________________
१११
उद्देशक : १, मूलं : ५, [भा. ३२४१] भगवतोवर्द्धमानस्वामिनउत्कृष्टतपः पाण्मासिकं, ततोऽस्यतीर्थे सर्वोत्कृष्टमपि प्रायश्चित्तदानंपण्मासा एवेति, पण्मासिकपरिहारस्थानं प्रतिसेव्य प्रतिकुंचनवाप्यालोचयतो नाधिकमारोपणमतस्त एव षण्मासाः स्थिता उक्ताः ।
मू. (६) जे भिक्खू बहुसोविमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्सदोमासियं ।। (एवं) मू.(७) जेभिक्खू बहुसोविदोमासियं - जाव - तेमासियं । मू.(८) जे भिक्खूबहुसोवितेमासियं-जाव- चाउम्मासियं । मू.(९) जे भिक्खू बहुसोविचाउम्मासियं - जाव-पंचमासियं ।
मू.(१०) जे भिक्खू बहुसोवि पंचमासियं - जाव - आलोएमाणस्स पंचमासियं पलिउचियं आलोएमाणस्सछम्मासियंतेनं परंपलिउचिएवा अपलिउंचिएवातेचेव छम्मासा ।
वृ.जेभिक्खूबहुसोविमासियं परिहारहाणमित्यादियो भिक्षुर्बहुशोपि त्रिप्रभुतिवारानपिआस्तामेकं द्वौ वा वारावित्यपिशब्दार्थः । मासिकं परिहारस्थानं प्रतिसेव्य आलोचयेत् तस्याप्रतिकुंच्यालोचयतो मासिकमेकंप्रायश्चित्तं, प्रतिकुंच्यालोचयतो द्वितीयोमायानिष्पन्नो गुरुमासोदीयते इति द्वैमासिकंइयमत्र भावना, केनापि गीतार्थेन कारणे अयतनया त्रीन् वारान् बहून् वारान् वा मासिकं परिहारस्थानं प्रतिसेवितमालोचनाकाले चाप्रतिकुंचनयालोचितंतस्मै एकमेवमासिकं प्रायश्चित्तंदीयते, नतु यावतो वारान प्रतिसेवना मासिकस्य कृतवान तावंति मासिकानीति कारणप्रतिसेवनायाः कृतत्वात, अथ प्रतिकुंचनयालोचयति, ततो द्वितीयो मासोमायानिष्पन्नो गुरुर्दीयते । इति द्वैमासिकं, एवं शेषाण्यपि द्वैमासिकादीनि विषयाणि चत्वारि सूत्राणि भावनीयानि, नवरं द्वैमासिकसूत्रे तृतीयो मायानिष्पन्नो गुरुमासो दीयते इति त्रैमासिकं, त्रैमासिकसूत्रे चतुर्थो मायानिष्पन्नो मास इति, चातुर्मासिक चातुर्मासिकसूत्रेपंचमो मायाप्रत्ययोमासइतिपंचमासिकं, पांचमासिकसूत्रेषष्ठोमायानिष्पन्नोगुरुमास इति षण्मासिकं, ततः षण्मासिके परिहारस्थाने आलोचनाकाले प्रतिकुंचनायामप्रतिकुंचनायां वा त एव स्थिताः षण्मासा इति; अमीषां पंचानामपिसूत्राणां सूचकमिदंगाथायाः पश्चार्ट्स । [भा.३२४/२] पंचगमानेयव्वा बहूहिँ उक्खडमड्डाहिं वा।
वृ-पंचगमाः सूत्रप्रकारा ज्ञातव्याः । कथमित्याह |बहूहिं इत्यादि । उरकडमड्डा । इतिदेशीपदमेतत् पुनः पुनः शब्दार्थश्च वारंवारं, ततोयमर्थः । बहुभिवारैर्विशेषता बहुशब्द इति पदविशेपिता इत्यर्थः, । अत्र चोदक आह - [भा.३२५] बहुएसुएगदाने, रागो एक्कक्कदाने दोसो उ ।
एवमगीते चोयगगीयंमियअजयसेविम्मि ।। वृ- ननु यूयं न मध्यस्था रागद्वेषकरणात् तथाहि बहुशः प्रतिसेवितेष्येतेषु पंचसु सूत्रेषु मासिकेषु परिहारस्थानेषु बहुशः प्रतिसेवितेष्वपि एकमेव मासं प्रयच्छथ, द्वैमासिकेषु परिहारस्थानेषु बहुशः प्रतिसेवितेष्वप्येकं द्वैमासिक, त्रैमासिकेषु परिहारस्थानेषु बहुशः प्रतिसेवितेष्वप्येकं त्रैमासिकं, चातुर्मासिकेषुपरिहारस्थानेषुबहुशःप्रतिसेवितेष्वेकंचातुर्मासिकं, पंचमासिकेषुपरिहारस्थानेषु बहुश: प्रतिसेवितेषु एकं पंचमासिकं, एवं बहुकेषु बहुशः प्रतिसेवितेषु मासिकादिषु परिहारस्थानेष्वेकदाने एकैकसंख्याकस्य मासिकादेदनिर्देष्वेवं प्रयच्छथ, तेषु रागः आयेषु पंचसूत्रेषु एकैकटाने एकैकवारं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org