________________
निशीथ - छेदसूत्रम् - २- १० / ६५४
मू. (६५४) जे भिक्खू पढमसमोसरणुद्देसे पत्ताइं चीवराई पडिग्गाहेति, पडिग्गार्हतं वा सातिज्जति । तं सेवमाणे आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारद्वाणं अनुग्घातियं ॥
धू- बितियं समोसरणं उडुबद्धं । तं पडुच्च वासावासोग्गहो पढम-समोसरणं भण्णति । सेसा सुत्तपदा कंठा । तं वत्थपादादिग्गहणं सेवमाणे आवज्जति प्राप्नोति, चउमासेहिं निष्फण्णं चआउम्पासियं, अनुग्धातियं गुरुगं पावति । इमो सुत्तत्थो
[भा. ३२२२] पढमम्मि समोसरणे, वत्थ पायं च जो पडिग्गाहे । सो आणा अणवत्थं, मिच्छत्त-विराधनं पावे ॥
१८४
धू- जो गेहइ सो आणाइक्कमं करेति, अनवत्था य तेन कता भवति । मिच्छत्तं च जणेति “न यथावादिनस्तथाकारिणः इति । आयविराधनं च पावति ।।
[भा.३२२३] पढमोसरणे उवही, न कप्पति पुव्वगहियं अतिरित्ते । अप्पत्ताण उ गहणं, उवहिस्सा सातिरेगस्स ।।
धू- जइ पढमसमोसरणे न कप्पति उवही घेत्तु तो किं कायव्वं ? उच्यते - पुव्वगहितो अतिरित्तो उवधी परिभोक्तव्यः । कथं पुण सो अतिरेगो उवधी घेतव्वो ? उच्यते- "अप्पत्तेहिं" ति खेत- काले अप्पत्तपत्तेहि चउभंगो कायव्वो । सो इमो चउभंगो खेत्तओ नामेगे पत्ता नो कालओ । कालतो नामेगे पत्ताण खेत्ततो । एगे खेत्तओ वि कालओ वि पत्ता । एगे नो खेत्तओ नो कालओ पत्ता ।
इमो पढमभंगो - उदुबद्धितो चरिममासकप्पो जत्थ कतो, अन्नखेत्तासतीए कारणतो वा तत्थेव वासं काउमाणा खेत्ततो पत्ता न कालतो । इमो बितियभंगो - अद्वाण पडिवण्णवाय वाघातो, अनंतरा चेव आसाढपुण्णिमा जाता, एते कालतो पत्ता न खेत्ततो। इमो ततियभंगो - जे वरिसखेत्तं आसाढपुण्णिमाए पविट्ठा ते उभएण वि पत्ता । आसाढपुण्णिमं अपत्ताण अंतरे अद्धाणे अट्टमााण एवं उभरण वि अपत्ताण चरिमभंगो भवति ।। केवति पुन अतिरित्तो उवहिं घेत्तव्वो ? अत भण्णति
[भा. ३२२४] दोण्हं जइ एक्कस्सा, निष्फज्जति वासजोग्गमेत्तुवही । वासाजोग्गं दुगुणं, अगेण्हतो गुरुग आणादी ।।
चू- एक्केको साहु अड्डाइजे पडोआरे गेण्हति । जइ कारणा अद्धाणनिग्गता विवित्ता आगच्छेज ताहे दो साहू एगस्स संपुण्णं पडोयारं देति, तेसिं च अप्पन्नो पडोयारो चिट्ठति । एवं अन्ने वि दो एगस्स एवं सव्वेसिं दायव्वं । एवं जति अप्पन्नो दुगुणं न गेण्हेज्ज तो चउगुरुं पच्छित्तं । आणादिणो य दोसा भवंति ॥ अतिरित्तोवकरणगहणे किं कारणं ? एत्त भण्णति इमो दिट्टंतो
[भा. ३२२५] दव्वोवक्खरणेहादियाण तह खार- कडुय-भंडाणं । वासावासे कुटुंबी, अतिरेगं संचयं कुणति ॥
धू- दव्वोवक्खरो - उपस्करद्रव्यमित्यर्थः । अहवा - द्रव्यमिति हिरण्यं, उचक्खरो सूर्वादिकः, स्नेहो धृतं तैल वा आदिसद्दातो वासा तेल्लं एरंडादि, वणतेल्लादि वा खारो वत्थुल्लादिगो लोणं वा, कटुकादि सुंठमादीणि कटुयं वा, घरपिट्ठरादिया भंडा । अहवा कडुयं भंडं कुच्छिभरिं कुटुंबिणो विवासासु एतेसु अतिरिक्तं संचयं करेंति ।। स्यात् किं कारणं ? अतो भण्णति
-
-
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org