________________
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-३/९९ अंतरापहे उदगं उत्तिन्ना । सो अपारो गामं पविहो । तत्य यतस्स भगिनी अस्थितीए घरं पाहुणगो गतो।साहू वि भिक्खं हिंडतो तंधरंगतो। भगिनीए से पुरेकम्मं कयं । साहुणा पडिसिद्धं । कीस नागिण्हसि ? साहू भणइ-उदगसमारंभो, न वट्टइ।अगारोभणति-जंमए समं पंथे उदगं उत्तित्रो सितं किह कप्पइ? अहो ! मायाविनो दुद्दिधम्माणो त्ति । साहू भणति-न वयं मायाविनोन वा दुद्दिधम्माणो । किन्तु(भा.४५७८] पप्पंखु परिहरामो, अप्पप्पविवज्जओ न विज्जति हु!
पप्पं खलु सावजं, वझेंतो होइअणवजो॥ वृ-'प्राप्यमेव परिहर्तुं शक्यमेव वयं परिहरामः, अप्राप्यस्य-परिहर्तुमशक्यस्य मार्गक्रमायातोदकवाहकादेः विवर्जकः-परिर्ता न विद्यते । अत एव प्राप्यं सावधं पुरःकर्मादिकं वर्जयन् 'अनवद्यः' निर्दोषो भवति ।।अपिच नायमेकान्तो यदेकवानवद्यतया दृष्टं तदन्यत्राप्यनवद्यमेव भवति, तथाहि[भा.४५७९] चिरपाहुणतो भगिनिं, अवयासितो अदोसवं होति।
तंचेव मज्झ सक्खी,गरहिज्जइ अन्नहिं काले ॥ वृ-चिरकालादायातःप्राघूर्णको भगिनीम् अवकाशमानः'सस्त्रहमालिङ्गन् अदोषवान् भवति, तथा चात्र त्वमेव मम 'साक्षी' प्रमाण, साम्प्रतमेव भवता चिरप्राधूर्णकतया भगिनीपरिष्वङ्गस्य कृतत्वादिति भावः । तामेव च भगिनीमन्यस्मिन् काले परिष्वजन् ‘गहते' निन्द्यते, अत्रापि त्वमेव प्रमाणमिति ॥तथा[भा.४५८०] पादेहिं अधोतेहि वि, अक्कमितूणं पि कीरती अचा।
सीसेण वि संकिन्नति, सच्चेव चितीकया छिविउं॥ कृ'अर्चा प्रतिमासा यावद्नाद्यापिप्रतिष्ठितातावदधीतैरपिपादैः ‘आक्रम्य उपरिचटित्वाऽपि क्रियते । सैव प्रतिमा 'चितीकृता' चैत्यत्वेन व्यवस्थापिता शीर्षेणापि स्पष्टुं शङ्कयते, शिरसा स्पृशद्भिरपि शङ्का विधीयत इति भावः ।। [भा.४५८१] केइ सरीरावयवा, देहत्या पूइया न उ विउत्ता।
सोहिजंति वनमुहा, मलम्मि बूढे न सब्वे तु॥ वृ-'केचित् शरीरावयवाः' दन्त-केश-नखादयो देहस्थाः सन्तः 'पूजिताः' प्रशस्ता भवन्ति, न पुनः 'वियुक्ताः' शरीरात् पृतग्भूताः । तथा 'व्रणमुखान्यपि' श्रोत्र-चक्षु-पायुप्रभृतीनि मले व्यूढे सति न सर्वाण्यपि शोध्यन्ते किन्तु कानिचिदेवेति॥ [भा.४५८२] जइ एगत्थुवलद्ध, सव्वत्थ वि एव मन्नसी मोहा। ..
भूमीतो होति कनगं, किन्न सुवन्ना पुनो भूमी । वृ-यदि नाम एकत्र यद् उपलब्धं सर्वत्रापि तेन भवितव्यम् इत्येवं मोहाद्' अज्ञानामन्यसे, ततः कथय भूमीतः कन्कमुत्पद्यमानं दृश्यते ततः सुवर्णात् पुनरपि किं न भूमिरुप्तद्यते? ।। [भा.४५८३] तम्हा उ अनेगंतो, न दिट्ठमेगस्थ सव्वहिं होति ।
लोए भक्खमभक्खं, पिज्जमपिज्जंच दिट्ठाई॥ वृ-तस्माद् ‘अनेकान्तः' अनियमोऽयम्, कीदृशः ? इत्याह-नैकत्र दृष्टं सर्वत्रापि भवतीति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org