________________
१४६
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -१सार्यमाणमुपधि प्रतीक्षन्ते ततस्तथैव वक्तव्यं यथोक्तंप्राक्, यथा-यदत्र नश्यति तद् युष्माकमुपरीति ॥धर्मकथाद्वारे यतनामाह[भा.५७१] नत्थि कहालद्धी मे, पुव्वं दिढे व बेति गेलन्नं ।
दाणादि असंकाण व, आउज्जंतो परिकहेइ॥ वृ-यदि ते कैतवेन स्वभावेन वा समागत्य धर्मकथामापृच्छन्ति तदा वक्तव्यम्-नास्ति मे कथालब्धिः । अथ धर्म कथयन् स पूर्वं दृष्टः ततो वदति-'ग्लानत्वं' शिरो मे दुःखयति गलको वेति ।अथ तेधर्मकथाप्रष्टारो दानश्राद्धा आदिशब्दादभिगमसम्यक्त्वादयश्च सम्यग्ज्ञाता वर्तन्ते ततस्तेषां दानादिश्रावकाणाम् ‘अशङ्कानां' शङ्काया अविषयाणां द्वारमूले स्थित्वा 'आयोजयन्' भाण्डकविषयमुपयोगं ददानः परिकथयति, मा कथाप्रमत्ते मयि कोऽपि हरेदिति हेतोः ॥
सम्प्रति क्रीडाद्वारे यतनामाह[भा.५७२] दुटुंपि ने न लब्मामो, मा किड्डह मा हरिज्जिहं को वि।
संमजणाऽऽवरिसणे, पाहुडिया चेव बलिसरिसा ।। दृ- यदि केचित् तत्र कैतवेन स्वभावेन वाऽऽगत्य क्रीडन्ति तदा तान् प्रति वक्तव्यम्वयमाचार्यादिपार्श्वतो द्रष्टुमपि क्रीतो नलभामहे तस्मादत्रमा क्रीडत, एतच्चैवमुच्यते ‘मा कश्चिद् हरेत्' इति कृत्वा । प्रमार्जने आवर्षणे प्राभृतिकायां च यथा बलिद्वारे तथा यतना कर्तव्या ।। [भा.५७३] खमणं निमंतिते ऊ, खंधारे कइयवे इमं भणति ।
किं ने निरागसाणं, गुत्तिकरो काहिई राया ।। वृ-भिक्षांयदि कोऽपि निमन्त्रयति तदा वक्तव्यम्-ममाद्यक्षपणमिति।कैतवेचस्कन्धावारे इदं भणति-किं "ने" अस्माकं निरागसां' निरपराधानां गुप्तिकरः' रक्षाकरोराजा करिष्यति?
यत्र तु स्वाभाविकः स्कन्धावारः समागच्छति तत्रेयं यतना[भा.५७४] पमु अनुपभुनो व निवेयणं तु पेल्लंति जावनीणेमि ।
तह वि य अठायमाणे, पासे जं वा तरति नेउं ।। वृ-प्रभुः नाम राजा, अनुप्रभुः सेनाधिपतिप्रभृतिकः, तंगत्वाधर्मलाभयति-विविक्तमस्माकमुपाश्रयंकुरुताततःस मनुष्यान्ददाति, तेप्रेरयन्ति समस्तानपिलोकानुपाश्रयप्रविष्टानिति। अथ स्कन्धावारोन व्रजति किन्तु तथैव स्थितवान्, तत्र यदि कोऽपि वसतिस्थाननिमित्तं प्रेरयेद् अत्रापि प्रभोरनुप्रभो निवेदनं कर्तव्यंयेन सवारयति। अथप्रभुरनुप्रभुर्वानवारयति अस्वाधीना वा ते पुरुषास्ततो ब्रूते-यावदुपकरणं नयामि तावत् प्रतीक्षस्व(क्षध्वम् । ततः कल्पं विस्तार्य सर्वमुपकरणंतत्र प्रक्षिप्योपरिबद्धवा निष्काशयति।अथ प्रभूतमुपकरणं न शक्नोति सर्वमेकवार नेतुंतदात्रिषुचतुर्युवा कल्पेषुबद्धवाकोल्लुकपरम्परकेण महाराष्ट्रप्रसिद्धकोलुल्लु कचक्रपरम्परन्यायेन निष्काशयति । अथ ते हरन्त्युपकरणं ततो यत् पार्वे सारभाण्डमक्षादि यद्वा नेतुं शक्नोति तद् नयति ।।सम्प्रति स्वाभाविकाग्नौ यतनामाह[भा.५७५] कोल्लुपरंपर संकलि, आगासं नेइ वायपडिलोमं ।
अच्छुल्लूढा जलणे, अक्खाई सारभंडंतु ॥ वृ-ज्वलने प्रवर्द्धमाने सर्वमुपकरणमेकवारमशक्नुवन् कल्पेषुचतुर्युपञ्चसु वा बघ्नाति,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org