Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2

SR No.: 003371
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1500
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa
File Size: 29 MB

Page 151

१४८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -१.
हरितत्रसप्राण-सागारिकसंयुक्ता संसक्ता। ब्रह्मव्रतादिविराधनाकारिणी प्रत्यवाया । तथा विधिविधानं भेदः प्रकार इत्यनान्तरम, शय्याया विधिर्वक्ष्यमाणा नव शय्याया भेदाः । एतैर्मूलकरणादिदोषैर्य सम्यक् परिहर्तुजानाति स शय्याग्रहणे कल्पिको भवति ।।
अथ कतिविधं मूलकरणमुत्तरकरणं वा शोधनीयम् ? अत आह[भा.५८१] सत्तेव य मूलगुणे, सोही सत्तेव उत्तरगुणेसु ।
संसत्तम्मि य छक्कं, लहु-गुरु-लहुगा चरम जाव ।। वृ. 'सप्तैव' सप्तप्रकारैव शोधिर्मूलगुणेषु, गाथायामेकवचनमार्षत्वात्, ‘सप्तैव' सप्तप्रकारैवोत्तरगुणेषु शोधि । किमुक्तं भवति ?-मूलकरणं सप्तभेदं शोधनीयं वसतेः साधुभि, उत्तरकरणमपि सप्तविधमिति । तथा संसक्ते उपाश्रये 'षट्क' पृथिव्यप्तेजो-वनस्पति-त्रसायसागारिकलक्षणं शोधनीयम् । किमुक्तं भवति ? -यथोक्तरूपेण षट्केन संसक्तायामपि न स्थातव्यम् । यदि तिछति ततो लघु-गुरु-लघुका यावत 'चरम' पाराञ्चितं तावत् प्रायश्चित्तम् । तद्यथा-पृथिव्यादिभिः कायैः संसक्तायां तिष्ठन्ति चत्वारोलघुकाः, हरितैरनन्तैश्चत्वारो गुरुकाः, प्रत्येकबीजैः पञ्च रात्रिन्दिवानि लघुकानि, अनन्तबीजैस्तान्येव गुरुकाणि, मित्रैः पृथिव्यादिभिर्मासलघु, मिथैरनन्तैसिगुरु, बीजैःप्रत्येकैरनन्तैश्चमित्रैः सचित्तैरिव, त्रसैः संसक्तायां चतुर्गुरु, एवं तिष्ठतः प्रायश्चित्तम् । अथ तिष्ठन् पृथिवीकायादिसट्टनादि करोति तदा लघुक-गुरुकादि प्रायश्चित्तम् "छक्कायचउसुलहुगा" इत्यादि गाथयाप्रागुक्तप्रकारेणाभिहितंतावदवसेयं यावच्चरमं पाराञ्चितमिति ।। "सप्तविधं मूलकरणं शोधनीयम्" इत्युक्तम् अतः सप्त मूलभेदानाह[भा.५८२] पट्टीवंसो दो धारणाउ चत्तारिमूलवेलीतो।
मूलगुणेहि उवहया, जा सा आहाकडा वसही। वृ-उपरितनस्तिर्यक्पाती पृष्ठवंशः, द्वौ मूलधारणौ ययोरुपरि पृष्ठवंशस्तिर्यग् निपात्यते, चत+श्च मूलवेलय उभयोर्धारणयोरुभयतो द्विद्विवेलिसम्भवात् । एते वसतेः सप्त मूलभेदाः । एतैर्मूलगुणैः सप्तभिरुपहता या वसति सा आधाकृता भवति । साधून् आधाय-सम्प्रधार्य कृता आधाकृता, पृषोदरादित्वादिष्टरूपनिष्पत्ति ॥ उत्तरकरणं पुनरिदं सप्तविधम्[भा.५८३] वंसग कडणोक्कंचण, छावणलेवण दुवार भूमी य।
सप्परिकम्मा वसही, एसा मूलोत्तरगुणेसु॥ वृ-वंशका ये वेलीनामुपरि स्थाप्यन्ते, पृष्ठवंशस्योपरितिर्यक् कटनं' कटादिभिसमन्ततः पाश्र्वानामाच्छादनम्, 'उत्कञ्चनम्' उपरि कम्बिकानांबन्धनम्, 'छादनं दर्भादिभिराच्छादनम्, 'लेपनं कुड्यानां कर्दमेन गोमयेनच लेपप्रदानम्, “दुवार"त्ति संयनिमित्मन्यतोक्सतेभरकरणम्, "भूमि"तिसमभूमिकरणम् । एतत् सप्तविधमुत्तरकरणम्।एषा सपरिकर्मा वसतिर्मूलगुणैरुत्तरगुणैश्च । एषा नियमेनाविशोधिकोटि अन्येऽपि चोत्तरगुणा वसतेर्विद्यन्तेतैः कृता विशोधिकोटि।। के तेऽन्ये उत्तरगुणाः ? इत्यत आह[भा.५८४] दूमिय धूविय वासिय, उज्जोविय बलिकडा अवत्ता य।
सित्ता सम्मट्ठा विय, विसोहिकोडी कया वसही ।। - 'दूमिया' नाम सुकुमारलेपेन सुकुमारीकृतकुडया सेटिकया धवलीकृतकुडया च,