष्टिं सचित्तमचित्तं वा शिष्ये द्वितीये संवत्सरे भवति सम्पद्यते तत्सर्वं प्रवाचयतोऽधिकृतगुरोराभवति एष षष्ठो विभागः।
[भा.१३११] पुव्वं पच्छुदिटुंसीसंमि उजंतु होइसच्चित्तं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org