________________
-
-
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-२/७२ ओमोदरिय पओसे, भए य गहणं अनुन्नायं ।। अस्य व्याख्या प्राग्वत् ॥ अत्र निमन्त्रणापदं विशेषतो भावयति[भा.३६३९] निबंधनिमंतेते, मणंति मज्जिं दलाहि जा एसा।
तं पुन अविगीतेसुं, गीया इतरं पि गेण्हंति ॥ वृ-शय्यातरं महता निर्बन्धेन निमन्त्रयमाणं साधवो भणन्ति-या तवैषा भर्जिका-प्रहेणकं आहृतिका निर्हतिका वा तां प्रयच्छ। 'तत्पुनः' आहृतिकाया निर्हतिकाया वा ग्रहणपगीतार्येषु कुर्वन्ति । ये तु गीतार्थास्ते 'इतरमपि सागारिकपिण्डमपि गृह्णन्ति ॥ [भा.३६४०] नेच्छंतमगीतं एतिनेव सुत्तेण पत्तियति ।
सच्छंदेन न भणिमो, फुड-वियडमिणं भणति सुत्तं ॥ वृ-अथागीतार्थ आर्हतिकां निहतिका वा नेच्छति ग्रहीतुं तत एतेनैव सूत्रेण प्रत्याययन्ति, यथा-आर्या ! वयं 'स्वच्छन्देन' स्वाभिप्रायेण न भणामः, किन्तु 'स्फुट-विकटम्' अतीवव्यक्ताक्षरमिदमेव सूत्रं मणति, यथा-कल्पते सागारिकेणाप्रतिगृहीता आहृतिका परेण च प्रतिगृहीता निर्हतिकेति ॥ अपि च[भा.३६४१] जो तं जगप्पदीवेहि पणीयं सव्वभावपन्नवणं ।
न कुणति सुतं पमाणं, न सो पमाणं पवयणम्मि । वृ- 'तत्' सकलत्रिलोकीप्रसिद्धं 'जगप्रदीपैः' भगवद्भिस्तीर्थकरैः प्रणीतं सर्वेषाम्उत्सर्गाऽपवाद-निश्चय-व्यवहारादीनां भावानां प्रज्ञापना-अरूपणा यत्र तत् तथाविधं श्रुतं यः कश्चित् प्रमामं न करोति नासौ 'प्रवचने चतुर्वर्णसामध्ये प्रमाणं भवति ।
अमुमेवार्थमन्योक्तिभङ्गया द्रढयति[भा.३६४२] जस्सेव पभावुम्मिल्लिताइं तं चेव हयकतग्घाई ।
कुमुदाइं अप्पसंभावियाइं चंदं उवहसंति ॥ . वृ. यस्यैव प्रभावेणोन्मीलितानि-प्रबुद्धानि तमेव चन्द्रं कुमुदान्युपहसन्तीति सण्टाः । कथम्मतानि? इत्याह-हतकृतघ्नानि,हतशब्दो निन्दावाचकः, कृतघ्नतया पापानीत्यर्थः । आत्मानं सम्भावयन्ति-'वयमेव शोभनानि' इत्यभिमन्यन्ते तच्छीलानि च यानि तान्यात्मसम्भावीनि, कुत्सितान्यात्मसम्भावीनि आत्मसम्भाविकानि । एवंविधानि परमोपकारिणमपि चन्द्रं 'वनमतीवावदातानि, भवाँस्तु सकलकत्वान्न तथा' इति स्वकीयश्वेतप्रभापटलेनोपहसन्तीवोपहसन्तीत्युच्यते । एवमार्या! भवन्तोऽपियस्यैव प्रभावेणोन्मीलितविवेकलोचनाः सआताः तदेव श्रुतं साम्प्रतमप्रमाणयन्तो हतकृतना इव लक्ष्यन्ते । एवं प्रज्ञापिताः सन्तः प्रतिपद्यन्ते सूत्राशातनापातकभयादगीतार्था अप्याहवति कादिग्रहणम् ॥
म. (७३) सागारियस्स अंसियाओअविभत्ताओ अव्वोच्छिन्नाओ अब्बोगडाओ अनिजूढाओ, तम्हा दावए नो से कप्पइ पडिग्गाहित्तए।।
मू. (७४) सागारियस्स अंसियाओ विभत्ताओ वोच्छिन्त्राओ बोगडाओ निजूढाओ, तम्हा दावए एवं से कप्पइ पडिग्गाहित्तए ।
[मा.३६४३] छिन्नममत्तो कप्पति, अच्छिन्नो न कप्पती अह तु जोगी।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
ww