________________
२३२
बृहकल्प-छेदसूत्रम् -३-४/१३४ वृ-प्रथमायां दिशिशबस्य परिष्ठापने प्रचुरान-पान-वस्त्रलाभतःसमाधिर्भवति । तस्यां सत्यां यदि दक्षिणस्यां परिष्ठापयन्ति तदा भक्त-पानं न लभन्ते, अपरस्यामुपकरणं न प्राप्नुवन्ति, दक्षिणपूर्वस्यांतुमन्तुमापरस्परं साधूनां भवति, अपरोत्तरस्यां कलहः संयत-गृहस्था-ऽयन्तीकिः समं भवति, पूर्वस्यां गणभेदश्चारित्रभेदो वा भवेत्, उत्तरस्यांग्लानत्वम्, 'चरमा' पूर्वोत्तरा सा कृतमृतकपरिष्ठापना अन्यं साधुमाकर्षति, मारयतीत्यर्थः ॥ {मा.५५०७] आसत्र मज्झदूरे, वाघातहा तुथंडिले तिन्नि।
खेत्तुदय-हरिय-पाणा, निविठ्ठमादी व वाघाए॥ वृ-प्रथममायामपि दिशि त्रीणि स्थण्डिलानि प्रत्युपेक्षणीयानि-ग्रामादेरासन्ने मध्ये दूरे च । किमर्थं पुनस्त्रीणि प्रत्युपेक्ष्यन्ते ? इत्याह-व्याघातार्थम्, व्याघातः कदाचिद् भवेदित्यर्थः । स चायम्-क्षेत्रंतत्रप्रदेशे कृष्टम्, उदकेन वा भावितम्, हरितकायो वाजातः,त्रसप्राणिभिर्वा संसक्तं समजनि, ग्रामो वा निविष्टः, आदिग्रहणेन सार्थो वा आवासितः । एवमादिको व्याघातो यदि आसन्नस्थण्डिले भवतितदामध्येपरिष्ठापयन्ति, तत्रापिव्याघातेदूरेपरिष्ठापयन्ति । अथप्रथमायां दिशि विद्यमानायां द्वितीयायां तृतीयायां वा प्रत्युपेक्षन्ते ततश्चतुर्गुरुकाः॥ एते च दोषाः[भा.५५०८] एसणपेल्लणजोगाण व हानी भिन्न मासकप्पो वा।
भत्तोवधीअभावे, इति दोसा तेन पढमम्मि॥ कृ-भक्त-पानालाभाद्उपधेरलाभाच एषणाप्रेरणंकुर्युः । अथैषणांन प्रेरयेयुः ततः योगानाम् आवश्यकव्यापाराणां हानि । अपरं वा क्षेत्रं गच्छतां मासकल्पो भिन्नो भवेत् । एवमादयो दोषा भक्तोपध्योरभावे भवन्ति ततःप्रथमे दिग्भागे महास्थण्डिलं प्रत्युपेक्षणीयम् ॥ [भा.५५०९] एमेव सेसियासु वि, तुमंतुमा कलह भेद मरणं वा।
जंपावंत सुविहिया, गणाहिवो पाविहिति तंतु॥ कृ-यथाद्वितीयायांतृतीयायांच दोषा उक्ता एवमेव 'शेषास्वपि चतुथ्यार्दिषु यत्तुमन्तुमाकरणं कलहं गणभेदं मरणं वा सुविहिताः प्राप्नुवन्ति तद् गणाधिपः सर्वमपि प्राप्स्यति । अथ प्रथमायां व्याघातस्ततो द्वितीयायामपि प्रत्युपेक्षणीयम् । तस्यां च स एव भक्त-पानलाभलक्षणो गुणो भवति यः प्रथमायामुतः। अथ द्वितीयस्यां विद्यमानायां तृतीयायामां प्रत्युपेक्षन्ते ततः स एव प्रागुक्तो दोषः, एवमष्टमी दिशं यावद् नेतव्यम् । अथ द्वितीयस्यां व्याघातस्ततस्तृतीयस्यां प्रत्युपेक्षणीयम्, तस्यां च स एव गुणो भवति । एवमुत्तरोत्तरदिक्ष्वपि भावनीयम् ।।
गतं दिग्द्वारम् । अथ नन्तकद्वारमाह[भा.५५१०] वित्थारा-ऽऽयामेणं, जंवत्थं लब्मती समतिरेगं।
चोक्ख सुतिगंच सेतं, उवक्कमट्ठा धरेतव्वं ॥ वृ-विस्तारेणायामेन च यद् वस्त्रप्रमाणमर्द्धतृतीयहस्तादिकं तृतीयोद्देशके भणितं ततो यद् वस्त्रसमतिरेकलभ्यते। कथम्भूतम्? "चोक्खं" धवलितं शुचिकनाम सुगन्धि श्वेतं पाण्डुरम्। एवंविधंजीवितोपक्रमार्थं गच्छे धारयितव्यम् ॥गणनाप्रमाणेन तु तानित्राणि भवन्ति, तद्यथा[भा.५५११] अत्थुरणहा एगं, बिइयं छोदुमुवरि घनं बंधे।
उक्कोसयरं उवरिं, बंधादीछादणट्ठाए।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org