________________
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२- १/३२
१२६
वसन्ति ॥ तत्र शालाविषयां यतनां तावदाह
[मा. २६५९ ] बोलेण झायकरणं, तहा वि गहिएऽनुसट्टिमाईणि । वे उवि खद्ध वाउडि, छिड्डा चोले य पडले य ।।
वृ-यत्र स्वाध्यायं कुर्वतामालापकान् कर्णाघाटयन्ति तत्र 'बोलेन' सर्वेऽपि समुदिताः स्वाध्यायं कुर्वन्ति येन ते व्यक्तं किमप्यालापकपदं न शृणुयुः । अथ तथापि ते तदेकाग्रचित्ततया शृण्वन्तो दक्षत्वादालापकपदानि गृह्णीयुः ततस्तेषामनुशिष्टः कर्त्तव्या भो भद्राः ! न वर्त्तते युष्माकमित्यं कर्णाघाटके नालापन् ग्रहीतुम्, इत्थं गृह्णतामिहैवोन्मादादयो बहवोऽनर्था भवन्तीति । आदिग्रहणाद् विद्याया मन्त्रेण वा ते तथा वशीक्रियन्ते यथा कर्णाघाटकेन ग्रहणादुपरमन्ते । तथा 'विकुर्विते' विष्टकविद्धे 'खद्धे' महाप्रमाणे 'अपावृते' व्यपगतत्वचि सागारिके सति इयं यतना-पटलकानां चोकपट्टकस्य वा चतुरस्त्रीकृतस्यैकस्मिन् पुटे छिद्रं कृत्वा सागारिकं गोपायितव्यम् ।। यत्रादर्शदोषा भवन्ति तत्रेयं यतना[भा. २६६०]
अद्दागदोससंकी, जा पढमा ताव पाउया निंति । उण-निवेसनेसु य, तत्तो पिट्टं न कुव्वंति ॥
वृ- आदर्शदोषशङ्किनः सन्तो यावत् प्रथना पौरुषी तावत् प्रावृता एव निर्गच्छन्ति । उत्थानोपवेशनयोश्च 'ततः' गृहस्थाभिमुखं पृष्ठं न कुर्वन्ति, मा पुतौ दृष्ट्वा तेऽमङ्गलं मन्यन्तामिति कृत्वा ॥ यत्र कल्पस्थकदोषाः समुद्देशदोषाश्च भवन्ति तत्रेयं यतना
[ भा. २६६१] अवगणाविंतिऽवर्निति व, कप्पट्टे परिरयस्स असईए । अप्पत्ते सइकाले बाहि वियट्टंति निग्गंतुं ॥
वृ-परिरयो नाम - मार्गान्तरेण गमनम्, ततश्च यद्यन्यस्य मार्गस्य सम्भवस्ततः कल्पस्थाधिष्ठितं मार्गं विहाय तेन गन्तव्यम् । अथ नास्त्यपरो मार्गस्ततः कल्पस्थानि शय्यातरादिभिस्ततो मार्गादपनाययन्ति, 'वयं भिक्षादौ गमिष्यास्तत एतदपत्यभाण्डं निव्यार्बाधमन्यत्र नयत' इत्येवं भणन्तीति भावः । अथ न तत्र कोऽपि सन्निहितः ततः स्वयमेव यतनया ततो मार्गात् तान्यपनयन्ति । तेषां च गृहस्थानां यदा समुद्देशनवेला तदा साधवोऽप्राप्ते एव भिक्षासत्काले पात्रकाण्युद्ग्राह्य निर्गत्य च बहिर्गत्वा ' व्यावर्त्तयन्ति' भिक्षावेलां प्रतीक्षन्ते येनावष्वष्कणादयो दोषाः परिहृता भवन्ति ॥ यत्र संयतानां भुज्जानानां सागारिकं तत्रेयं यतना
[मा. २६६२] नीउच्चा उच्चतरी, चिलिमिलि भुंजंत सेसए भयणा । पुढवी दगाइएसुं, सारण जयणाए कायव्वा ॥
कृ-यदि सर्वेऽपि साधवः 'भुञ्जाना: ' भक्तार्थिनस्तदा तिस्त्रश्चिलिमिलिका दातव्याः, तद्यथाप्रथमा नीचा, द्वितीया तस्याः सकाशादुच्चा, तृतीया तु ततोऽप्युच्चतरा । शेषा नाम-यदि केचिदभक्तार्थिनस्तदा तिसृणां चिलिमिलिकानां भजना, कदाचिदेका कदाचिद् द्वे कदाचित् तिस्रोऽपि दातव्या इति भावः । यत्र च पृथिवी-दका -ऽग्नि- बीजानां सम्भवस्तत्र गृहस्थानां यतनया 'सारणा' अनुशिष्टिः कर्तव्या, यथा साधूनां पृथिव्युदकाग्निबीजानां विराधना न भवति तथा यतितव्यमिति । यत्र बीजकायं कण्डयन्त्यो गायन्ति तत्रेयं यतना
[मा. २६६३]
कुणी गायंति विस्सरं साइयाउ मुसलेहिं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org