________________
उद्देशक ः १५, मूलं-९१६, [भा. ४७७१]
५७ सो चेव वणस्सती पत्तपुष्फफलादि वा, तसा मच्छिया किमिया वा कीडा वा सउणादि वा, एवं ताव अप्राप्ते कट्टे विराधना छण्हं कायाणं भणिता । पत्ते वि एवं चेव, पुणो पड़ते एवं चेव, भूमिपत्ते वि एवं चेव ॥जओ भण्णति[भा.४७७२] अप्पत्ते जो उ गमो, सो चेव गमो पुणो पडतम्मि।
सो चेव य पडितम्मि वि, निकंपे चेव भूमीए।। चू-उच्चरियसिद्धा । “निकंपे चेव भूमीए' त्ति-जहिं ठितो ठाणे कडं खिवंतो थामं बंधति, तत्थ विपाताणं निप्पगंपत्ते य पुढवादीणं छण्हं कायाणं विराधना भवति, अधवा - तं कट्टपडितं निप्पगंपाए भूमीए पुढवादीयाणं छण्हं कायाणं गाढतरं विराधनं करेति ।। [भा.४७७३] एवंदवतो छण्हं, विराहतो भावतो उ इहरा वि।
चिजति हु घनं कम्मं, किरियागहणं भयनिमित्तं ॥ धू- एतेण जहासंभवपगारेणं दब्वतो छण्हं पि कायाणं विराहगो भवति । भावओ पुण "इहर" त्ति-जति विन विराहेति तहाविछोह कायाणं विराहतोचेव भवति । कह? भावपाणातिवाततो निरपेक्षत्वात्। भावपाणातिवाएणय जहा घणं कम्मं विज्जतिन तहा दव्वपाणातिवाएण, जओ "उच्चालयम्मिपादे"॥चोदगाह- "जं भणियं पंचहिं किरियाहिं पुट्ठो"त्ति ।तंकहं? जति नविराहेति तो परितावणिया पाणातिवायकिरिया य कुतो संभवंति? अह विराधेति तो एयाओ होजा, पादोसिया कहं होज्जा ? आचार्य आह - किरियागहणं भयजणणत्थं कीरति । अहवा - जत्थएगा किरिया तत्थ दिडिवायनयसुहुमत्तणओपंचकिरियाओ भवंति, अतो पंच किरियग्गहणे न दोसा । एवं ताव संजमविराधना भणिता । आयविराधना कहं भवति? उच्यते[मा.४७७४] कुवणय पत्थर लेडू, पुव्बुच्छूढे फले य पवडते।
पञ्चुप्फिडणे आता, अच्चायामे य हत्थादी। धू-अन्नेन केण ति पुव्वं पलंबस्थिणा “कुवण" त्ति लउडगो, सो खित्तो विलग्गो अच्छमाणो वाउपओगेण साधुणा वाजंखित्तं तेन संचालितो पडतो साधुं विराहेजा, एवं पत्थरो लेडू फलं वा पडतो । अहवा-जं साधुणा घत्तियं तं खोडादिसु पञ्चुम्फिडियं आहणेजा, बाहू वा अन्चायामेण दुक्खेज्जा । एवं आयविराधना भवति ।। "छुभणे"त्ति दारं गतं । इयाणिं आरुभणत्ति दारं[भा.४७७५] खिवणे वि अपावंतो, दूहतितहि कंट-विच्छू-अहिमाती।
पक्खि-तरच्छादि वहो, देवतखित्तादिकरणं च ॥ चू-खित्ते विकट्ठादिगे जहा पलंबा न पडंति अपावेतो अहे ठितो अलभंतो ताहे पलंबढ़ातं रुक्खं दुरुहति, तत्य दुरुहंती जत्तियाते बाहुक्खेवेहिं चडति तत्तिया । अनंते ते चेव चउगुरुगा। एवमादि कायविराधना । इमा आयविराधना-तेहिं चडंतो कंटगेहिं विज्झति, विछिएणं सप्पेण वाखजति, सेणमादिपक्खीणवा आहम्मति, तरच्छभादिणावाखजति, देवता वाजस्स परिग्गहे सो रुक्खो सा रुट्ठा खित्तचित्तादिकं करेज्जा ।। अहवा[भा.४७७६] तस्येव य निट्ठवणं, अंगेहि समोहतेहि छकाता।
____ आरोवण सव्वे वा, गिला णपरितावणादीया ॥ धू-सा देवता रुट्टा तत्थ “निट्ठवेति"त्ति मारेज्जा, अहवा सा देवता रुट्टा पाडेजा, तत्य से
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org