________________
-
उद्देशक : ६, मूलं-१९७, [भा. ६१६२]
वृ-द्वितीयपदे अनाभोगेन सहसा वा प्राणवधादिविषयं वादमुक्त्वा भूयः 'समावरतेत' प्रत्यावर्तेत, मिध्यादुष्कृतमपुनः करणेन दद्यादित्यर्थः । अथवा जाननपि, पुनःशब्दो विशेषणे, सचैतद् विशिनष्टि-योऽयोग्यः शैक्षः । प्रब्राजितस्तस्यविवेचनार्थं प्राणातिपादादिवादमपि वदेद् येनासावुद्वेजितो गणाद् निर्गच्छति ।।
मू. (१९८)निगंथस्सय अहेपादंसिक्खाणू वा कंटगे वा हीरे वा सक्करे वा परियावजेता, तं च निग्गंथे नो संचाइजा नीहरित्तए वा विसोहित्तए वा, तं निग्गंथी नीहरमाणी वा विसोहेमाणी वा नाइकमइ॥
मू. (१९९) निग्गंथस्स य अञ्छिसि पाणे वा बीए वा रए वा परियावजेजा, तं च निग्गंथे नो संचाइजा नीहरितए वा विसोहित्तए वा, तंनिग्गंधी नीहरमाणीवा विसोहेमाणी वा नाइक्कमइ।
मू. (२००)निग्गंथीए अहेपादसि क्खाणू वा कंटए वा हीरए वा सक्करे वा परियावजेजा, तं च निग्गंथी नो संचाइजा नीहरित्तए वा विसोहित्तए वा, तं च निग्गंथे नीहरमाणे वा विसोहेमाणे वा नाइकमइ ।।
मू. (२०१)निग्गंथीए अछिंसि पाने वाबीए वारएवाजावनिग्गंधे नीहरमाणे वा विसोहेमाणे वा नाइकमइ।।
वृ-अस्य सूत्रचतुष्टयस्य सम्बन्धमाह[भा.६१६३] पायं गता अकप्पा, इदानि वा कप्पिता इमे सुत्ता।
__ आरोवणा गुरु त्तिय, तेन तु अन्नोन समणुना ।। - 'प्रायः' प्रायेण 'अकल्पिकानि' 'नो कल्पन्ते' इति निषेधप्रतिपादकानि सूत्राणिइहाध्ययने गतानि । 'इदानीम्' इत ऊर्द्धवमिमानि कल्पिकसूत्राणि भण्यते । 'वा' विभाषायाम्, सूत्रेणानुज्ञायार्थतः प्रतिषेधः क्रियते, एवं वैकल्पिकान्यनुज्ञासूत्राणीत्यर्थः । अथ किमर्थमत्र सूत्रएवानुज्ञा कृता? इत्याह-"आरोवणा" इत्यादि। यदि कारणे निर्ग्रन्थस्यन निर्ग्रन्धी निर्ग्रन्थ्या वा निर्ग्रन्थः कण्डकादिकं न नीहरति तदा चतुर्गुरु । एवमारोपणा 'गुरुका' महती तेन कारणेन 'अन्योन्यं' परस्परं समनुज्ञा सूत्रेषु कृता ।।
आह-यदि सूत्रेणानुज्ञातं ततः किमर्थमर्थतः प्रतिषिध्यते? इति अत आह{भा.६१६४] जह चेव य पडिसेहे, होति अनुन्ना तु सव्वसुत्तेसु ।
तह चेव अनुनाए, पडिसेहो अस्थतो पुव्वं ॥ वृ-यथैव कण्ठतः सूत्रपदैः प्रतिषेधे कृते सर्वसूत्रेष्वप्यर्थतोऽनुज्ञा भवति तथैव येषु सूत्रेषु साक्षात् 'अनुज्ञातम्' अनुज्ञा कृता तेषु पूर्वमर्थतः प्रतिषेधस्ततोऽनुज्ञा क्रियते ॥
अथवा प्रकारान्तरेण सम्बन्धः, तमेवाह[भा.६१६५] तहाणं वा वुत्तं, निगंथो वाजता तुन तरेजा।
सोजं कुणति दुहट्टो, तदा तु तट्ठाणमावजे ॥ वृ-अथवा 'तत्स्थान' तस्य-प्राणातिपातादिकर्तु स्थान-प्रायश्चित्तं सम्यगप्रतिपूरयतोऽभ्याक्यानदातुर्भवति इत्युक्तम् । अत्रापि निर्ग्रन्थः कण्टकादिकं यदा उद्धर्तु नतरेत्' नशक्नुयात् तदा यदि निर्ग्रन्थी तस्य कण्टकादिनीहरणं न करोति तदा स निर्ग्रन्थः 'दुःखार्त' पीडितो यद्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org