________________
उद्देशकः १, मूलं-६, [भा. १७३८]
४४३ वृ-वारिखला:-परिव्राजकास्तेषां द्वादश मृत्तिकालेषा भाजनशोधनका भवन्ति । षट् च मृत्तिकालेषाः 'वानप्रस्थानां तापसानां शौचसाधकाः सञ्जायन्ते । एवं लोकेऽपि स्वस्व-समयप्रतिपादितानि प्रतिनियतान्येव शौचानि दृष्टानि, अतो हे नोदक! एतावतः कल्पान् ‘मा भण' मा ब्रूहि, तावद्धौतव्यं यावद् निर्गन्धीभवतीत्यप्रतिनियतानित्यर्थः । तथा प्रतिमा' इतिमोकप्रतिमा साऽपि प्रवचने भणिता, तस्यां हि मोकमपि पीत्वा साधुः शुचिरेव भवति ॥ एतदेव भावयति[भा.१७३९] पिह सोयाइ लोए, अम्हं पिअलेवगं अगंधंच।
मोएण विआयमन,दिटुंतह मोयपडिमाए॥ वृ- यथा लोके 'पृथग्' विभिन्नानि शौचानि दृष्टानि तथाऽस्माकमपि त्रिभि कल्पैः प्रदत्तैरलेपकमगन्धंचपात्रकं भवतीति। एवं शौचविधिर्भगवभिष्टइति । तथा मोकेनाप्याचमनं मोकप्रतिमायां दृष्टमेव ॥ परः प्राह[भा.१७४०] जइ निल्लेवमगंधं, पडिकुटुंतं कहं नु जिनकप्पे ।
तेसिं चेव अवयवा, रुक्खासि जिनान कुव्वंति ।। वृ- यदि निर्लेपमगन्धं च सौचं दृष्टं ततः कथं 'नुः' इति वितर्के 'तद्' निर्लेपनं जिनकल्पे प्रतिपन्नेसति प्रतिक्रुष्टं प्रतिषिद्धम्?, "तेसिंचेव अवयव"त्ति अनिर्लेपिते तेषां जिनकल्पिकानां सनत्येव सूक्ष्माः पुरीषादेरवयवाः वैरमीषां शुचित्वं न भवति । सूरिराह-रूक्षाशिनः "जिनाः' जिनकल्पिका भगवन्तस्ततोऽभिन्नवर्चस्कतयान सन्तिसूक्ष्मा अप्यवयवाअमीषाम, तदभावाच्च दूरापास्तप्रसरस्तेषां पुरीषगन्ध इति हेतोर्न कुर्वन्ति निर्लेपनम् ।। आह यद्यभिन्नवर्चस्कताय जिनकल्पिकाः शौचं न कुर्वन्ति तर्हि ये स्थविरकल्पिका अप्यभिन्नोच्चारास्तेषामपि संज्ञामुत्सृज्य किंकारणमवश्यं शौचकरणमुक्तम् ? उच्यते[भा.१७४१] थंडिल्लाणअनियमा, अभाविए इड्डि जुयलमुड्डयरे ।
सज्झाए पडिणीए, न ते जिने जं अणुप्पेहे ॥ वृ-स्थविरकल्पिकाः प्रथमस्थण्डिलाभावे द्वितीयतृतीयचतुर्थान्यपि स्थण्डिलानि गच्छन्ति। तत्र च यदि न निर्लेपयन्ति तत आपातसंलोकसमुत्था अवर्णवादादयो दोषा भवेयुरिति स्थण्डिलानामनियमादवश्यन्तया शौचं कुर्वन्ति । अभावितो नाम-अपरिणतजिनवचनस्तस्य निर्लेपनाभावे मा भूदु विपरिणाम इति । “इहि त्ति 'ऋद्धिमान् राजादीनामन्यतमः प्रव्रजितः स प्रायेण शौचकरणभावित इति तदर्थम् । तथा 'युगलं' बाल-वृद्धद्वयं तत् प्रायेण भिन्वर्चस्कं भवति । "उड्डयरो नाम' यः समुशिन् संज्ञां वा व्युत्सृजन् चपलतया हस्तादीन्यपि लेपयति । "सज्झाये"त्ति अनिर्लेपिते स्थविरकल्पिकानां स्वाध्यायो न वर्तते वाचा कर्तुम् । “पडिनीए" त्ति प्रथमस्थण्डिलाभावे द्वितीयादिस्थन्डिलगतस्य शौचकरणमध्ष्ट्वा प्रत्यनीक उड्डाहं कुर्यात् । “न ते जिणे"त्ति जिकल्पिके न ‘एते' स्थण्डिलानियमादयो दोषा भवन्ति, "जं अणुप्पेहे" त्ति यचासौ स्वाध्यायं मनसैवानुप्रेक्षते न वाचा परिवर्तयति तेन न निलेपयति । स्थविरकल्पिकानां तु मनसा स्वाध्यायकरणेप्रभूतेनापि कालेन न सूत्रार्थों परिजितौ भवत इति॥ [भा.१७४२] एमेव अप्पलेवं, सामासेउं जिना न धोवंति।
तंपियन निरावयवं, अहाठिईए उ सुन्झंति ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org