Page Text
________________
६६
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-१/१७
अथाल्पपरिकर्मापि न प्राप्यते ततः 'कुण्डिकां' कमण्डलुम् आदिशब्दादपरमपि तथाविधं बहुपरिकर्मयोग्यं गृहीत्वा नालानि वियोज्यन्ते ॥
मू. (१८) कप्पइ निग्गंधाण वा निग्गंधीण वा चेतचिलिमिलियं धारितए वा परिहरितए
वा ॥
बृ- अस्य सम्बन्धमाह
[भा. २३७१] सागारिपच्चयट्ठा, जह घडिमत्तो तहा चिलिमिली वि । रत्ति व हेऽनंतर, इमा उ जयणा उभयकाले ||
वृ- सागारिकः-गृहस्तस्तस्य प्रत्ययार्थं यथा घटीमात्रकस्तथा चिलिमिलिकाऽपि धारयितव्या । यद्वा यदधस्तात् सूत्रं ततः 'अनन्तरस्मिन्' अपावृतद्वारोपाश्रयसूत्रे रात्रौ चिलिमिलिकादिप्रदानलक्षणा यतना भणिता, 'इयं तु' प्रस्तुतसूत्रोपात्ता यतना अस्मिन् 'उभयकाले' रात्रौ दिवा च कर्त्तव्या इति । अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या कल्पते निर्नन्थानां निग्र्नन्थीनां वा चेलचिलिमिलिकां धारयितुं वा परिहर्तु वा । एष सूत्राक्षरार्थः । अथ भाष्यविस्तरः
[भा. २३७२] धारणया उ अभोगो, परिहरणा तस्स होइ परिभोगो ।
चेलं तु पहाणारं, तो गहणं तस्स नऽन्नासिं ॥
कृ-धारणता नाम 'अभोगः' अव्यापारणम्, परिहरणातु 'तस्य' चिलिमिलिकाख्यस्योपकरणस्य 'परिभोगः' व्यापारणमुच्यते । आह वस्त्र-रज्जु-कट-वल्क-दण्डभेदात् पञ्चविधा चिलिमिलिका वक्ष्यते तत् कथं सूत्रे चेतचिलिमिलिकाया एवं ग्रहणम् ? इत्याह- 'चेलं तु' वस्त्रं रज्वादीनां मध्ये बहुत रोपयोगिस्वात् प्रधानतरं ततस्तस्यैव सूत्रे ग्रहणं कृतम्, न ‘अन्यासां' रज्जुचिलिमिलिकादीनाम् । अथ चिलिमिलिकाया एव भेदादिस्वरुपनिरुपणाय द्वारगाथामाह -
[ भा. २३७४ ]
सुत्तभई रज्जुभई, वागभई दंड कडगमयईय ।
पंचविह चिलिमिली पुन, उवग्गहकरी भवे गच्छे |
वृ- सूत्रमयी रज्जुमयी वल्कमयी दण्डकमयी कटकमयी चेति पञ्चविधा चिलिमिलि । एषा पुनः 'गच्छे' गच्छ्वासिनामुपग्रहकरी भवति । उक्तो भेदः । अथ प्ररुपणा क्रियते - सूत्रस्य विकारः सूत्रमयी, सा च वस्त्रमयी वा क्रम्ब - लमयी वा प्रतिपत्तव्या । रज्जोर्विकारो रज्जुमयी, ऊर्णादिमयो दवरक इत्यर्थः । वल्कं नामशणादिवृक्षत्वग्रूपम्, तेन निर्वृत्ता वल्कमयी । दण्डकः-वंश- वेत्रादिमयी वष्टिस्तैर्निर्वृत्ता दण्डकमयी । कटः-वंशकटादि, तन्निष्पन्ना कटकमयी ।। गता प्ररूपणा । अथास्याः पञ्चविधाया अपि चिलिमिलिकाया यथाक्रमं गाथात्रयेण द्विविधप्रमाणमाह
[भा. २३७५ ] हत्थपनगं तु दीहा, तिहत्थ रुंदोन्निया असइ खोमा। एत प्पमाण गणणेक्कमेक्क गच्छं व जा वेढे ॥
वृ- इह प्रमाण- गणनाभेदाद् द्विविधं प्रमाणम्। तत्र प्रमाणप्रमाणमाश्रित्य सूत्रमयी चिलिमिलिका हस्तपञ्चकं दीर्घा त्रीन् हस्तान् 'रुन्दा' विस्तीर्णा भवति । एषा चोत्सर्गतस्तावदौर्णिकी । और्णिक्याः 'असति' अलामे क्षौमि की ग्रहीतव्या । वल्कचिलिमिलिकाया अप्येतदेव प्रमाणम् । गणनाप्रमाणं पुनरधिकृत्यैकैकस्य साधोरेकैका यावत्यो वा गच्छं वेष्टयन्ति तावत्यो भवन्ति । यद्वा या प्रातिहारिकी
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003371 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1500 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 29 MB |