________________
पीठिका - [भा. ९२] [भा. ९२] न य सव्वो विपमत्तो, आवज्जति तध वि सो भवे वधओ।
जह अप्पमादसहि, आवण्णो वी अवहओ उ॥ चू. अतिवातलक्खणो दप्पो । अनुपयोगलक्खणः प्रमादः । नाणातिकारणावेक्ख अकप्पसेवणा कप्पो। उवओगपुव्वकरणक्रिया लक्खणो अप्रमादः एवं सरूवठितेसु गाहत्थो अवयारिजति। न इति पडिसेहे । सव्व इति-अपरिसेसे । पमत्तोपमायभावे वटुंतो । आवज्जति पाणातिवाए । जति विय सोपमादभावेवट्टमाणो पाणातिवायं णावज्जति तहा विसो नियमा भवे वहओ।
___ सीसो पुच्छति- “पाणाइवायं अणावण्णो कहं वहओ?" । गुरुराह - एत्थ वि अन्नो दिलुतोकजति।जह अप्पमायपच्छद्धं । “जहा" जेणप्पगारेण, "अप्पमायसहिओ' अप्पमाययुक्तइत्यर्थः । आवण्णो वि पाणातिवायं अवहगो भवति । भणियं च "उच्चालियंमि पादे" -- गाहा । “न य तस्स तन्निमित्तो" गाहा ।। जहा स सति पाणातिवाए अप्पमत्तो अवहगो भवति एवं असति पाणातिवाए पमत्तताए वहगो भवति ।जओ एवं तम्हा चउहा पडिसेवणा दुविहा भवति दप्पिया कप्पिया य॥
दप्प-कप्पाणं कम्मोवणत्याणं पुव्वं कप्पियावक्खाणं भणामि । चोदगाह-ततियपाएण “पडिलोमपरूवणता" कहं ? "दप्पिकायाः पूर्वं निपातनं कृत्वा कल्पिकाया व्याख्या कहं पूर्वमुच्यते?" अत्रोच्यते - अत्थेणं होइ अनुलोमा अर्थ प्रतीत्य कल्पिका एव पूर्व भवतीत्यर्थः । कहमत्येणं होति अनुलोमा ? । भन्नति[भा. ९३] अप्पतरमच्चियत्तरं, एगेसिं पुव्व जतण-पडिसेवा ।
तंदोण्ह चेव जुज्जति, बहूण पुण अच्चितं अंते ।। चू. अप्पत्तरत्ति । अत्रेके आचार्या आहुर्यदल्पस्वरतरं तत्सर्वं द्वंदे हि पूर्व निपतति, यथा--प्लक्षन्यग्रोधौ । अर्चिततरं ति । अन्ने पुणराहुर्यदर्चितं तत्पूर्वं निपतति, यथा मातापितरो वासुदेवार्जुनौ इत्यादि । एताणि कारणाणि इच्छमाणा आयरिया पुव्वं जयणपडिसेवणं भणंति । वयं पुण ब्रूमः - तं दोण्ह चेव पच्छद्धं । “तदि" ति अल्पस्वरत्वं अर्चितत्वं वा, "द्वाभ्यांचे" ति पदाभ्यां, युजते घटते इत्यर्थः, न तु बहूनां ।
चोदक आह - "बहुआण कह" ? उच्यते-बहूण पुण अर्चितं अंते। "बहूनां' पदानां "पुण" सद्दोअवधारणे, “अच्चियं" पदं “अंते" भवति, यथा भीमार्जुनवासुदेवा। उक्कमकारणाणि अभिहितानि । इदानिं समवतारो[भा. ९४] दोण्हं वच्चं पुव्वचियं तु बहूयाण अञ्चित्तं अंते ।
- अप्पं च एत्थ वच्चं, जतणा तेणं तुपडिलोमं ॥ चू, जदा दोपयाणि कप्पिाजंति दप्पिया कप्पिया य तदा दोण्हं वच्चं पुवच्चियं तु, कप्पियं अच्चियं पदं तं पुव्वं वत्तव्वमिति । दा बहू पया कप्पिजंति, दप्पो कप्पो पमाओ अप्पमातो, तदा बहुआणं अच्चियंअंते, अंतपदं अपपमातो, सो पुव्वं वत्तव्यो । अहवा अप्पं च एत्य वच्चं, तेण वा पुव्वं भनामो । जयणा इति जयणपडिसेवणा। तेण इति कारणेण । पडिलोम इति पच्छाणुपुव्वीत्यर्थः । निश्चयतः इदं कारणं वयमिच्छमाणा कप्पियायाः पूर्व निपातनं कृतवंतः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org