Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2

SR No.: 003371
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1500
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa
File Size: 29 MB

Page 849

३१४
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-२/६३ गते १३ । अन्यः प्राह-एते सर्वेऽप्यनादेशाः । कुतः ? इत्याह-अनुज्ञापितावग्रहादिषुनिक्षिप्तान्तेषु दिवसत एव व्याघातो भवेत, व्याघाताच्चान्यां वसतिमन्यद्वा क्षेत्रं गताः ततः कस्यासौ शय्यातरो भवतु? । आवश्यकादिषु च भवितुमर्हति ? | आदेशः पुनरयम्-'निव्याति' व्याघाताभावे यद्यन्यां वसतिं न गताः तत्रैव रात्रावुषितास्ततो भजना कर्त्तव्या । स वा शय्यातरो भवेत् ‘इतरो वा' अन्य उभयं वा ॥ इदमेव भावयति[भा.३५२९] जइ जग्गंति सुविहिया, करेंति आवासगं च अन्नत्थ ।
सेजातरो न होती, सुत्ते व कए व सो होती ।। वृ-'यदि' इत्यभ्युपगमे, रात्रेश्चतुरोऽपि प्रहारन् ‘सुविहिताः' शोभनानुष्ठानाः साधवो यदि जाग्रति प्राभातिकं चावश्यकमन्यत्र गत्वा कुर्वन्ति तदा समूलोपाश्रयस्वामी शय्यातरो न भवति, किन्तु सुप्ते वा' शयिते कृते सति कृतेवा प्राभातिकावश्यकेस शय्यातरोभवति । अथ शय्यातरगृहे रात्रौ सुप्त्वा प्राभातिकप्रतिक्रमणं तत्रैव कुर्वन्ति तदा परिस्फुटं स एव शय्यातर इति ।। [मा.३५३०] अन्नत्य व सेऊणं, आवासग चरममन्नहिं तु करे।
दोत्रि वि तरा भवंती, सत्यादिसु इधरधा भयणा ।। वृ-अन्यत्र स्थाने सुप्तवा 'चरम' प्राभातिकमावश्यकमन्यत्र कुर्वन्ति तदा यस्यावग्रहे रात्रौ सुप्ता यदवग्रहे च प्राभातिकप्रतिक्रमणं कृतं तौ द्वावपि शय्यातरौ भवतः । इदं प्रायः सार्थादिषु सम्भवति, आदिशब्दात् चौरावस्कन्दभयादिपरिग्रहः ! 'इतरथा तु ग्रामादिषु वसता 'भजना' विकल्पना ॥ तामेवाह[भा.३५३१] असइ वसहीय वीसुं वसमाणाणं तरा तु भयितव्व ।
तत्थऽत्रत्य व वासे,छतच्छायं त वजेति ।। वृ-यत्र सङ्कीर्णायां वसतौ सर्वेऽपि साधबो न मान्ति तत्र 'विष्वग्' अन्यस्यां वसतौ वसतां साधूनां शय्यातरा भक्तव्याः । तत्र हि यदि साधवः पृथग्वसतावुष्त्वा द्वितीयदिने सूत्रपौरुर्षी कृत्वा समागच्छन्ति ततो द्वावपि शय्यातरौ । अथ मूलवसतिमागम्य सूत्रपौरुर्षी कुर्वन्ति तत एक एव मूलवसतिदाता शय्यातरः । लाटाचार्याभिप्रायः पुनरयम्-शेषाः साधवः तत्र वा' मूलवसतौ 'अन्यत्र वा' प्रतिवसतौ वसन्तु,न तेषां सम्बन्धिना सागारिकेणेहाधिकारः, किन्तु सकलगच्छस्य च्छत्रकल्पत्वात्छत्रः-आचार्यस्तस्यच्छायां वर्जयन्ति, मौलशय्यातरगृहमित्यर्थः इति विशेषचूर्णि:निशीथचूण्योरभिप्रायः । मूलचूर्ण्यभिप्रायः पुनरयम्-विस्तीर्णाया वसतेरभावे विष्वग्वसतौ वसतां शय्यातरा भजनीयाः, यदि संस्तरति ततः सर्वेऽपि शय्यातराः परिहियन्ताम्, अथ न संस्तरति तत एकं शय्यातरकुलं निर्विशन्ति शेषणि परिहरन्ति । तथाऽष्यसंस्तरणे द्विव्यादिक्रमेण तावद् वक्तव्यं यावद् यस्य वसतावाचार्या स एको वर्जनीयः, शेषाः सर्वेऽप निर्वेशनीयाः । तथा "तत्थऽन्नत्य व वासे" इत्यादि । किलैकस्याचार्यस्य बहव आचार्या श्रुतार्थमुपसम्पन्नाः, ते चैकस्यां वसतावमान्तः पृथक्पृथग्वसतिषु स्थिताः सन्तः 'तत्र' मूलाचार्यसमीपे ‘अन्यत्र वा' आत्मीयासु वसतिषु वसन्तु सर्वेषामपि शय्यातराः परिहर्त्तव्याः । असंस्तरणे तुपूर्वोक्तक्रमेण तावद् वक्तव्यं यावत् छत्रच्छायां वर्जयन्ति, मौलाचार्यशय्यातरगृहमित्यर्थः ।।
गतं 'कदा सागारिकः ?' इति द्वारम् । अथ 'कतिविधः शय्यातरपिण्ड: ?' इति द्वारमाह
For Private & Personal Use Only For Private & Per