________________
१०१
उद्देशक ः १, मूलं-२५, [भा. २५३७] दण्डिकपरिगृहीते तपोगुरुकाणि ।। गतं स्थानप्रायश्चित्तम् । अथप्रतिसेवनाप्रायश्चित्तमाह[मा.२५३८) चउरो लहुगा गुरुगा, छेदो मूलं जहन्नए होइ।
चउगुरुग छेद मूलं, अणवठ्ठप्पोय मज्झिमए॥ [भा.२५३९] छेदो मूलं च तहा, अणवठ्ठप्पो यहोइ पारंची।
एवं दिट्ठमदिटे, सेवंते पसजणं मोत्तुं ॥ वृ- प्राजापत्यपरिगृहीतं जन्यमष्टं प्रतिसेवते चत्वारो लघवः, ईष्टे चत्वारो गुरवः । कौटुम्बिकपरिगृहीते जघन्येऽष्टे चत्वारो गुरवः, टे च्छेदः । दण्डिकपरिगृहीते जघन्येऽष्टे छेदः, दृष्टेमूलम् । प्राजापत्यपरिगृहीतेमध्यमेऽद्दष्टे चत्वारोगुरवः, दृष्टेच्छेदः। कौटुम्बिकपरिगृहीते मध्यमेऽष्टे च्छेदः, दृष्टे मूलम् । दण्डिकपरिगृहीते मध्यमेऽष्टे मूलम्, हटेऽनवस्थाप्यम् । प्राजापत्यपरिगृहीते उत्कृष्टेऽष्टे च्छेदः, हटे मूलम् । कौटुम्बिकपरिगृहीते उत्कृष्टेऽष्टे मूलम्, दृष्टेऽनवस्थाप्यम् । दण्डिकपरिगृहीते उत्कृष्टेऽदृष्टेऽनवस्थाप्यम्, दृष्टे पाराश्चिकम् । एवं दृष्टाऽष्टयोः 'प्रसजनां शशा-भोजिकादिरूपां मुक्त्वा प्रायश्चित्तं ज्ञातव्यम् ॥
अत्र प्रागुक्तमेवाक्षेप-परिहारबद्धं गाथाद्वयमाह[मा.२५४०] जम्हा पढमे मूलं, बिइए अणवठ्ठो तइए पारंची।
तम्हा ठायंतस्सा, मूलं अणवठ्ठ पारंची॥ [भा.२५४१] पडिसेवणाए एवं; पसज्जणा तत्थ होइ इक्के के ।
चरिमपदे चरिमपदं, तंपिय आणाइनिष्फनं ।। कृगतार्थम् ।। [भा.२५४२] तेचेव तत्य दोसा, मोरियआणाए जे भणिय पुचि ।
आलावणाइ मोत्तुं, तेरिच्छे सेवमाणस्स ।। ढ-मौर्यदृष्टान्तद्वारेणयाभगवतामाज्ञाबलीयसी प्रसाधिता तस्या भङ्गेयदोषाः पूर्व दिव्यद्वारे मनुष्यद्वारेच मणिताःतेऽपि तथैवात्र द्रष्टव्याः। परमालापनादीन् मुक्त्वा शेषाअत्रतैरश्चे देहयुते सेवमानस्य भवन्ति ॥एतदेवालापनादिपदं व्याचष्टे-
. [मा.२५४३] जह हास-खेड्ड-आगार-विममा होति मणुयइत्थीसु।
आलावाय बहुविधा, तह नत्यि तिरिक्खइत्थीसु॥ वृ- यथा मनुष्यस्त्रीषु हास्य-क्रीडा-आकार-विभ्रमा आलापाश्च बहुविधा भवन्ति न तथा तिर्यवस्तीषु । एतावान् मनुष्यस्त्रीभ्यस्तिर्यस्तरीणां विशेषः ॥अथ चतुर्भङ्गीमाह[भा.२५४]सुहविण्णप्पा सुहमोइगा य, सुहविण्णप्पा य होति दुहमोया ।
__दुहविण्णप्पा य सुहा, दुहविण्णप्पा य दुहमोया । वृ-गतार्था अत्रोदाहरणानि[भा.२५४५] अमिलाई उभयसुहा, अरहण्णगमाइमक्कडि दुमोया।
गोणाइतइयभंगे, उभयदुहा सीहि-वग्घीओ।। वृ-अमिलाः-एडकाः ता आदिशब्दाद् अजा-स्वरिकादयश्च तिर्यविस्तय उभयसुखाः, तत्र निष्प्रत्यपायतया सुखविज्ञप्याः, लोकगर्हिततया तुच्छसुखास्वादमात्रहेतुत्वाच सुखमोच्याः १।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org