________________
११८
निशीथ-छेदसूत्रम् -२- १०/६३८ सुत्तुवदेसगहितं । जतो भण्णति[भा.२९१५] सुत्तं पडुच्च गहिते, नातं इहरा तु स न भुंजतो ।
जो पुण भुंजति नाउं, पडुच्च तं सुत्तमेतं तु ।। घू- “सुत्तं पडुच्च"त्ति सूत्रप्रमाणाद् गृहीतं, जतो सुत्तेण भणितं - "उग्णयवित्ती अनत्थमियमणसंकप्पे संथडीए निवितिगिछे असमं वापडिगाहेत्ता आहारं आहारेज्जा" न दोषेत्यर्थः । गृही मुत्ते वा पश्चाद् ज्ञातं अनुदितो अत्यमितो वा, “से जं च मुहेत्यादि" सुत्तं । "इहरह" त्ति जो सो अनुदितं अत्यमियं वा पुव्वामेव जाणंतो न गेण्हंतो मुंजंतो वा । जो पुण अनुदियं अत्यमियंवा नाउं भुजतितं पडुन इमंसुत्तं भण्णति।तं जमाणे अन्नेसिंवादलयमाणे राती-भोयणपडिसेवणापत्ते आवजति चाउम्मासियं परिहारठाणं अनुग्घातिमं ।।
"विगिचण-विसोहणपदाण" इमं वक्खाणं[भा.२९१६] सबस्स छड्डण विगिचणा उ मुह-हत्थ-पायछूढस्स ।
फुसण धुवणा विसोहण, स किंच बहुसो य नाणत्तं ॥ चू-अनुदितो अत्थमितो तिनाउंजं मुहे पक्खित्तंतंखेल्लमल्लए निच्छुभइ, जंपाणिणा गहितं तंपडिग्गहे निक्खिवति, जंपडिग्गहे तंथंडिले विगिचति । एवं सब्वविगिचणा भण्णति । फुसण तिनिच्छोडणा, धुवण ति कप्पकरणं, एसा विसोधणा भण्णति ।अहवा-छड्डुणा फुसणाधुवणाण एक्कसिं करणं विगिंचणा, बहुसो एतेसिं चेव कारणे विसोहणा एयं विगिचण-विसोहणणाणत्तं भणितं ।। एवं करेंतो नातिकमते धम्म- “धम्म” मिति अस्य व्याख्या[भा.२९१७] नातिकमते आणं, धम्म मेरं व रातिभत्तं वा।
अत्तद्वेगागी वा, सय भुंजे देज वा इयरे ।। चू-तित्थकराणाऽतिक्कमणं करेति, सुयधर्म नातिक्कमति, चारितमेरं न लंघेति, रातित्तं नातिक्कमति, अनुदितं अस्थमितं वा नाउं तं भुंजमाणा । “अन्नेसिं दलमाणे"त्ति अस्य व्याख्या -अत्तलाभअभिग्रही सयं भुंजति, कारणेण वाजोएगागसो विसयं जति, इयरोपुणअनत्तलाभी अनेगागी वा अन्नेसिं दलिज्ज । संथडिओ निव्वितिगिंछो सम्मत्तं सुत्तं -
इदानि संथडिओ वितिगिच्छो भण्णति
मू. (६३९) जे भिक्खू उग्गयवित्तीएअनत्यमियसंकप्पे संथडिए वितिगिच्छाए समावन्नेणं अप्पाणेणं असनं वा पानं वा खाइमं वा साइमं वा पडिग्गाहेंता संभुंजइ, संभुजंतं वा साइजइ। अह पुण एवं जाणेज्जा - "अनुग्गए सूरिए अत्यमिए" वा से जं च मुहे, जंच पाणिसि, जंच पडिग्गहे, तं विगिंचिय विसोहियतं परिद्ववेमाणे नाइक्कमइ । जोतंभुंजइ, भुंजंतं वा सातिञ्जइ ।। [भा.२९१८] एवं वितिगिच्छे वी, दोहि लहू नवरि ते उ वतकाले ।
तस्स पुण हवंति लया, अट्ठ असुद्धा न इतराओ॥ चू-संथडिओ वितिगिच्छो, सो वि एवं चेव वत्तव्यो । नवरं - तस्स जे तवारिहा पच्छित्ता ते तवकालेहिं दोहिं वि लहुगा । “तस्से"ति विइगिंछस्स । “पुण" सद्दो पुवकयभंगकमातो विसेसणे । असुद्धा एव केवला अट्ट-लता भवंति, “इतरातो' सुद्धातो न भवंति, वितिगिछस्स प्रतिपक्षाभावात ||
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org