________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१
यअसमितगुत्तस्स आणाभंगदोसो अणवत्थमिच्छत्त-आयसंजमविराहणादोसा य भवंति। एया यसमिती गुत्ती, तोसतोदाहरणा वत्तव्वा । इह न भण्णंति, अतिदेसो कीरति, जहा हेट्ठाआवसगे, तहा दट्ठव्या । अट्ठविहो चरित्तायारो गतो ।। इयाणिं तवायारो भण्णति[भा. ४१] दुविध तवपरूवणया, सट्ठाणारोवणा तमकरेंते।
सव्वत्थ होति लपहुगो, लीणविणज्झायमोत्तूणं । घू.दुविह तवेत्ति, बाहिरोअमितरोय। बाहिरोछविहो-अणसणं, १ ओमोयरिया, २ भिक्खापरिसंखाणं, ३ रसपरिच्चाओ, ४ कायकिलेसो, ५ पडिसंलिणताय । ६अभितरो छब्बिहो-- पायच्छित्तं, १ विणओ, २ वेयावच्चं ३ सज्झाओ, ४ विउसग्गो, ५ ज्झाणं ६ चेति । दुविहा तवस्स य परूवणा कायव्वा । परूवणा नाम पन्नवणा | सा य जहा दुमपुफियपढमसुत्ते तहा दट्ठव्वा । इह तु पच्छित्तेणहिकारो । तं भणति गं ठाणं सट्ठाणस्स आरोवणा सट्टाणारोवणा । तमितितवो संवज्झति।अकारोपडिसेहे, करते-आचरेतेइत्यर्थः । अकारेणयपडिसिद्धे अनाचारणं अनाचरेतस्स य सट्ठाणं तं च इमं । सव्वत्थ होइ लहुगो। सव्वत्थेत्ति सब्वेसु पदेसु अणसणादिसु सति परिसकारपरक्कमे विज्झमाणे तवमकरेंतस्समासलहु । अइपसत्तं लक्खणमिति काउं उद्धारं करेइ । संलीणविनयसज्झायपया तिन्नि मोत्तूणं ।
पडिसंलीणया दुविहा दव्यपडिसलीणया, भावपडिसंलीणयाय । इथि-पसु-पंडगपुमसंसत्ताहोतिदव्वंमि। भावपडिसलीणता दुविहा-इंदियपडिसंलीणया, नोइंदियपडिसंलीणया य । इंदियपडिसंलीणया पंचविहा सोइंदियपडिसंलीणयादि । नोइंदियपडिसंलीणया चउब्विहा-कोहादि । एतेसु पडिसंलीणेण भवियव्वं । जो न भवति तस्स पच्छित्तं भन्नति । इस्थिसंसत्ताए चउगुरु।तिरिगिस्थिपुरिसेसुचरित्तायविराहणानिफण्णंचउगुरुगं, पुरिसेसु चउलहुगं धाणेदिय-रागेण गुरुगो, दोसेण लहुगो । कोहे माणे य ङ्क । मायाए मासगुरुगो । लोहे ङ्क । पडिसंलीणया गता।
विणओ भन्नति । आयरियस्स विनयं न करेति चउगुरुयं । उवज्झायस्सङ्ग । भिक्खुस्स मासगुरुं । खुड्डगस्स मासलहुं । विणओ गओ । सज्झाओ भन्नति - सुत्तपोरिसिं न करेति मासलहु । अत्थपोरिसिं न करेति मासगुरुं ।।
सीसो पुच्छति- तवस्स कहं आयारो, कहं वा अनायारो भवति ? आयरिओ भणति[भा. ४२] बारसविहंमि वितवे, सभितर बाहिरे कुसलदिट्वे ।
अगिलाए अणाजीवी, नायव्चो सो तवायारो॥ चू. कुसलो दव्वे य भावे य । दव्वे दव्वलाभा भावेऽकम्मलाभा । भावकुसलेहिं दिट्ठतवे । अगिलाएत्ति अगिलायमाणो गिलायमाणो मनोवाक्काएहिं अञ्जरमाणेत्यर्थः । अनाजीवित्ति न आजीवी अनाजीवीअनासंसीत्यर्थः ।आप्सणं इहपरलोएसु।इहलोगे वरं मे सिलाघा भविस्सति लोगो य आउट्टो वत्थ-पत्त-असणादिभेसज्जं दाहित्ति । परलोगे इंदसामाणिगादि रायादि वा भविस्सामि । सेसं कंठं । गतो तवायारो ।। इदाणिं वीरियायारो[भा. ४३] अनिगूहियबलविरिओ, परक्कमती जो जहुत्तमाउत्तो।
झुंजइ य जहत्थाम, नायव्वो वीरियायारो॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org