Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2

SR No.: 003371
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1500
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa
File Size: 29 MB

Page 1155

१०४
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-४/१११ साक्षादेव सूत्रेणाभिधीयते, एवं 'तेन वा रोधकसूत्रेण समं 'सन्दष्टको नाम' सध्शपूर्वापरसूत्रद्वयसन्दंशकगृहीत इव सम्बन्धो भवति ।। अथान्याचार्यपरिपाट्या सम्बन्धमेवाह[भा.४८८०] उवचियमंसा वतियानिवासिणो मा करेज करकम्म ।
इति सुत्ते आरंभो, आइल्लपदं च सूएइ ।। वृ-व्रजिकानिवासिनः सन्तः साधव उपचितमांसाः साताः करकर्म मा कार्युरिति प्रस्तुतसूत्रविषय आरम्भः । अयं च सम्बन्धः “हत्थकम्मं करेमाणे" इतिलक्षणं अत्राद्यपदं -
सूचयति ॥
[मा.४८८१] तह वि य अठायमाणे, तिरिक्खमाईसु होइ मेहुन्नं ।
. निसिभत्तं गिरिजन्ने, अरुणम्मि व दुद्धमाईयं ॥ दृ-'तथापि' करकर्मणाऽप्यतिष्ठतिपरिणामेतिरश्चादिषु मैथुनप्रतिसेवनमपिकदाचिद्भवेद् इति द्वितीयपदसूचा । ब्रजिकायां च गिरियज्ञादौ सायाह्नसङ्खड्यां निशिभक्तं प्रतिसेवेत अरुणोदयवेलायां वा दुग्धादिकंगृह्णीयादिति तृतीयपदसूचा॥ ___ अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या-'त्रयः' त्रिसङ्ख्याकाः ‘अनुद्धातिकाः' उद्धातो नाम"अद्धेण छिन्नसेसं" इत्यादिविधिना भागपातः सान्तरदानंवाउद्धातः,सविद्यतेयेषुतेउद्घातिकाः, तद्विपरीताअनुद्धातिकाः 'प्रज्ञप्ताः' तीर्थकरादिभिःप्ररूपिताः । तद्यथा' इत्युपप्रदर्शनार्थ । हन्ति हसति वा मुखमावृत्यानेनेति हस्तः-शरीरैकदेशो निक्षेपाऽऽदानादिसमर्थः, तेन यत्कर्म क्रियते तद् हस्तकर्म, तत् कुर्वन् । तथा स्त्री-पुंसयुग्मं मिथुनमुच्यते, तस्य भावः कर्म वा मैथुनम्, तत् प्रतिसेवमानः । तथा रात्री भोजनम्-अशनादिकं भुनानः । एष सूत्रार्थ ।।अथ नियुक्तिविस्तरमाह[भा.४८८२] एक्कस्स ऊ अभावे, कतो तिगं तेन एक्कगस्सेव।
निक्खेवं काऊणं, निप्पत्ती होइ तिण्हं तु ॥ वृ-इहत्रयाणां सङ्घया प्रथमतो वक्तव्या। तत्रैकस्याभावे कुतस्त्रिकंसम्भवति? तेन कारणेन प्रथमत एकस्यैव निक्षेपं कृत्वा ततस्त्रयाणां निक्षेपस्य निष्पत्ति कर्तव्या भवति ।
यथाप्रतिज्ञातमेव करोति[भा.४८८३] नामं ठवण दविए, मातुगपद संगहेक्कए चेव ।
पन्जव भावे य तहा, सत्तेएक्कक्कगा होति ॥ वृ-नामैककं स्थापनैककें द्रव्यैककमातृकापदैककं सङ्गहैककंपर्यवेककंभावैककम् । एतानि सप्तककानि भवन्ति ॥ तत्र नाम-स्थापनेक्षुण्णे।द्रव्यैककंपुन शरीर-भव्यशरीरव्यतिरिक्तमाह[भा.४८८४] दव्वे तिविहं मादुकपदम्मि उप्पन्न-भूय-विगतादी।
सालि त्ति व गामो तिव, संघो त्ति व संगहेक्कं तु ॥ वृ-'द्रव्ये' द्रव्यविषयंएककं त्रिविधम्, तद्यथा-सचित्तमचित्तंमिश्रच। सचित्तंपुनरपि द्विपदचतुष्पदा-ऽपदभेदात् त्रिधा । तत्र द्विपदैककं एकः पुरुषः, चतुष्पदैककं एकोऽश्व एको हस्ती, अपदैककं एको वृक्ष इत्यादि । अचित्तैककं एकः परमाणुः एकमाभरणम् । मिश्रककं सालङ्कार एकः पुरुषः । मातृकापदे तु चिन्त्यमाने एककं उत्पन्न-भूत-विगतादिकम्, “उप्पने इवा, विगते इवा, धुवे इ वा" इत्यस्य पदत्रयस्यैकतरमित्यर्थः । आदिशब्दाद् अकाराद्यक्षरात्मिकाया वा